Eğitim Temalı Türk Filmlerinde Yer Alan Değerlerin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 39, 107 - 136, 25.06.2020

Orhan Ünal

https://doi.org/10.34234/ded.608530

Cited By: 3

Öz

Günümüzde insanlar günlerinin önemli bir kısmını
televizyon izleyerek ve internette vakit geçirerek harcamaktadır.
Televizyonlarda ve diğer ortamlarda gösterime giren filmler ise izleyiciler
üzerinde etki bırakma gücüne sahiptir. Özellikle gençler ve çocuklar
izledikleri film ve dizilerdeki kahramanları kendilerine rol model almaya ve
onların her halini taklit etmeye çalışmaktadır. Filmler ve diziler kısa sürede
geniş kitlelere ulaşma imkânı sunması açısından da oldukça önemlidir. Dolayısıyla
filmler bazı değerlerin aktarılması amacıyla kullanılabilecek etkin araçlar
olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma eğitim temalı Türk filmlerinde yer
alan değerlerin incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma kapsamında
eğitim temalı filmlerin seçilmesindeki ana amaç bu filmlerin aktarmaya
çalıştığı mesajların eğitime ve eğitim sürecine yönelik olmasıdır. Karma
yöntemin kullanıldığı araştırmada örneklem grubunu eğitim temalı sekiz Türk
filmi oluşturmaktadır.  Örneklemi
oluşturan filmlerin seçiminde amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum
çeşitlilik örnekleme kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında doküman analizi
yöntemi, verilerin analiz edilmesinde ise betimsel analiz kullanılmıştır.
Filmlerde yer alan değerler tablolar halinde sunulmuş ve değer ifadeleri
doğrudan alıntılarla örneklendirilmiştir. Araştırma sonucunda filmlerde en çok
yer alan değerlerin; sevgi, yardımseverlik, saygı, dayanışma ve çalışkanlık
değerleri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen filmlerin hepsinde
çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, saygı, sevgi, sorumluluk ve yardımseverlik
değerlerini geliştirici ögelerin yer aldığı bulgulanmıştır. Ayrıca filmlerin
tamamında ana karakter olan öğretmenlerin olumlu karakter özelliklerine sahip
olduğu görülmüştür. Son aşamada araştırma sonuçları alanyazında yapılan benzer
çalışmaların sonuçları ile karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Film, Türk Filmi, Değer

Examination of the Values in Educational Themed Turkish Films

Öz

Today, people spend a significant part of their
day watching television and surfing the internet.  Movies broadcasted on television and in other
media have the power to influence the audience. Especially youngsters and
children try to take their protagonists in the movies and series they watch as
role models and act like them. Movies and TV series are also very important in
terms of providing the opportunity to reach a large audience in a short time. Therefore,
films are effective tools that can be used to transfer some values. The purpose
of this study is to examine the values in educational themed Turkish films. The
main reason behinf the selection of educational themed films, was effective the
messages that these films tried to convey were related to education and the
educational process. Mixed method was used in the research. The sample group
consists of eight educational themed Turkish films. In the selection of the
films constituting the sample, maximum variation
sampling was used. Document analysis method was used for data collection
and descriptive analysis was used for data analysis. The values in the films
are presented in tables and the value expressions are exemplified by direct
quotations. As a result of the research, it has been concluded that more
highlighted values in films are the values of love, helpfulness, respect,
solidarity and diligence. It was found that all of the films examined included
elements that improve the values of diligence, solidarity, sensibility,
respect, love, responsibility and helpfulness. In addition, as a result of the
research, it has been found out that teachers, who are the main characters in
all films, have positive character traits. In the last stage, the results of
the research were compared with the results of similar studies in the
literature. 

