Women and Mosque Education from The Period of The Prophet (p.b.u.h.) to the Present Day

Yıl 2007, Cilt: 5 Sayı: 14, 107 - 130, 01.12.2007

Hüseyin Yılmaz

Öz

The main social body of the mosque education in the period
of the Prophet (p.b.u.h.) consisted of all Muslims without discriminating
child, young, old, male and female. But, in present day, it is seen
that while the male congregation has been receiving the common religious
education through sermons and discourses given in mosques to
a significant extend, women have not been able to receive the same
education sufficiently to benefit from it. Today, it is important to eliminate
this lack in the field of religious services to make the religious
education surrounding the entire society without any discrimination.
The aim of this article examining the concerns of the Muslim women
from the period of the Prophet (p.b.u.h.) to the present day is to make
simple contributions in re-evaluating the mental obstacles before the
women who are not benefiting enough from the religious education
in mosques. In this article, some proposals have been developed to
gain the women that are forming half of the society to the mosque
education.

Anahtar Kelimeler

The Prophet, Women, Mosque education.

Hz. Peygamber Döneminden Günümüze Kadınlar ve Cami Eğitimi

Öz

Hz. Peygamber döneminde cami eğitiminin hedef kitlesi çocuk, genç, yaşlı, kadın ve erkek ayrımı gözetilmeksizin bütün Müslümanlardan oluşuyordu. Günümüzde ise, erkek cemaatin camilerde sunulan hutbe, vaaz ve diğer etkinlikler yoluyla önemli ölçüde yaygın din eğitimi hizmeti aldığı, ancak kadınların cami eğitiminden yeterince yararlanamadığı görülmektedir. Din hizmetleri alanındaki bu eksikliğin giderilerek cami eğitimini kadın-erkek, genç-yaşlı ayrımı yapılmaksızın toplumun tamamını kuşatacak bir özelliğe kavuşturmak son derece önemlidir. Hz. Peygamber döneminden itibaren kadınların camilerle ilgisinin incelendiği bu makalenin amacı, günümüzde Müslüman kadınların camilerde sunulan eğitim imkânlarından yeterince yararlanamamalarının önündeki fikrî engellerin yeniden değerlendirilmesine mütevazı bir katkı sağlamaktır. Makalede toplumun yarısını oluşturan kadınların cami eğitimine kazandırılmasına yönelik bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hz. Peygamber, Kadınlar, Camiler, Cami eğitimi

