Değer Eğitimi Sürecinde Okul – Aile İşbirliği: Bir Nitel Çalışma

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 42, 73 - 112, 25.12.2021

Zeliha Akın , Ergun Öztürk

https://doi.org/10.34234/ded.912583

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmanın amacı değer eğitiminde okul – aile işbirliğini değerlendirmek ve değer kazandırma sürecinde bu işbirliğinin önemini belirlemektir. Değerler eğitiminde okul ve aile işbirliğinin önemi hakkında derinlemesine bilgi etmek için nitel araştırma deseni benimsenmiştir. Çalışma grubunu Kayseri il merkezinde bulunan bir devlet okulunda 5. Sınıf derslerine giren 10 öğretmen ve 5. Sınıfta öğrencisi bulunan 10 veli oluşturmaktadır. Katılımcılar amaçsal örneklem yöntemi ile belirlenmiştir. Elde edilen veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak raporlanmıştır. Görüşmeler ses kaydı ile alınmış, daha sonra her bir görüşmenin ses kaydı çözümlenmiş, elde edilen kodlar ve temalar tablolar halinde sunulmuştur. Bulgulara göre öğretmen ve velilerin değer tanımları benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre hem öğretmenler hem veliler öncelikli olarak dürüstlük, saygı ve sevgi değerlerinin öğretilmesi gerektiğini düşünmektedirler. Öğretmenlerden elde edilen görüşlere göre kazandırmakta zorluk çekilen değerler en çok dürüstlük, saygı ve paylaşma olurken veliler ise en çok dürüstlük ve sorumluluk değerlerini kazandırmakta zorluk çektiklerini belirtmişlerdir. Veliler ve öğretmenler birbirlerinden en çok dürüstlük, saygı ve sevgi değerlerini öğretmelerini beklemektedirler. Öğretmenlerin değer kazandırırken en çok model olma ve yaşantılardan örnekler verme yöntemlerini kullandığını; velilerin ise en çok öğüt verme, model olma ve yaşantılardan örnekler verme yöntemlerini kullandıklarını göstermektedir.  

Anahtar Kelimeler

Değer eğitimi, Okul–Aile işbirliği, Aile katılımı

School - Family Cooperation in the Value Education Process: A Qualitative Study

Öz

This study aims to evaluate the school-family cooperation in value education and determine the importance of this cooperation in the process of teaching values. In this study, a qualitative research design is used. The study group consists of ten teachers of 5th-grade classes and ten parents of students in 5th grade in a public school in Kayseri. Participants were chosen by a purposeful sampling method. The data were collected using a semi-structured interview form. The interviews were recorded by audio recording, then the audio recording of each interview was analyzed, the codes and themes were presented in tables. The results of the study indicated that value definitions of the achers and parents were simillar. Both teachers and parents think that honesty, respect, and love should be given priority. Also, teachers think that they have difficulty in teaching honesty, respect, and sharing while the parents state these values like honesty and responsibility. Parents and teachers expect each others to teach honesty, respect, and love. The results of the research show that whike teachers mostly use methods like; being a model and giving examples from experiences, parents generally use the ways of giving advice, being a model, and giving examples from their lives. 

