Türkiye’nin Küresel Rekabet Gücü Açısından Türkiye Demiryollarının Değerlendirilmesi ve Türkiye’nin Demiryollarında Rekabet Etkisini Artırmaya Yönelik Öneriler

Yıl 2018, Sayı: 8, 18 - 29, 30.06.2018

Hulusi Aydemir M. Kürşat Çubuk

Öz

Ülkelerin rekabet gücü
ve rekabet edilebilirlik düzeyi her zaman ülkelerin ekonomileri ile doğrudan
ilgilidir. Ülkelerin ekonomilerinin ise ulaştırma sistemleri ve ulaşım sektörüyle
doğrudan ilgili olduğu görülmektedir. Bu nedenle, ülkelerin rekabet gücü ve
rekabet edilebilirlik düzeyinde ulaştırma sistemleri ve ulaştırma sektörünün
dikkate alınması gerekmektedir. 
Türkiye’de hem yolcu hem de yük taşımacılığında karayolları hâkimiyetinde
olmasından, dengeli ve daha verimli bir ulaştırma planlaması için karayolundaki
talebin kademeli olarak diğer ulaştırma sistemlerine, özellikle de
demiryollarına aktarılması gerekmektedir. Bu itibarla; Türkiye’nin küresel
rekabet gücü düzeyini artırması açısından demiryollarının durumu, alt yapısı ve
kullanımı oldukça önemlidir. Bu çalışmada; ilk olarak Türkiye’de
demiryollarının durumuna dair genel bilgiler verilmiş, ardından da küresel
rekabet endeksi göz önünde bulundurularak demiryolu kalitesi
değerlendirilmiştir. Sonrasında, Türkiye’nin küresel rekabet edilebilirlik
düzeyini ve gücünü, Türkiye demiryolları açısından gösterilmeye ve rekabet
edilebilirlik düzeyini artırmaya yönelik öneriler sunulmaya çalışılmıştır.
Çalışma sonucu olarak; Türkiye’de demiryollarının kullanımının gelişmiş ülkelere
göre az olduğu ve bu ülkelerle rekabet düzeyini artırmak için demiryolu
kullanımının artması için gerek altyapı gerekse yeni hatlar olmak üzere gerekli
düzenleme ve çalışmalar yapılması gerektiği ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Küresel Rekabet, Demiryolları, Küresel Rekabet Edilebilirlik Endeksi(GCI), Ulaştırma Staratejileri

Assessment of Turkey's Global Competitiveness in terms of Turkey Railways and Recommendations for Improving the Competitive Effect of Turkey Railways

Öz

The
competitiveness capacity of countries depends on the economic situation of them
in all times. On the other hand, the economic levels of countries rely on how
they have developed the infrastructure of transportation system. Since, it is
vital to consider the transportation systems in order to evaluate the
competitivity levels of countries. Due to fact that, in Turkey, most of the
passenger and goods transportation proceed on the highways, it is significant
to move the demand from highways to the other transportations sectors,
especially railways, in order to have a well-balanced efficient transportation
system in the entire country. From this point of view, to increase global
competitivity of the country, it is very significant to have a well-designed railway
infrastructure to increase usage of railway systems. In this paper, firstly,
the overall condition of railway system on the whole country is briefly
explained, then with consideration of global competitivity index, the general
quality of railway system is evaluated. After then, the possible ways
concerning to increase the level of competitivity are tried to explain. In the
conclusion, the usage of railway systems in Turkey is less compare to developed
countries; hence, to increase the competitivity with those countries it is
necessary to increase usage of railways with help of building new
infrastructure of railways in addition to enhancing old railway tracks.

Anahtar Kelimeler

Global Competition, Railways, Global Competitiveness Index (GCI)

