TÜBİTAK Tarafından Yayınlanan Meraklı Minik Çocuk Dergisinin Değerler Açısından İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 35, 7 - 26, 05.06.2018

Erhan Alabay , Büşra Hande Can , Ayşe Betül Kandemir Keziban Güney

Öz

Araştırmanın amacı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından yayınlanan erken çocukluk dönemine
yönelik “Meraklı Minik” çocuk dergisinin, evrensel değerlere ne düzeyde yer
verildiğinin belirlenmesi açısından incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda nitel
araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler doküman inceleme yolu ile
toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.
Araştırmanın örneklemi, “Meraklı Minik” dergisine ait 2012-2016 yıllarında
yayınlanan erken çocukluk dönemine yönelik dergilerden oluşmaktadır. Bu çalışma
UNESCO tarafından belirlenen “Yaşayan Değerler Eğitimi Programı’’nda yer alan
12 evrensel değer açısından incelenmiştir. Araştırma sonucunda, dergide “sevgi,
sorumluluk ve işbirliği” değerlerine büyük bir oranda yer verildiği
görülmüştür. Bunun yanı sıra ‘’özgürlük, sadelik ve birlik” değerlerinin çok az
yer aldığı saptanmıştır. Olumsuz değere hiç rastlanılmamıştır. “Barış,
dürüstlük ve alçakgönüllülük” değerlerine ise hiç yer verilmediği tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Evrensel değerler, çocuk dergisi, çocuk kitapları, erken çocukluk

Review of the ‘Meraklı Minik’ Kids Magazine Published by TUBITAK in Terms of Values

Öz

The purpose of this study is to examine how the ‘Meraklı Minik’ children’s
journal that targets early childhood period which published by The Scientific
and Technological Research Council of Turkey (TUBITAK) determines the universal values. In accordance with this purpose, qualitative research method was
used. The data was collected by document examination. Content analysis method was used in data analysis. The sample of this research was determined by
the ‘Meraklı Minik’ journal’s issues which are published between the period of
2012 to 2016. The study was examined regarding twelve universal values included in ‘Existing Values Education Program’ that was determined by UNESCO.
As a result, it was found that the journal’s context mostly includes the values
‘love, responsibility, and cooperation’. In addition, it was detected that journal’s
context includes less ‘liberty, simplicity and unity’ values. Neither negative values nor ‘peace, honesty and modesty’ values were spotted in this journal.

Anahtar Kelimeler

Universal values, Children’s journal, Children books, Early childhoood

Kaynakça

• Aram, D. ve Aviram, S. (2009). Mothers' storybook reading and kindergartners' socioemotional and literacy development. Reading Psychology, 30(2), 175-194.
• Arseven, T. (2005). Mesaj açısından çocuk kitapları. Hece Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı, 104-105, 42-52.
• Ateş, H. (2012). Gülsüm Cengiz’in öykülerinin çocukta doğa sevgisi ve çevre bilinci geliştirme açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bağdaş Kaya, Ç. ve Demir, E. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin hikaye ve hikaye kitapları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi (Erzincan örneklemi). Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 219-230.
• Balat, G. U. (2004). Çocuklar ve Değerler Eğitimi. Çoluk Çocuk Dergisi, 41.sayı
• Balat, G. U. ve Dağal, A. B. (2009). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikleri. Ankara: Kök yayıncılık.
• Balat, G. U. (2011). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi uygulamaları. okul öncesi dönemde değerler eğitimi. Arıkan, A. (Ed) Eskişehir Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları (sf 167-189) Eskişehir.
• Baş, N. (2011). Hikaye temelli eğitim programının 60-72 aylık çocukların sorumluluk ve işbirliği becerilerinin gelişimine etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Court, D. ve Rosental, E. (2007). Values embodied in children’s literature used in early childhood education in Israeli state schools. Early Childhood Education Journal, 34(6), 407-414.
• Demirel, Ş., Seven, S., Çeçen, M., Tozlu, N. ve Uludağ, M. (2011). Çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Dirican, R. ve Dağlıoğlu, E. (2014). 36 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikaye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(2), 44-69.
• Erdal, K. (2009). Eğitim değerleri açısından çocuk kitapları. Akademik Bakış, 17, 1-18.
• Eren, S. (2015). Öyküleştirme yöntemine dayalı eğitimin beş yaş çocuklarında farklılıklara saygı kazanımına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gökşen, E. (1980). Çocuk edebiyatımız. İstanbul: Remzi Yayınevi.
• Gönen, M., Katracı, M., Uygun, M. ve Uçuş, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 250-265.
• Gönen, M. ve Balat, G. (2002).Çocuk kitaplarına yeni bir yaklaşım: İnternette resimli çocuk kitapları. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 16(2), 163-170.
• Gönen, M. ve Güleç H. (1997). 1974-1993 yılları arasında Türkçe basılmış olan resimli öykü kitaplarının resimlendirilme ve fiziksel özellikleri yönünden incelenmesi. Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 11(1), 42-53.
• Işıtan, S. ve Gönen, M. (2006). Resimli çocuk kitaplarının benlik kavramıyla ilgili konuları içermesi yönünden incelenmesi. II. Ulusal Çocuk Ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. Ankara Üniversitesi, 413-420.
• İmamoğlu, H. V. ve Bayraktar, G. (2014). Türk ve Macar üniversitesi öğrencilerinin barış kavramına ilişkin algılarının karşılaştırılması. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 20-44.
• Jalongo, M. (2004). Stories that teach life lessons. Early Childhood Today, 19(2), 36-43.
• Kamaraj, I. ve Kerem, E. A. (2006). Erken çocukluk dönemi ‘barış’ değerine evrensel bir bakış. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 87-96.
• Karatay, H. (2015). Değer aktarımı açısından yerli ve yabancı çocuk edebiyatı ürünleri. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 939-948.
• Kigaportal (2016). https://almanokulu.com/tag/kigaportal/ adresinden 7.6.2017 tarihinde edinilmiştir.
• Körükçü, Ö., Kapıkıran A. N. ve Aral, N. (2016). Schwartz’ın modeline göre 3-6 yaş resimli çocuk kitaplarında değerlerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 133-151.
• Kuru, H. ve Keklik, S. (2016). Ayşe Yamaç’ın çocuk romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 217-237. Sapsağlam, Ö. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının değer algılarının çizdikleri resimler ve sözlü anlatımlarına göre incelenmesi: Sorumluluk değeri örneği. Eğitim ve Bilim Dergisi, 42(189), 287-303.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Silcock, P. ve Duncan, D. (2001). Values acquisition and values education: Some proposals. British Journal of Educational Studies, 49(3), 242-259.
• Şahin, M. (2011). Masalların çocuk gelişimine etkilerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. Milli Folklor Dergisi, 89-210.
• Oruç, O. (2010). Okul öncesi dönem çocuğunda ahlaki değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 1(2), 37-60.
• Tuğrul, B. ve Feyman, N. (2006). Okul öncesi çocukları için hazırlanmış resimli öykü kitaplarında kullanılan temalar. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Ankara.
• Ülavere, P. ve Veisson, M. (2015). Values and values education in Estonian preschool child care institutions. Journal of Teacher Education for Sustainability, 17(2), 108-124.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve H. Şimşek (2010). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yurtseven, L. ve Kurt, G. (2013). Okul öncesi eğitimin ve annelerin hikâye kitabı okumasının çocukların sosyal beceri gelişimi ile ilişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 37(2), 99-119. Zembat, R. ve Zülfikar, S. T. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin sohbet ve hikaye etkinliklerinde kullandıkları öğretim yöntemlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 587-608.