Paris İklim Anlaşması ve Sürdürülebilir Lojistik Kapsamında Lojistik Köy Yeri Seçimi: Türkiye Örneği

Yıl 2024, Sayı: 20, 202 - 229, 31.07.2024

Mustafa Sait Kaplan , Mehmet Gümüş , Emir Hüseyin Özder

https://doi.org/10.47072/demiryolu.1451230

Öz

Ülkemizin de taraf olduğu Paris İklim Anlaşması, küresel ısınma artışının azaltılması amacıyla 2050 yılına kadar sıfır emisyon hedefini taşımaktadır. Bu hedefe doğrultusunda taraf ülkelerden sera gazı emisyonunun azaltılmasına yönelik planlama yapılması beklenmektedir. Sera gazı salınımın önemli bir bölümü lojistik faaliyetlerden kaynaklanmaktadır. Ulusal ve uluslararası geçişlerin yapıldığı kapsamlı merkezler olan lojistik köyler, ülkemizde gerçekleştirilen lojistik faaliyetlerin de ana merkezleri arasında yer almaktadır. Lojistik köy yeri seçimi, trafik yoğunluğunun azaltılması ve çok modlu taşımanın geliştirilmesiyle beraber sera gazı emisyonun azaltılması açısında önem arz etmektedir. Kamu kaynakları kullanılarak kurulacak lojistik köy yerinin seçimi, Paris İklim Anlaşması’nın gerekliliği olan emisyon azalımı ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine katkı sunacak potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın amacı, TCDD’nin Türkiye’de kurmayı planladığı lojistik köy yeri alternatiflerinin sürdürülebilir lojistik kapsamında değerlendirilerek sıralanması ve öncelikli lojistik köy yerlerinin belirlenmesidir. Çalışmada detaylı literatür taraması yapılmış ve sürdürülebilir lojistiğin başta çevresel olmak üzere ekonomik ve sosyal boyutları dikkate alınarak kullanılacak kriterler seçilmiştir. Dört ana ve on beş alt kriter, lojistik alanında çalışan uzmanların görüşüne başvurularak AHP yöntemiyle değerlendirilmiştir. Alternatiflerin sıralanmasında TOPSIS ve Fuzzy TOPSIS yöntemleri kullanılmıştır. TOPSİS yöntemi sonucu Yeşilbayır/İstanbul öncelikli alternatif olurken Fuzzy TOPSİS yöntemiyle Çandarlı/İzmir lojistik köyü en iyi alternatif olarak bulunmuştur. Diğer alternatiflerin her iki yöntemde de sıralaması değişmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Lojistik, Paris İklim Anlaşması, Yeşil Lojistik, Lojistik Köy Yeri Seçim.

Selection of Logistics-Center Location Within the Scope of Paris Climate Agreement and Sustainable Logistics: The Case of Türkiye

Öz

Paris Climate Agreement, to which Türkiye is a party, sets the goal of zero emissions by 2050 to mitigate global warming. Accordingly, planning to reduce greenhouse gas emissions is expected from participating countries. A significant portion of greenhouse gas emissions stems from logistics activities. Logistics villages, serving as comprehensive centers for national and international transitions, are key hubs for logistics activities in Türkiye. Selecting the location of a logistics village is crucial for reducing greenhouse gas emissions, alongside decreasing traffic congestion and enhancing multimodal transportation. The selection of a logistics village site using public funds has the potential to contribute to the emission reduction and sustainable development targets mandated by the Paris Climate Agreement. The aim of this study is to evaluate and rank alternative locations for logistics villages planned by TCDD in Türkiye within the scope of sustainable logistics. Through a comprehensive literature review, criteria considering environmental, economic, and social aspects of sustainable logistics were chosen. Four main and fifteen sub-criteria were assessed using the Analytic Hierarchy Process (AHP) method, consulting logistics experts. TOPSIS and Fuzzy TOPSIS methods were employed for ranking alternatives. Yeşilbayır/Istanbul emerged as the priority alternative via the TOPSIS method, while Çandarlı/Izmir logistics village was identified as the best alternative through the Fuzzy TOPSIS method. The rankings of other alternatives have not changed in either method.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Logistics, Paris Climate Agreement, Green Logistics, Logistics Village Site Selection.