Kaynakça

• Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali, (1997) Haz: M. Beşir Eryarsoy-Ahmet Ağırakça, İstanbul: Buruç Yayınları.
• Akdemir, S. (1991). Tarih boyunca ve Kur’an-ı Kerim’de kadın. İslâmî Araştırmalar, 5(4), 260–270.
• Aktaş, C. (1991). Kadının toplumsallaşması ve fitne. İslâmi Araştırmalar, 5(4), 251–259.
• Armstrong, K. (1998). Tanrı’nın tarihi: İbrahim’den günümüze 4000 yıllık tanrı anlayışı (çev. O. Özel vd.). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Bayraklı, B. (1998), Kur’an’da insan hakları. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 5, 9-18
• Bilgin, B. (1997). İslâm’da ve Türkiye’de Kadınlar. A. Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 36, 29-43.
• Bouamrane, C. (1995). İslâm tarihinde eğitim öğretim kurumları. A. Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 30, 265-277.
• Buharî, M. (1991). Sahihu’l-Buharî, Tah: Baz-Abdulaziz, Beyrut: Daru’l Fikr.
• Carullah, M. (2001). Hatun (Haz: M. Görmez). Ankara: Kitabiyat Yayınları.
• Çelik, M. (1995). Uydurma hadislerle kadın aleyhtarlığı. İstanbul: Ölçü Yayınları.
• Dikmen, M. (1996). İslâm’da kadın hakları, İstanbul: Cihan Yayınları.
• Doğan, R. (1998). Cumhuriyet öncesi dönemde yaygın din eğitimi açısından hutbeler. Dini Araştırmalar, 1(2), 5-51.
• Erdoğan, M. (1990). İslâm hukukunda ahkâmın değişmesi. İstanbul: M. Ü. İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
• Ergil, D. (1980). Türkiye’de terör ve şiddet. Ankara: Turhan Kitabevi. Fayda, M. (t.y.). Ayşe. İstanbul: T.D.V.İ.A.
• Goldziher, I. (1988). İslâm’da eğitim. İslâmî Araştırmalar Dergisi, 2(7), 79-94. Hakim, Ebû Abdillah (1990). El-müstedrek ale’s-sahiheyn (Tah: M. Abdulkadir Ata). Beyrut: Daru’l-Kütibi’l-İlmiyye.
• Hamidullah, M. (2003). İslâm peygamberi (çev: S. Tuğ). Ankara: Yeni Şafak Yayınları.
• Hatiboğlu, M. S. (1991). İslâm’ın kadına bakışı. İslâmî Araştırmalar, 5(4), 231–235.
• Hizmetli, S. (1996). Cuma namazı kadınlara da farzdır. Ankara: Yeni Çizgi Yayınları.
• İbn Esîr, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed (1970). Üsdu’l-gâbe fî ma’rifeti’s-sahabe. Kahire: Daru’l Fikr.
• İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed (1992). Müsned. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed (1969). El-muhallâ (Tah: A. M. Şakir). Kahire: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• İbn İshak, Muhammed (1981). Es-Sîre. (Tahk: M. Hamidullah). Konya: Esra Yayınları.
• İbn Kesir, Ebu’l-Fida İsmail (1997). El-bidaye ve’n-nihaye. Beyrut: Daru’l-Kütübi’lİlmiyye.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed (1968). Tabakatu’l-kübrâ. Beyrut: Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem.
• Karaman, H. (1995). İslâm’da kadın ve aile. İstanbul: Ensar Neşriyat. Kettanî, Abdulhayy (t.y.). Et-teratibu’l-idariyye: Lübnan.
• Koç, A. (2001). Diyanet İşleri Başkanlığı ve yaygın din eğitmi. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8, 139–170. Kuşeyrî, Müslim b. Haccac (t.y.). Sahih-i Müslim (çev: M. Sofuoğlu). İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Kutup, S. (1995). Kur’an’ın gölgesinde kadın (çev: M. Nuhoğlu). İstanbul: Ravza Yayınları.
• Nişancı, A. (1981). Milli Eğitim Sistemi İçerisinde Yaygın Din Eğitimi. Milli Eğitim ve Din Eğitimi, Ankara: MEB Yayınları.
• Okiç, T. (1978). İslâm’da kadın eğitimi. Ankara: Diyanet Yayınları.
• Özdeş, T. (2005). Kur’an ve cinsiyet ayrımcılığı. Ankara: Fecr Yayınları.
• Özek, A. (1967). Hadis ricali. İstanbul: Fatih Matbaası.
• Rıza, M. R. (1935). Vahyu’l-Muhammedî. Mısır: Müessesetü’l-İrşad.
• Sarıçam, İ. (2004). Hz. Muhammed ve evrensel mesajı. Ankara: Diyanet Yayınları.
• Savaş, R. (1991). Hz. Muhammed (s.a.v.) devrinde kadın. İstanbul: Ravza Yayınları.
• Savaş, R. (1994). Asr-ı saadette kadın ve aile hayatı: Asr-ı saadette İslâm. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Serahsî, Ş. (1982). El-mebsud. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Sıbaî, M. (1969). İslâm’a ve garplılara göre kadın (çev: İ. Toksarı). İstanbul: Nida Yayınları.
• Tabbara, A. A. (1981). İlmin ışığında İslâmiyet (çev: M. Öz). İstanbul: Kalem Yayınları. Taberanî, Süleyman b. Ahmed (1985). Mu’cemu’l-kebir (Tah: A. Selefî). Beyrut: Daru’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• Tirmizî, M. S. (1937). Sünenü’t-Tirmizî, Tah: Şakir Ahmed Muhammed, Beyrut: Daru’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• Tosun, C. (1993). Din ve kimlik. Ankara: Diyanet Yayınları.
• Tuksal, H. Ş. (2000). Kadın karşıtı söylemin İslâm geleneğindeki izdüşümleri. Ankara Kitabiyât Yayınları.
• Vâhidî, Ebu’l-Hasan Ali b. Ahmed (1968). Esbabu’n-nüzûl. Kahire: Daru’l Fikr.
• Yavuz, Y. V. (1999). Kur’an’da kadın hak ve özgürlüğü. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Yılmaz, H. (2005). Camilerin eğitim fonksiyonu. İstanbul: DEM Yayınları.
• Zeydan, A. (1993). El-mufassal fî ahkâmi’l-mer’e. Beyrut: Müessesetü’r-Risale.