Etkili Annelik Eğitim Programının Annelerin Benlik Saygısına ve Anne Çocuk İlişkisine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2010, Cilt: 8 Sayı: 20, 7 - 21, 01.12.2010

Aysel Çağdaş Emel Arslan Filiz Erbay Maide Orçan

Öz

Bu araştırmada annelere verilen etkili annelik eğitiminin annelerin benlik saygılarına ve anne çocuk ilişkisine etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmanın bağımsız değişkeni etkili annelik eğitim programı, bağımlı değişkeni annelerin benlik saygısı ve aile çocuk ilişkileridir. Bu çalışmada bağımsız değişkenin bağımlı değişkenler üzerinde etkisini ortaya koymak amacıyla öntest-son test kontrol gruplu deneme modeli ile çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 6 yaşında çocuğu olan 25-35 yaş aralığında bulunan 32 ev hanımı anneler oluşturmuştur. Deney grubunda 16, kontrol grubunda 16 anne bulunmaktadır. Deney grubundaki annelere 13 hafta anne eğitimi verilmiştir. Kontrol grubundaki annelere araştırma süresinde ise hiçbir eğitim verilmemiştir. Deney ve kontrol grubunu oluşturan annelere deneme öncesi ve deneme sonrası "Aile Çocuk İlişkileri Ölçeği" ve "Benlik Saygısı" ölçekleri uygulanmıştır. Elde edilen veriler araştırmacılar tarafından puanlanarak SPSS'e aktarılmış ve verilerin analizinde, deney ve kontrol gruplarına ilişkin tanımlayıcı istatistikler, Mann Whitney U Testi, Wilcoxon İşareti Sıralar Testi kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre eğitim öncesinde deney ve kontrol gruplarının aile çocuk ilişkisi ve benlik saygıları puanlarının birbirine yakın oldukları görülmüş ve grupların birbirine denk oldukları saptanmıştır. Deney grubunun benlik saygıları ve aile çocuk ilişkileri ön test ve son test puan ortamaları karşılaştırıldığında verilen eğitimin annelere olumlu düzeyde katkılar sağladığı bulunmuştur. Eğitim programına katılmayan kontrol grubu annelerin benlik saygısı ve aile çocuk ilişkileri ölçeklerinden aldıkları ön test ve son test puanları arasında da anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Etkili Annelik Eğitimi, Aile Çocuk İlişkisi, Benlik Saygısı