Anahtar Kelimeler

Education, Film, Turkish Film, Value

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (2008). Çocuk Programları ve bu programlarda yayınlanan reklamların içerik analizi. İstanbul: Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Akcan, E. ve Polat, S. (2016). Eğitim konulu Türk filmlerinde öğretmen imajı: Öğretmen imajına tarihi bakış. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 293-320. doi: 10.14527/kuey.2016.012
• Akıncı-Yüksel, N. A. (2015). Kültürel bir ürün olarak Türkiye’de sinema filmlerinde okul, öğretmen ve öğrenci temsilleri. Global Media Journal: Turkish Edition, 6(11), 1-17.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory of mass communication. Media Psychology, 3(3), 265–299. doi: 10.1207/S1532785XMEP0303
• Beldağ, A. ve Yarar Kaptan, S. (2017). Arabalar filminin içerdiği değerlere ilişkin bir inceleme. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 18(2), 487-499.
• Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (1992). Qualitative research for education to theory and methods. Boston: Allyn and Bacon A Division of Simon & Schuster Inc.
• Büyüköztürk, Ş.; Kılıç Çakmak, E.; Akgün, Ö. E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2014). Nitel araştırma yöntemleri (Bütün, M. ve Demir, S. B. Çev. Edt.). (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitap.
• Demir, F. (2018). Değer öğretimi yaklaşımlarına göre hayat bilgisi dersinde değerler eğitimi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Demirkaya, H. ve Çal, Ü. T. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dürüstlük değerine ilişkin metaforik algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1964-1980.
• Doğan, Ö. ve Eskiköy, O. (Yön.) (2008). İki dil bir bavul. Türkiye: Perişan Film.
• Eğilmez, E. (Yön.) (1975). Hababam sınıfı sınıfta kaldı. Türkiye: Arzu Film.
• Erjem, Y. ve Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve gençlik: yerli dizilerin gençlerin model alma davranışı üzerindeki etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30.
• Eşitti, Ş. (2016). Çizgi filmlerde küresel ve yerel kültürün inşası: Caillou ve Pepee örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 32(32), 125-144. doi: 10.17498/kdeniz.279674
• İnan, T. (2016). Çocuk medyasında evrensel ve yerel değerlerin aktarımı: TRT Çocuk kanalı örneği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(25), 200-212.
• Jöntürk, R. (Yön.) (1981). Öğretmen Kemal. Türkiye: Murat Film.
• Karakuş, N. (2015). Okul öncesi döneme hitap eden tema içerikli çizgi filmlerin değerler eğitimine katkısı yönünden değerlendirilmesi (Niloya örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 12(3), 251-277.
• Karakuş, N. (2016). Maysa ve Bulut isimli animasyon çizgi filmin kültürel ögeler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 134-149.
• Kim, S.S.; Agrusa, J.; Lee, H. ve Chon, K. (2007). Effects of Korean television dramas on the flow of Japanese tourists. Tourism Management, 28, 1340-1353.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• Postman, N. (1994). Televizyon: Öldüren eğlence (Osman Akınhay Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) (2018). Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması-2018 (2019, Ağustos 08). Erişim adresi: https://www.rtuk.gov.tr/rtuk-kamuoyu-arastirmalari/3890/5776/televizyon_izleme_egilimleri_arastirmasi_2018.html
• Seden, O. F. (Yön.) (1966). Çalıkuşu. Türkiye: Kemal Film.
• SinemaTürk (t. y.). (2019, Ağustos 15). Erişim adresi: http://www.sinematurk.com/gise/gelmis-gecmis/
• Sorak, Ö. F. (Yön.) (2006). Sınav. Türkiye: Fida Film.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1997). Grounded theory in practice. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Tanrısever, M. (Yön.) (1992). Sürgün. Türkiye: Feza Film.
• Tibet, K. (Yön.) (1988). Öğretmen. Türkiye: Uğur Film.
• Türk Sineması Araştırmaları (TSA). (2019, Ağustos 08). Erişim adresi: http://www.tsa.org.tr/tr/
• Tural, S. (1992). Kültürel kimlik üzerine düşünceler. Ankara: Ecdad Yayınevi.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2016). Değerler eğitimi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Yaman, E; Bayburtlu, F. İ.; Kırman, S. ve Tekir, B. (2015). Dede korkut çizgi filminde yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29). 245-269
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yorulmaz, B. (2013a). Pepee çizgi filminin din ve değerler eğitimi açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(24). 438-448.
• Yorulmaz, B. (2013b). Din ve değerler eğitimi açısından Caillou çizgi filminin değerlendirilmesi. Diyanet İlmî Dergi, 49 (3). 127-143.
• Yücel, U. (Yön.) (2013). Benim dünyam. Türkiye: TMC Film.