Benlik Saygısı ve Akılcı Olmayan İnançlar Bakımından Üniversite Öğrencilerinin Stresle Başaçıkma Yaklaşımlarının Analizi

Yıl 2009, Cilt: 7 Sayı: 18, 25 - 42, 01.12.2009

Erdal Hamarta Coşkun Arslan Yeliz Saygın Zümra Özyeşil

Öz

Bu ampirik çalışmada, bireyin sahip olduğu benlik saygısı ve akılcı olmayan inançları ile stresle başa çıkma yaklaşımları arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Metodolojik bağlamda ilişkisel tarama modeline uygun olarak yapılan bu görgül çalışmadaki ölçek uygulaması, üniversite öğrencileri örneklemi özelliği taşıyan 330'u kız ve 271'i erkek olmak üzere toplam 601 denek üzerinde yapılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında ise (a) Stresle Başa çıkma Ölçeği, (b)Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve (c)Akılcı Olmayan İnanç Ölçeği olmak üzere toplam üç adet ölçme aracı kullanılmıştır. Öte yandan Araştırmanın istatistiksel analizlerinde i. Pearson Momentler Çarpım Korelâsyonu ve ii. aşamalı regresyon analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; (a) problem odaklı başa çıkma ile benlik saygısı arasında pozitif bir ilişki; (b) problem odaklı başa çıkma ile akılcı olmayan inançlar arasında ise negatif bir ilişki olduğu, (c) stresle başa çıkmada kaçınma ile akılcı olmayan inançlar arasında pozitif bir ilişki olduğu, (d) stresle başa çıkmada sosyal destek arama ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin pozitif yönde anlamlı olduğu, bulunmuştur. Ayrıca (e) benlik saygısının problem odaklı başa çıkma ve sosyal destek aramayı, (f) akılcı olmayan inançların problem odaklı başa çıkma ve kaçınmanın önemli yordayıcıları olduğu bulunmuştur.Bu ampirik veriler öğrencilerin benlik saygısı düzeyleri arttıkça, problem odaklı başa çıkma davranışlarının arttığını; akılcı olmayan inanç düzeyleri düştükçe problem odaklı başa çıkma davranışının da arttığını ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, öğrencilerin karşılaştığı stres durumları ile başa çıkmada sahip oldukları akılcı olmayan inançların olumsuz; benlik saygılarının da olumlu bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Stres, Stresle başa çıkma, Benlik saygısı, Akılcı olmayan inançlar.

An Analysis of Coping with Stress Aproaches of University Students with Respect to Their Self Esteem and Irrational Beliefs

Öz

The extreme affords that the individual makes physically and psychologically,
because of the unsuitable conditions of physical and social environment
is called “stress”. A certain amount of stress is an important part
of existence and is necessary for effective functioning. Positive stress leads to
physical and mental growth and maturation changes. It stimulates us to maximize
our performance and to seek out new experiences, to work and to create.
Active strategies are more effective than passive ones in order to lessen
the anxiety during stressful conditions. Ego (self) is formed by an individual
perceiving his/herself as a target of others’ behaviors and others’ as the target
of his/her behaviors. Self-esteem is the emotional dimension of the ego. An
individual has certain emotions related with who s/he is in addition to his/her
opinions about who s/he is, so that self-esteem is a person’s overall evaluation
or appraisal of his or her own worth. Rosenberg (1965) defined self-esteem as
a person’s disposition to evaluate themselves positively or negatively. A person
who has a positive self-evaluation has higher self-esteem than the person who
has a negative self evaluation. A person who has low self-esteem will process
incoming information in accordance with their view of self they will over emphasize
their weaknesses and deficits and underestimate their strengths and assets.
In addition to self-esteem, irrational beliefs can also be effective on one’s
evaluating the life. How we perceive the world and act within it, is a result of
our underlying belief system.
The aim of this empirical study is to investigate the relationship between the
self-esteem, irrational beliefs and coping with stress approaches that the individuals
have. In the study correlative investigation model was adapted and
the survey was carried out on totally 601 university students 330 of which are
female and 271 are male. In order to collect the data (a) Coping with Stress
Scale, (b) Rosenberg Self-esteem Scale,(c) Irrational Beliefs Scale were employed.
Pearson moments multiple correlation and stepwise regression analyses
techniques were used for the statistical analyses of the study. For the statistical
analyses of the study(I) Pearson moments multiple correlation (II) Stepwise
regression analyses techniques were used. As a result of our study it is found
that; (a) there is a positive relationship between problem focused coping and
self-esteem (b) a negative relationship between problem focused coping and
irrational beliefs (c) a negative relationship between avoidance and irrational
beliefs in coping with stress (d) a positive relationship between seeking for support
and self-esteem, and also (e) self esteem significantly predicts seeking for
social support and problem focused coping strategies, (f) irrational beliefs are
the significant predictors of the problem focused coping strategies and avoidance.
These empirical data show that the problem focused coping strategies
level of the students’ increase when their self esteem level increases and their
irrational beliefs level decreases. These results show that irrational beliefs that
the students have when they experience a stressful condition have a negative
and self esteem has a positive effect.

Anahtar Kelimeler

Stress, Coping with stress, Self-esteem, Irrational beliefs.