Anahtar Kelimeler

Value education, School–Parents cooperation, Family participation

Kaynakça

• Acat, M. B., & Aslan, M. (2011, 08-10 Eylül). İlköğretim okullarındaki öğrencilere kazandırılması gereken değerler [Sempozyum]. 20. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Burdur, Turkey. Acun, İ., Yücel, C., Önder, A., & Tarman, B. (2013). Değerler: Kim ne kadar değer veriyor?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 191–206.
• Altan, M. Z. (2011). Çoklu zekâ kuramı ve değerler eğitimi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 53–57.
• Aktepe, V., & Yalçınkaya, E. (2016). Okul ortamında değerler eğitiminin öğrenci görüşlerine çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 2 (17), 113-131.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 11. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27.
• Arpacı, M. (2014). Öğretmen ve velilerin DKAB dersinde değerler ve değerler eğitimi hakkindaki görüşleri. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 14(2), 107-121.
• Aslan, C. (2019). Value priorites of teacher candidates: using a scaling technique for value ranking. Journal of Education and Future, 17, 53-63.
• Aslan, M. (2011). İlköğretimde karakter eğitimi ve öğrencilere kazandırılması gereken değerler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aslan, R. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerin temel bilgi, beceri ve değerleri kazanma düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ateş, F. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, M. (2011). Değerler, işlevleri ve ahlak. Eğitime Bakış Dergisi, 7 (19), 39-45.
• Balcı, F. A. ve Yanpar, T. Y. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
• Bardi, A., & Schwartz, S. H. (2003). Values and behavior: Strenght and structure of relations. Personality and Social Psychology Bulletin, 29 (10), 1207- 1220.
• Batmaz, O., & Erdoğan, T. (2019). Sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(6), 2681-2692.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Bayırlı, H., Doruk, O., & Tüfekci, A. (2020). Öğretmenlerin değerler eğitimi hakkındaki görüşleri: Afyonkarahisar örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(3), 865-894.
• Berkant, H. G., Efendioğlu, A., & Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5).
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çağlayan, E. (2018). Değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik veli ve öğretmen tutumlarının değerlendirilmesi: Bingöl örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bingöl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bingöl.
• Çelikkaya, T., Başarmak, U., Filoğlu, S., & Şahin, B. (2014). Teacher-parents’ relations in the efficiency of the value education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 1106–1113.
• Çelikkaya, T., & Filoğlu, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değere ve değer eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1541-1556.
• Çelikkaya, T., & Kürümlüoğlu, M. (2017). Veliler, öğrenciler ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin programdaki değerlere ilişkin değer hiyerarşileri, gerekçeleri ve önerileri. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 243-264.
• Çelikkaya, T., & Yılmaz, T. (2017). Değerler eğitimine ilişkin öğretmen, öğrenci ve velilerin karşılıklı beklentileri. Researcher: Social Science Studies, 5(9), 395–416.
• Çengelci, T., Hancı, B., & Karaduman, H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Clipa, O., & Iorga, A.M. (2013). The role of school-family partnership on moral development. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 76, 197–203.
• Creswell, J. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). Sage Publishing.
• Dere, İ. & Yavuzay, M. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerine göre okulda değerler eğitimi: bir olgubilim çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 61-91.
• Dinçer, B., & Gözel, Ü. (2019). İlkokul programlarında (1-4) yer alan ve kazandırılması hedeflenen değerlere ilişkin sınıf öğretmenlerinin ve öğrenci velilerinin görüşlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 207-234.
• Emiroğlu, S. (2011). Kitap tanıtımı, ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 20 (2), 215-217.
• Eren, E. (2018). Okul öncesinde değerler eğitiminin program, öğretmen ve aile görüşleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Erikli, S. (2016). Development and implementation of a values education program for pre‐school children (Yüksek Lisans Tezi). Middle East Technical University, The Graduate School Of Social Sciences, Ankara.
• Gür, Ç., Koçak, N., Şirin, N., Şafak, M., & Demircan, A. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi: Ankara örneği. Asya Öğretim Dergisi, 3(1), 78-91.
• Halstead, J. M. (1996). Values and values education in schools. In J. M. Halstead & M. J. Taylor (Eds.). Values in education and education in values. The Falmer Press.
• Hood, K. L. (2011). Character education and parental involvement: Impact on academic achievement (Master Thesis). Rowan University.
