YAZINSAL ALANDA KLASİK ÜTOPYALAR VE TÜRK EDEBİYATI’NDA ÜTOPYA

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 6, 1 - 12, 01.12.2013

Filiz Balı Ufuk Uğur

Öz

A case of utopia; which produced mentally, willing to be occurred and reached but, is seen as imposible, which can be stated as a dream that built and produced in the mind to, constitude and reveal more optimal and beter government model or community structure and that can be seen in the sumerian’s clay tablets as a narrative become a craving for the human beings designing futurewith the desire of convergence and reach to a beter and beautiful life. In this study, primarily, some of the literary classical utopias will be evaluated, subsequently, short description about works which include utopian items in terms of Turkish literature and included items will be given. In the general evaluation and conclusion part, utopian structures will be discussed from different points of view

Anahtar Kelimeler

-

YAZINSAL ALANDA KLASİK ÜTOPYALAR VE TÜRK EDEBİYATI’NDA ÜTOPYA

Öz

Zihin tarafından üretilen, gerçekleşmesi ve ulaşılması istenen fakat bu amacın imkânsız olarak görüldüğü daha ideal ve daha iyi bir devlet modeli ya da toplum yapısı oluşturmak veya ortaya çıkarmak amacıyla zihin dünyasında kurgulanan ve üretilen bir düş olarak ifade edilebilen ve Sümerler’in kil tabletlerinde bile bir anlatı şeklinde görülebilen ütopya olgusu daha iyi ve güzel bir yaşama kavuşma ve ulaşma arzusu ile geleceğe yönelik tasarımlarda bulunan insanoğlu için adeta bir özlem olmuştur. Bu çalışmada öncelikle yazınsal klasik ütopyalardan bazıları kısa bir değerlendirmeye tabi tutulacak, akabinde Türk Edebiyatı bağlamında ütopik öğeler barındıran eserler ve barındırdıkları öğeler hakkında kısa bilgiler verilecektir. Genel değerlendirme ve sonuç bölümünde ise ütopik yapılanmalar çeşitli açılardan ele alınmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Ütopya, el-Medinetü’l Fâzıla, İslâmî Ütopya, Feminist Ütopya