Kaynakça

• Adams, J.F. (1995). Ergenliği anlamak. (Çev: B. Onur ve diğ.), İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Almeida, D. M., & Kessler, R. C. (1998). Everyday stressors and gender differences in daily distress. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 670–680.
• Arslan, C., Dilmaç, B., & Hamarta, E. (2009). Coping with stress and trait anxiety in terms of locus of control: A study with Turkish university students. Social Behavior and Personality: An International Journal, 37(6), 791-800.
• Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başaçıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Aysan, F. (1988). Lise öğrencilerinin stres yaşantılarında kullandıkları başa çıkma stratejilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Billings, A. G., & Moos, R. H. (1984). Coping, stress, and social resources among adults with unipolar depression. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 877–891.
• Can, Ö. (2009). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve karar verme stilllerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Donnellan, M. B., Trzesniewski, K. H., Robins, R. W., Moffitt, T. E., & Caspi, A. (2005). Low self-esteem is related to aggression, antisocial behavior, and delinquency. Psychological Science. 16(4),328-335.
• Ellis, A. (1993). Fundamentals of rational-emotive therapy for the 1990s. W. Dryden & L. K. Hill (Eds.). Innovations in Rational Emotive Therapy. (ss.1-32). Newbury Park: Sage publications.
• Ellis, A. (1994). Reason and emotion in psychotherapy: A comprehensive method of treating human disturbances. New York: Birch Lane Press.
• Ellis, A. ve Dryden, W. (1997). The practice of rational emotive behaviour therapy. New York: Springer Publishing Company.
• Fennell M. (1997). Low self-esteem: A cognitive perspective. Behav Cognitive Psychother, 25, 1–25.
• Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal of Health and Social Behavior, 21, 219–239.
• Folkman, S. (1984). Personal control and stress and coping processes: A theoretical analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 839-852.
• Folkman, S., & Lazarus, R.S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal Personality Social Psychology, 48, 150-170.
• Folkman, S., Lazarus, S., Gruen,R.J., & Delongis, A. (1986). Appraisal, coping, healt status and psychological symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 50(3), 571-579.
• Haine, R. A. Ayers, T.A., Sandler, I.N. Wolchik, S.A., & Weyer J. L. (2003). Locus of control and self-esteem as stress-moderators or stress-mediators in parentally bereaved children. Death Studies, 27(7), 619-640.
• Hirokawa, K. Yagi, A., & Miyata, Y. (2002). An examination of the effects of stres management training for Japanese college students of social work. International Journal of Stress Management, (9)2,113-123.
• Işıklı, S.A. (1998). Prospective study of life stres, social support and asserteveness among Turkish university students. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Kernis, M. H. (2005). Measuring self-esteem in context: The importance of stability of self-esteem in psychological functioning. Journal of personality, 73(6), 1569-1605.
• Kliewer, W., & Sandler, I. N. (1992). Locus of control and self-esteem as moderators of stressor-symptom relations in children and adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology, 20, 393-413.
• Koç, M. (2009/a). Dinsel pratiklerin sıklık düzeyleri ile dinî başa çıkma arasındaki ilişki: Ergenler üzerine ampirik bir araştırma. Bilimname Dergisi, 16(1), 140-182.
• Koç, M. (2009/b). Dindarlık ile benlik saygısı arasındaki ilişki: Yetişkinler üzerine ampirik bir araştırma. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 18(1), 473-493.
• Korkut, F. (2004). Okul temelli önleyici rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
• Lazarus, R.S. (1993). From psychological stress to the emotions: A history of changing outlooks. Annual Review of Psychology, 44, 1-21.
• Leary, M.R. (1999). Making sense of self-esteem. American Psychological Society. 8,(1).
• Matud, M. P. (2004). Gender differences in stres and coping styles. Personality and Individual Differences. 37, 1401–1415.
• McDonough, P., & Walters, W. (2001). Gender and health: Reassessing patterns andexplanations. Social Science & Medicine, 52, 547–559.
• Mecca, A.M., Smelser, N.J., & Vasconcellos, J. (1989). The social importance of self esteem. Berkeley: University of California Press.
• Özbay, Y., & Şahin, B. (1997). Stresle başaçıkma tutumları envanteri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. IV. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ankara: 1-3 Eylül.
• Özmen, M., & Önen, B. (2005). Stresle başa çıkma yolları. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi sürekli tıp etkinlikleri. Medikal Açıdan Stres ve Çareleri Sempozyum Dizisi, 47, 171-180.
• Penley, J. A., Tomaka, J., & Wiebe, J. S. (2002). The association of coping to physical and psychological health outcomes: A meta-analytic review. Journal of Behavioral Medicine, 25, 551-603.
• Ptacek, J.T., Smith, R. E., & Zanas, J. (1992). Gender, appraisal, and coping: A longitudinal analysis. Journal of Personality, 60, 747–770.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Sacco, W.P., & Phares, V. (2001).Partner appraisal and marital satisfaction: The role of self-esteem and depression. Journal of Marriage and Family, 63, 504-513.
• Sigmon, S.T., Stanton, A. L., & Snyder, C. R. (1995). Gender differences in coping: A further test of socialization and role constraint theories. Sex Roles, 33, 565–587.
• Tram, J.M., & Cole, D. A. (2000). Self-perceived competence and the relation between life events and depressive symptoms in adolescence: Mediator or moderator? Journal of Abnormal Psychology, 109,753-760.
• Tuğrul, C.D. (2000). Stres ve depresyon. Psikiyatri Dünyası, 4, 12-17.
• Türküm, A.S. (2001). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma, düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(2), 1-16.
• Türküm, A.S. (2002). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları. Türk psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,18(2), 25-34.
• Türküm, A.S. (2003). Akılcı olmayan inanç ölçeğinin geliştirilmesi ve kısaltılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 19(2),41-47.
• Yöndem, Z.D. (2002). Stresle başetme stratejileri ölçeği (SBSÖ): Eleştirel bir değerlendirme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 18, 43-47.
• Yurtal-Dinç, F. (1999). Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının bazıdeğişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Whelan, A., Haywood, P., & Galloway, S. (2007). Low self-esteem: group cognitive behaviour therapy. British Journal of Learning Disabilities, 35, 125–130.