Kaynakça

• [1] S. Ö. Çabuk, “Türkiye demiryolları sektörü ve A.B.’ ye katılım sürecinde yeniden yapılanma çalışmaları.” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2010, sf. 7, 9.
• [2] F. Akın, “Türkiye'nin gelişimi için demiryolları”, Demir yol-İş / Türk-İş Yayınevi, Türkiye, 2003.
• [3] S. Teker S ve A. Camcı.Hızlı Trenler ve Türkiye’deki Geleceği Sempozyumu,1.Baskı, Es Yayınları, Türkiye, 2011, sf. 55.
• [4] UIC. (18.05.2014). High Speed Lines in the World [Online]. Erişim: http://www.uic.org/IMG/pdf/20140901_high_speed_lines_in_the_world.pdf, sf. 16.
• [5] H.C. Moon, A.M. Rugmanb ve A. Verbekec. A generalized double diamond approach to the global competitiveness of Korea and Singapore. International Business Review, 1998, 7 (2), sf. 135–150.
• [6] R. Guimera, S. Mossa, A. Turtschi, ve L, A,N Amaral. The worldwide air transportation network: ‘anomalous centrality, community structure and cities’ global roles. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2005, 102(2).
• [7] R. Cervero. The shape of the new American city. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 2009, Vol. 626, 210-225.
• [8] A. Maciulisa, A. Vasilis, J. Vasiliauskasb, ve G. Jakubauskasc. The impact of transport on the competitiveness of national economy. Transport, 2009, 24(2).
• [9] H.C. Onga, T.M.I. Mahliaa, ve H.H. Masjukia. A review on energy pattern and policy for transportation sector in Malaysia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2012, 16(1), 532–542.
• [10] J M. Kaynak. “Uluslararası taşımacılık ve lojistik bağlamında avrasya ulaştırma koridorlarında bölgesel rekabet ve türkiye”, Türkiye İktisat Kongresi, İktisadi Sektörlerde Gelişme Stratejileri Tebliğ Metinleri-II, İzmir, Türkiye, 2004, 371.
• [11] H. Barutca. “Orta Asya’ya ulaşımda demiryolu alternatifi, bölgesel güçler ve Türkiye”. Akademik Bakış, 2006, 8, 1-12.
• [12] A. Kabasakal, ve A.O. Solak. “Demiryolu sektörünün rekabete açılması”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilgiler Dergisi, 2009, Sayı 25.
• [13] D.A. Deveci, ve D. Çavuşoğlu. “Intermodal demiryolu taşımacılığı: Türkiye için fırsatlar ve tehditler”. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 2013, 2013(5), Sayı: 1, 93-120.
• [14] H. Aydemir, “Türkiye'de ulaştırma sistemlerinin durumu ile taşımalardaki dağılımının analizi ve değerlendirilmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2013.
• [15] A. Karahan, “Kamu işletmelerinin rekabet gücü analizi ve ulaştırma sektörü örneği”. Maliye Finans Yazıları, 2014, Yıl: 28, Sayı: 102.
• [16] T.C. UDHB TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü. “2011 yılı sektör raporu”, Ankara, Türkiye, 2011, sf. 8.
• [17] T.C. UDHB TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü. “2013 yılı sektör raporu”, Ankara, Türkiye, 2013, sf. 10-40.
• [18] T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü Araştırma Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığı İstatistik Şubesi. “T.C. devlet demiryolları istatistik yıllığı 2011 – 2015”, TCDD ISSN 1300-2503. Yayın No:2016-2, Ankara, Türkiye, 2016, sf. 59-61,100-110.
• [19] T.C. UDHB TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü. “2012 yılı sektör raporu”, Ankara, Türkiye, 2012, sf. 30.
• [20] TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF) ve Sektörel Dernekler Federasyonu. Türkiye’nin küresel rekabet düzeyi dünya ekonomik forumu küresel rekabet raporuna göre bir değerlendirme. İstanbul, Türkiye, 2010, sf. 12.
• [21] World Economic Forum. (08 Mayıs 2017). Competitiveness Rankings, Quality of Railroad İnfrastructure [Online]. Erişim: reports.weforum.org/global-competitiveness-report-2014-2015/rankings/
• [22] T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanliği Rykgm - Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Ankara Yayin No: 936, Küresel Rekabetçilik Raporu 2016-2017 [Online] Erişim: http://risk.gtb.gov.tr/data/52c58a61487c8eca94a7c696/Kuresel%20Rekabetçilik%20Raporu%202016-2017%2025_05_2017.pdf
• [23] World Economic Forum. (04 Temmuz 2018). Competitiveness Rankings, Quality of Railroad İnfrastructure [Online]. Erişim: http://reports.weforum.org/global-competitiveness-index-2017-2018/competitiveness-rankings/#series=EOSQrailroad