Kaynakça

• [1] K. Rahimi and M. Davoudi, “Electric vehicles for improving resilience of distribution systems,” Sustain. Cities Soc., vol. 36, pp. 246–256, Jan. 2018, doi: 10.1016/J.SCS.2017.10.006
• [2] Y. Geng, W. Ji, Z. Wang, B. Lin, and Y. Zhu, “A review of operating performance in green buildings: Energy use, indoor environmental quality and occupant satisfaction,” Energy Build., vol. 183, pp. 500–514, Jan. 2019, doi: 10.1016/J.ENBUILD.2018.11.017
• [3] A. O. Dündar and A. Kolay, “Karayolu yük ve yolcu taşımacılığının çevresel sürdürülebi̇li̇rli̇k bakimindan değerlendi̇ri̇lmesi̇ ve Konya ili̇ sera gazı emi̇syonunun hesaplanmasi,” Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim. Fakültesi Derg., vol. 14, no. 1, pp. 317–334, 2021, doi: 10.25287/ohuiibf.786463
• [4] T.C. Dışişleri Bakanlığı, “Paris Anlaşması,” no. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa, p. Erişim tarihi: 13.03.2023
• [5] P. Loukopoulos, “A Classification of Travel Demand Management Measures,” in Threats from Car Traffic to the Quality of Urban Life, Emerald Group Publishing Limited, 2007, pp. 273–292. doi: 10.1108/9780080481449-015.
• [6] G. T. Aydın and K. S. Öğüt, “Avrupa ve Türkiye’de lojistik köyleri,” no. 2. Uluslararası Demiryolu Sempozyumu 15-17 Ekim 2008, İstanbul, pp. 1471–1481, 2008.
• [7] W. P. Wong, K. L. Soh, C. M. Sinnandavar, and N. Mushtaq, “Could the service consumption-production interface lift national logistics performance?,” Resour. Conserv. Recycl., vol. 128, pp. 222–239, Jan. 2018, doi: 10.1016/J.RESCONREC.2016.10.002
• [8] United Nations, “2005 World Summit Outcome,” no. United Nations, New York, 2005
• [9] J. Holmberg and R. Sandbrook, “Sustainable development: what is to be done?,” in Policies for a small planet, Routledge, 2019, pp. 19–38
• [10] Y. Kılıç, M. Aycan Karaatlı, M. F. Demiral, and Y. Pala, “Gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir kalkınma açısından lojistik köyler: Türkiye örneği,” no. Uluslararası Davraz Kongresi 24-27 Eylül 2009 Isparta, pp. 13–14, 2009
• [11] M. Tanyaş, “Akademi lojistik: Lojistik kavram ve terimleri rehber kitabı,” no. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, p. 8, 2009
• [12] E. Genç and Ş. Coşmuş, “Lojistik köylerin yönetim özellikleri ve Türkiye’deki lojistik köyler,” J. Soc. Humanit. Adm. Sci., vol. 7, no. 35, pp. 68–79, Jan. 2021, doi: 10.31589/JOSHAS.511
• [13] TCDD, “Lojistik merkezler,” no. https://www.tcdd.gov.tr/kurumsal/lojistik-merkezler, p. Erişim tarihi: 08.08.2023
• [14] T.C. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Paris Anlaşması,” no. https://iklim.gov.tr/db/turkce/dokumanlar/paris-anlasmasi-13-20220808231948.pdf, p. Erişim tarihi 20.04.2024
• [15] M. Gümüş, H. Yumurtacı Aydoğmuş, and E. H. Özder, “Location and Capacity Planning of Freight Villages: The Case of Türkiye,” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim. Fakültesi Derg., Dec. 2023, doi: 10.30798/makuiibf.1097373