Kaynakça

• Altıntaş, E. (1991). Benlik kavramı ve uyum. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 55-69.
• Arı, M., Bayhan, P., & Artan, İ. (1997). Farklı ana baba tutumlarının 4-11 yaş grubu çocuklarında görülen problem durumlarına etkisinin araştırılması. 1O. Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, İstanbul: Yapa Yayınları.
• Balcı S., & Yılmaz, M. (2000). Çocukları anaokuluna devam eden annelere ver- ilen iletişim becerileri eğitiminin ailenin işlevlerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 14(2), 17-24.
• Balcı, A. (1995). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: 72TDFO Bilgisayar- Yayıncılık San. Tic.Ltd. Şti.
• Büyüköztürk, Ş. ( 2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Çağdaş, A., & Seçer, Z.Ş (2007). Anne baba eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Çakıcı, S. (2006). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin aile işlevlerinin, anne-çocuk ilişkilerinin ve aile işlevlerinin anne çocuk ilişkilerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çeçen, A.R. (2008). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordamada birey- sel bütünlük (tutarlılık) duygusu, aile bütünlük duygusu ve benlik saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama. 4 (1), 19-30.
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayımlanmamış uzmanlık tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Deveci, A., Demet, M.M., Özmen, E., & Hekimsoy, Z. (2005). Obez hastalarda psikopatoloji, aleksitimi ve benlik saygısı. Anatolian Journal of Psychiatry. 6, 84-91.
• Dilek, H. (2007). Farklı eğitim programlarına devam eden lise II. sınıf öğrencilerinin benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Eryorulmaz, A. (1993). Kurumsal okul öncesi eğitimde ailenin rolü. 9. Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, İstanbul: Yapa Yayınları.
• Gonzalez, P., Romero T., &. Cerbana, C.B. (2007). Parent education program for incarcerated mothers in Colorado. The Journal of Correctional Education, 58(4), 357-373.
• Kağıçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel psikoloji kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç., Bekman, S., & Sunar, D. (1993). Başarı ailede başlar. İstanbul: Yapa Yayınları.
• Kartal, H. (2004). Bursa'da Açep'e katılan bir grup anne ve çocuğun profilleri ile programın anne ve çocuklar üzerindeki etkileri. OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı, Ya-Pa Yayınları, 3, 217-227.
• Kartal, H. (2005). Erken çocukluk eğitim programında anne çocuk eğitim program'nın 6 yaş grubundaki çocukların bilişsel gelişimlerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kaya, A., & Saçkes, M. (2004). Benlik saygısı geliştirme programının ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin benlik saygısı düzeylerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 21(3), 49-50.
• Landy, S., & Menna, R. (2006). An evaluation of a group intervention for parents with aggressive young children: Improvements in child functioning, mater- nal confidence, parenting knowledge and attitudes. Early Child Develop- ment And Care, 176(6), 605-620.
• Mağden, D. (1993). Okulöncesi eğitim programlarında yeni yaklaşımlar. 9. Okul Öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri, İstanbul: Yapa Yayınları.
• Myers, R. (1996). Hayatta kalan on iki. (Çev: Remziye Ağış Bakay ve Erdem Ünlü) Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları. Ankara: Varol Matbaası.
• Oğuzkan, Ş., & Oral G. (1993). Okul öncesi eğitimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Oktay, A. (1999). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Önder, A., & Gülay, H. (2007). Annelerin kabul red düzeyi ile çocuklarının empati becerisi arasındaki ilişkisinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 23-30.
• Özmen, F. (2007). Algılanan aile içi iletişim biçimlerinin ergenlerin benlik saygısına etkisi ve bir uygulama örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pherson, K.L., & Robinson, C.C. (1990). Parent education; Does it make a differ- ence? Child Study Journal, 20(4).231-236.
• Riesch S.K., Henriques J., & Chanchong, W. (2003). Effects of communication skills training on parents and young adolescents from extreme family types. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 16(4), 162-175.
• Sala Razı, G. (2004). Ana babalara verilen "ana baba-çocuk iletişim eğitimi"nin etkinliği. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Sevinç, M., & Evirgen, Ş. (2003). Küçükçekmece okul öncesi eğitim merkezinde verilen okul destekli anne eğitim programının anneler üzerindeki etkileri. OMEP 2003 Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı Bildiri Kitabı, Ya-Pa Yayınları. 2, 99-119.
• Sucuka, N., & Yalkın, S. (1993). Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi programlarında tamamlayıcı modeller. Yapa Okulöncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semi- neri (Ankara, 17-19 Haziran), İstanbul: Yapa Yayınları.
• Şahin, F.T., & Turla, A. (2004). Okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan aile katılım çalışmalarının incelenmesi. Omep Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı, İstanbul: Yapa Yayınları, 379-392.
• Şimşek, B. (2007). Erken çocukluk döneminde uygulanan anne destek programının annelerin çocuk yetiştirme tutumları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Thompson, P.T., & Harm, N.J. (2000). Parenting from prison: Helping children and mothers. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 23, 61-81.
• Uçar, T., & Uzun, Ö. (2008). Meme kanserli kadınlarda mastektominin beden algısı, benlik saygısı ve eş uyumu üzerine etkisinin incelenmesi. Meme Sağlığı Dergisi. 4(3). 162-168.
• Ünal, F. (2003). Empatik iletişim eğitiminin okulöncesi çocuğu olan annelerin em- patik beceri düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Üstünoğlu, Ü. (1990). Ailelerin okul öncesi dönemin önemi konusunda bilinçlendirilmesi. Türkiye Aile Yıllığı, Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Üstünoğlu, Ü.(1991). Okul öncesi dönemde aile eğitiminde benimsenebilecek farklı yaklaşımlar. Eskişehir :Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi. 4(1-2).
• Yavuzer, H. (2001). Yaygın anne baba tutumları: Ana baba okulu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, N. (1991). Anaokulu öğretmeninin rehber kitabı. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Zembat, R., & Unutkan, Ö. (1999). Okul öncesinde çocuğun sosyal gelişiminde aile katılımının önemi. İstanbul: Yapa Yayınları.