Dirse Han Oğlu Boğaç Han Hikâyesinde Sosyal Göstergeler Açısından Kültür Kodları ve Anlam Kalıpları

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 4, 128 - 137, 01.08.2013

Ömer Saraç

Öz

Review methods are very important tools in terms of revealing the artistic value of a literary text. In this way it is easier to evaluate the artistic aspects of the text. Semiotics is the science of signs. Every sign consists of a significant and a signified and sometimes signifieds involve various cultural codes and meaning patterns. In this study, we have tried to evaluate the cultural codes and meaning patterns in terms of social indicators in the story of Boğaç Han, Son of Dirse Han. We have studied the text under three main headings: the skin-deep dimension, the syntactic narrative dimension and the basic semantic dimension. The present type of work in question intends to indicate that if these sorts of methods are applied in folk literature works, it will be easier to expose the artistic and aesthetic aspects of textes as well as the deep internal structure of the texts

Anahtar Kelimeler

Folk Literature, Bogach Khan, Social Indicators, Cultural Codes

Dirse Han Oğlu Boğaç Han Hikâyesinde Sosyal Göstergeler Açısından Kültür Kodları ve Anlam Kalıpları

Öz

İnceleme yöntemleri, bir edebi metnin sanat değerinin ortaya konulmasında önemli bir araçtır. Böylece metnin sanatsal yönünün değerlendirilmesi daha kolay olacaktır. Göstergebilim, göstergelerin bilimidir. Her gösterge, gösterenle gösterilenden oluşmaktadır ve bazen gösterilenler çeşitli kültür kodlarını ve anlam kalıplarını ihtiva etmektedir. Bu çalışmada, sosyal göstergeler açısından Dirse Han Oğlu Boğaç Han Hikâyesi'ndeki kültür kodları ve anlam kalıpları değerlendirilmeye çalışılmıştır. Metin yüzeysel boyut, sözdizimsel anlatı boyutu ve temel anlamsal boyut olmak üzere üç ana başlıkta ele alınmıştır. Söz konusu çalışma, bu tür yöntemlerin halk edebiyatı ürünlerine uygulandığı takdirde, metinlerin sanatsal/estetik yönünün ve metnin derin yapısının daha kolay ortaya konulabileceğini göstermeye yöneliktir

Anahtar Kelimeler

Halk Edebiyatı, Boğaç Han, Sosyal Göstergeler, Kültürel Kodlar

Kaynakça

• ABDULLA, Kamal (2012), Mitten Yazıya veya Gizli Dede Korkut, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• AKERSON, Fatma Erkman (2005), Göstergebilime Giriş, Multılıngual, İstanbul.
• AKSAN, Doğan (1999), Şiir Dili ve Türk Şiir Dili, Engin Yayınevi, Ankara.
• BANARLI, Nihat Sami (1997), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I, Milli Eğit. Bas., İstanbul.
• BORATAV, Pertev Naili (1991), Destan, Roman ve Cemiyet, Folklor ve Edebiyat 2, Adam Yayınları, İstanbul.
• CEMŞİDOV, Şamil (1990), Kitab-ı Dede Korkud, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• DEMİREL, Hamide (1995), Türk Destanlarında Güzellik, Destan, Masal ve Din Unsurları ile Yabancı Destanlarda Türk Kahramanları, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• DOĞAN, D. Mehmet (1994), Büyük Türkçe Sözlük, Ülke Yayınları, İstanbul.
• ELÇİN, Şükrü (1993), Halk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yayınevi, Ankara.
• GÖKYAY, Orhan Şaik (2007), Dedem Korkudun Kitabı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• İNAN, Abdülkadir (1991), Makaleler ve İncelemeler, Ankara.
• KARABAŞ, Seyfi (1996), Dede Korkut'ta Renkler, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• UÇ, Himmet (2003), Dirse Han Oğlu Boğaç Han Hikâyesi, Milli Folklor, S.41, Ankara.
• YILDIZ, Naciye (2009), Türk Destanlarında Çocuksuzluk, Milli Folklor, S. 82, Ankara