Gerçek Bir Şiir Hırsızı Şerîfî ve Çalıntı Divanı

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 4, 153 - 162, 01.08.2013

Bünyamin Taş

Öz

There are some determinations that Classical Turkish literature poets made plogiorism by taking phrase, verse, couplet and rarely all the poem. There have been some cases that a work of art written in other languages adapted in to Turkish without citations. But it is not common that stealing from a poet the entire poem and showing it as a new work. The divan which copied by Şerifi has just one copy today. The poems in that divan are almost same with KuloğluŞeyhHacıİlyas’s work of art called Bağ-ı Behişt. It raises the suspicion of plagiarism. Şerifi’s divan comprises half of Bağ-ı Behişt’s poems. At the Şerifi’s divan there are 205 poems and in the Bağ-ı Behişt there are 402 poems. The sequence of poems in divan are also similar with Bağ-ı Behişt. Two poems to be replicated in the same way in two different pseudonyms mean: 1- The poet had been used for a certain period and then change the pseudonym with a new one. 2- This may be a case of plagiarism. If a pseudonym change is not in question and could be considered plagiarism. Then it is important question as to who did the plagiarism. In the case of this study, it is discussed which probability –pseudonym change or plagiarism- had made and if there is plagiarism, who did it

Anahtar Kelimeler

-

GERÇEK BİR ŞİİR HIRSIZI ŞERÎFÎ VE ÇALINTI DİVANI

Öz

Klasik Türk edebiyatı şairlerinin söz öbeği, mısra, beyit ve nadiren de olsa tüm bir şiiri intihal ettiklerine yönelik bazı tespitler yapılmıştır. Başka dilde yazılan bir eserin Türkçeye uyarlanıp orijinal kaynağından söz edilmemesi gibi durumlar da olmuştur, fakat başka bir şairin eserinden olduğu gibi aşırılan şiirlerin yeni bir esermiş gibi tertip edilmesi pek karşılaşılan bir durum değildir.Şerîfî adına istinsah edilen ve bilindiği kadarıyla bugün tek nüshası mevcut olan divandaki şiirlerin tamamının, istinsah farkı niteliğindeki cüzi farklar dışında, Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas’ın Bâğ-ı Behişt adlı eserinde de aynen bulunması bu türden bir intihal şüphesini uyandırmaktadır.Şerîfî adına istinsah edilen nüsha, Bâğ-ı Behişt’in yarısı kadar şiir ihtiva etmektedir. Şerîfî nüshasında 205 şiir varken Bâğ-ı Behişt’te 402 şiir vardır. Bu şiirlerin tertip sırası bakımından da Bâğ-ı Behişt’le paralel olduğu görülmektedir.Aynı şiirlerin iki farklı mahlasla çoğaltılmış olması iki şekilde açıklanabilir: 1.Şair, belli bir dönem kullanmış olduğu mahlasını daha sonra değiştirip yeni bir mahlas seçmiş olabilir. 2. Bu durum bir intihal vakası olabilir. Eğer bir mahlas değiştirme durumu söz konusu değil ve intihalden söz edilecekse, intihal edenin kim olduğu da önemli bir soru olarak karşımıza çıkacaktır. Çalışmamızda bu ihtimallerden hangisinin söz konusu olduğu tartışılıp mahlas değiştirme durumu olmaması hâlinde intihal edenin kim olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Şerîfî, Divan, İntihal, Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas, Bâğ-ı Behişt

Kaynakça

• AKTULUM, Kubilay (2000). Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki.
• AYVAZOĞLU, Beşir (1999, Kasım 27)."İntihal",Aksiyon(983).
• ÇELTİK, Halil (2005, Kasım). "Rumeli Şairlerinde İntihal ve Tevârüd"Hece, S. 107, s. 100- 104.
• DURMUŞ, İsmail (2000). "İntihal",TDİ (Cilt 22, s. 347-350). İstanbul: TDV.
• ECE, Selami (2002). "İktibas",A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 19, s. 39-53.
• İSEN, Mustafa (1997). "Orta Asya Türk Edebî Dilinin Anadolu Türk Edebî Diline Etkisi ve Ahmet Yesevî",Ötelerden Bir Ses (s. 294-304), Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• İSEN, Mustafa (1997). "Tevârüd mü İntihal mi",Ötelerden Bir Ses (s. 338-344). Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas (1045/1635). Dîvân-ı Hümâyûn, Beyazıt Devlet Ktüphanesi, No.: 3596.
• Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas (1045/1635). Dîvân-ı Mesâbîh, Tavşanlı Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi, No.: 43 Ze 362.
• Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas (1053/1643). Bâğ-ı Behişt, Manisa İl Halk Kütüphanesi, No.: 45 Hk 6266.
• Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas (1030/1620-1621). Etvâr-ı Seb'a, Manisa İl Halk Kütüphanesi, No.: 45 Hk 6266. v.252-308.
• Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas (1262/1846). Bâğ-ı Behişt, Milli Kütüphane, No.: 06 Mil Yz A 8111.
• ÖZGÜL, M. Kayahan (2005, Kasım). "İntihâl'den Çalıntı'ya, İntikal'den Alıntı'ya",Hece, S.107, s. 52-64.
• SERTKAYA, Osman Fikri (1999). "Tevârüd mü? Adaptasyon mu? Nazire mi? Yoksa İntihâl yani 'Sirkat-i Şiir' mi?",İlmî Araştırmalar, S. 7, s. 191-199.
• Şerîfî (tarih yok). Dîvân, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü, No.: 3398.
• TAŞ, Bünyamin (2013, Mart-Nisan). "Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas ve Külliyatı",Akademik Bakış Dergisi, S. 35.
• TOLASA, Harun (2002). XVI. YY.'da Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• YAVUZ, Hilmi (2002, Nisan 24). "Haşim, İntihal ve Metinlerarasılık (1)",Zaman Gazetesi.
• YAVUZ, Hilmi (2002, Mayıs 1)."Haşim, İntihal ve Metinlerarasılık (2)",Zaman Gazetesi.
• YAZAR, Sadık -KAÇAR, Mücahit (2012). Şerîfî Dîvânı, İstanbul: Metamorfoz Yayıncılık.