• Kalın, Ö. U. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değer hiyerarşisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 29-44.
• Kara, B. (2017). İlkokul ve ortaokullarda değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Katılmış, A. (2017). Values education as perceived by social studies teachers in objective and practice dimensions. Educational Sciences: Theory and Practice, 17 (4), 1231-1254.
• Kişi, Y. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin veli ve çevre ile olan işbirliğine ilişkin veli algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Koç, R., & Akdoğan, H. (2018). Çocuklara değer aktarımının önemi̇. International Journal of Social Science, 1(65), 1–16.
• Kurtdede- Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değerler eğitimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2 (2), 1-18.
• Kurtdede Fidan, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi: Nitel bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 361-388.
• Miles, M. B. Ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Neslitürk, S. (2013). Anne değerler eğitimi programının 5–6 yaş çocuklarının sosyal beceri düzeyine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Lisans Tezi)., Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Oladipo, S. E. (2009). Moral education of the child: Whose responsibility? Journal of Social Sciences, 20(2), 149–56.
• Pala, A. (2011). The need for character education. Internatıonal Journal Of Social Sciences And Humanity Studies, 3 (2), 23-32.
• Patton, M.Q. (2001). Qualitative Research and Evaluation Methods. Sage Publishing.
• Powell, D. R., Son, S.C., F. N., & Juan. R. S. (2010). Parent school relationships and children’s academic and social outcomes in public school pre-kindergarten. Journal of School Psychology, 48, 269–92.
• Sağlam, A . (2016). Değerler eğitiminin öğrenci davranışlarına etkisinin veli görüşlerine göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20 (3), 723-742.
• Sarıkaya, M. (2019). Çocuk yetiştirme değerlerine ilişkin ebeveyn ve ergen görüşleri (Master's thesis) İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sanger, M.N. & Osguthorpe, R.D. (2013). Modeling as moral education: Documenting, analyzing, and addressing a central belief of preservice teachers. Teaching and Teacher Education, 29, 167-176.
• Schwartz, S. H. (2006). Basic human values: Theory, measurement, and applications. Revue Francaise de Sociologie, 42, 249-88.
• Selvitopu, A., Bora, V., & Taş, A. (2015). Ortaöğretim öğrencilerine kazandırılması gereken değerlere ilişkin velilerin okuldan beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 979-94.
• Şahin, A. (2011). Öğretmen algılarına göre etkili öğretmen davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 239-259.
• Tay, B. ve Yıldırım, K. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kazandırılması amaçlanan değerlere ilişkin veli görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(3) 1499-1542.
• Turan, S. & Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 227-259.
• Uzun, M. & Köse, A. (2017). Okul öncesi dönemde değerler eğitiminin uygulanmasına yönelik öğretmen görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (23), 305-338.
• Ünlü, İ., & Kaşkaya, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değer eğitimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2656-2679.
• Whitbeck, L. B & Gecas V. (1988). Value attributions and value transmission between parents and children. Journal of Marriage and Family, 50(3), 829-40.
• Yaka, Ş., Yalçın, D., & Denizli, E. (2014). Okul öncesi eğitimde verilecek öncelikli değerlere ilişkin veli görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 28(12), 169-92.
• Yaşar, Ş., & Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 1-23.
• Yaşaroğlu, C. (2016). Cooperation and importance of school and family on values education. European Journal of Multidisciplinary Studies, 1(2), 66.
• Lakshmi, V. & Paul, M. (2018). Value education in educational institutıons and role of teachers in promoting the concept. International Journal of Educational science and Research, 8 (4), 29-38.
• Lazarides, R., Harackiewicz, J., Canning, E., Pesu, L., & Viljaranta, J. (2015). The role of parents in students' motivational beliefs and values. In C. Rubie-Davies, J. Stephens, & P. Watson (Eds.), The Routledge International Handbook of Social Psychology of the Classroom. Routledge.
• Lovat, T. (2005). Values education and teachers’ work: A quality teaching perspective. New Horizons in Education, 112, 1-13.
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldırım, S. G., Becerikli, S., & Demirel, M. (2017). Farklı bakış açılarına göre sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi. İlköğretim Online, 16(4), 1575-1588.
• Yiğittir, S., & Öcal, A. (2011). High school history teachers’ views on values and values education. KMU Journal of Social and Economic Research, 13(20), 117-124.
• Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi. 8 (19), 207-223.