Kaynakça

• AÇAR, Mehmet (2005). Siyah Hatıralar Denizi, İstanbul: İthaki Yayınları.
• ADIVAR, H. Edip (1912). Yeni Turan, İstanbul: Orhaniye Matbaası.
• AĞAOĞLU, Ahmet (1930). Serbest İnsanlar Ülkesi, İstanbul: Sanayi-i Nefise Matbaası.
• ALATLI, Alev (2001). Schrödinger’in Kedisi Rüya, 5. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları
• ALİ KEMAL, Fetret, Dersaadet [İstanbul]: Muhtar Halid Kütübhanesi, Matbaa-i Hayriye ve Şürekası, 1913/1914.
• ALTAN, Çetin (1999). 2027 Yılının Anıları, İstanbul: Kaf Yayıncılık
• AYAZ, Adnan (2008). “Fârâbî’de Siyaset Felsefesi Kaynakları ve Etkileri”, Basılmamış Doktora
• Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BACON, Francis (2007). Yeni Atlantis, Çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Kabalcı Yay.
• CAMPANELLA, Tommaso (2007). Güneş Ülkesi, Çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Kabalcı Yay.
• CEVİZCİ, Ahmet (2003). Felsefe Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yay.
• ÇÜÇEN, A. Kadir (2000). Orta Çağ Felsefesi Tarihi, İstanbul: İnkilap Yay.
• DAYIOĞLU, Gülten (2004). Işın Çağı Çocukları, 11. Basım, İstanbul: Altın Çocuk Kitapları.
• DURAK, Nejdet (2006). “Oyun ve Felsefe: Çağdaş Ütopya, SimCity”, SOBE Sosyal Bilimler Evi,
• Isparta, Yıl: 1, Sayı: 2, s. 33-41. ETHEMOĞLU, Armağan (2004). Son Masal, 1. Baskı, İstanbul: Telos Yayıncılık.
• FÂRÂBÎ (2011). İdeal Devlet “el-Medinetü’l Fâzıla”, Çev. Ahmet Arslan, 3. Baskı, Ankara: Divan Yay.
• GÖKBERK, Macit (2010). Felsefe Tarihi, 19. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi Yay.
• GÖKTÜRK, Akşit (1982). Ada, İstanbul: Adam Yayınları
• İBN TUFEYL (2006). Hayy Bin Yakzan, (Çev. Babanzâde Reşid - Haz. Mustafa Uluçay), İstanbul: Etkileşim Yay.
• KARAKUYU, Reşat (2000). Ütopya Mistik Masal Dünyası, 2. Baskı, İstanbul: Res- Kar Yayınları.
• KARAOSMANOĞLU, Y. Kadri (1934). Ankara, İstanbul: İletişim Yay.
• KIR, Y. E. (2007). “Klasik ve Çağdaş Ütopyalarda Din ve Toplum”, Basılmamış Yüksek Lisans
• Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat ABD Din Sosyolojisi Bilim Dalı. KUMAR, Krishan (2005). Ütopyacılık, Çev. Ali Somel, 1. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi Yay.
• KÜÇÜKCOŞKUN, Y. (2006). “1980-2005 Yılları Arasında Türk Edebiyatında Ütopik Romanlar ve Ütopyanın Kurgusu”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi,
• Sosyal Bilimler Enstitüsü. MARSHALL, Gordon (1999). Sosyoloji Sözlüğü, Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
• MİMAROĞLU, İlhan (1997). Yokistan Tasarısı, 1. Baskı, İstanbul: Pan Yayıncılık, 1997.
• MORE, Thomas (2010). Ütopya, Çev. Hasan İlhan, Ankara: Alter Yay.
• ÖZGÜL, M. Kayahan (1988). “Bir Ütopya Taslağı: Hayat-ı Muhayyel”, Türk Dünyası
• Araştırmaları, Sayı: 53, s. 133-160. ÖZGÜL, M. Kayahan (2004). Türk Edebiyatında Siyasî Rüyalar, Ankara: Hece Yayınları
• ÖZTÜRK, N. (1992). “Çağdaş Türk Edebiyatında Ütopya”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
• Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. PLATON (2010). Devlet, Çev. Cenk Saraçoğlu - Veysel Atayman, İstanbul: Bordo-Siyah Yay.
• REESE, W. L. (1999). Dictionary of Philosophy and Religion, NewYork.
• SAFA, Peyami (1996). Yalnızız, İstanbul: Ötüken Yay.
• SARGENT, L. T. (2004). “Ütopya Gelenekleri: İzlekler ve Varyasyonlar”, Kitaplık, İstanbul: Yapı
• Kredi Yayınları, Sayı: 76, s.91-101. SARGIN, G.A. (2003). “Sapkın Mekânlar”, İstanbul Bienali Kapsamında Annex Yayını İçinde, s.1-2.
• TANYELİ, U. (1993). “Zihinsel Yapımız Ütopyaya Kapalı Mı?”, İstanbul Dergisi, İstanbul: Tarih
• Vakfı Yayınları, Sayı: 5, s.22-25. TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, http://tdkterim.gov.tr/bts/ ET. 13.11.2014
• ULAŞ, S. Erk (2002). Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yay.
• UZUNER, Buket (1999). Balık İzlerinin Sesi, 14. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• UZUNER, Buket (2002). İki Yeşil Susamuru Anneleri, Babaları, Sevgilileri ve Diğerleri, 40. Basım,
• İstanbul: Everest Yayınları YAVUZ, Hilmi (1995). Üç Anlatı, 2. Basım, İstanbul: Can Yayınları.
• YUMUŞAK, F. Canbaz (2012). “Ütopya, Karşı-Ütopya ve Türk Edebiyatında Ütopya Geleneği”,
• Bilig, Sayı: 61, Bahar, s. 47-70.