• [16] S. Tadić, M. Krstić, V. Roso, and N. Brnjac, “Dry Port Terminal Location Selection by Applying the Hybrid Grey MCDM Model,” Sustainability, vol. 12, no. 17, p. 6983, Aug. 2020, doi: 10.3390/su12176983
• [17] S. Agrawal, R. K. Singh, and Q. Murtaza, “Disposition decisions in reverse logistics by using AHP-fuzzy TOPSIS approach,” J. Model. Manag., vol. 11, no. 4, pp. 932–948, Nov. 2016, doi: 10.1108/JM2-12-2014-0091.
• [18] M. Soba, A. Şimşek, and M. Bayhan, “Bulanık Topsis yöntemi ile alışveriş merkezi kuruluş yeri seçimi: Uşak ilinde bir uygulama,” Ekon. ve Yönetim Araştırmaları Derg., vol. 3, no. 2, pp. 103–132, 2014
• [19] A. Awasthi, S. S. Chauhan, and S. K. Goyal, “A multi-criteria decision making approach for location planning for urban distribution centers under uncertainty,” Math. Comput. Model., vol. 53, no. 1–2, pp. 98–109, Jan. 2011, doi: 10.1016/J.MCM.2010.07.023
• [20] A. Awasthi and S. S. Chauhan, “A hybrid approach integrating Affinity Diagram, AHP and fuzzy TOPSIS for sustainable city logistics planning,” Appl. Math. Model., vol. 36, no. 2, pp. 573–584, Feb. 2012, doi: 10.1016/J.APM.2011.07.033
• [21] S. Tadić, S. Zečević, and M. Krstić, “A novel hybrid MCDM model based on fuzzy DEMATEL, fuzzy ANP and fuzzy VIKOR for city logistics concept selection,” Expert Syst. Appl., vol. 41, no. 18, pp. 8112–8128, Dec. 2014, doi: 10.1016/J.ESWA.2014.07.021
• [22] C. Rao, M. Goh, Y. Zhao, and J. Zheng, “Location selection of city logistics centers under sustainability,” Transp. Res. Part D Transp. Environ., vol. 36, pp. 29–44, May 2015, doi: 10.1016/J.TRD.2015.02.008
• [23] T. Y. Pham, H. M. Ma, and G. T. Yeo, “Application of Fuzzy Delphi TOPSIS to Locate Logistics Centers in Vietnam: The Logisticians’ Perspective,” Asian J. Shipp. Logist., vol. 33, no. 4, pp. 211–219, Dec. 2017, doi: 10.1016/J.AJSL.2017.12.004
• [24] R. K. Singh, N. Chaudhary, and N. Saxena, “Selection of warehouse location for a global supply chain: A case study,” IIMB Manag. Rev., vol. 30, no. 4, pp. 343–356, Dec. 2018, doi: 10.1016/J.IIMB.2018.08.009
• [25] Y. Kazançoğlu, M. Özbiltekin, and Y. D. Özkan-Özen, “Sustainability benchmarking for logistics center location decision:An example from an emerging country,” Manag. Environ. Qual. An Int. J., vol. 31, no. 5, pp. 1239–1260, Nov. 2019, doi: 10.1108/MEQ-08-2019-0177
• [26] A. Kumar and R. Anbanandam, “Location selection of multimodal freight terminal under STEEP sustainability,” Res. Transp. Bus. Manag., vol. 33, p. 100434, Dec. 2019, doi: 10.1016/J.RTBM.2020.100434
• [27] K. Aljohani and R. G. Thompson, “A multi-criteria spatial evaluation framework to optimise the siting of freight consolidation facilities in inner-city areas,” Transp. Res. Part A Policy Pract., vol. 138, pp. 51–69, Aug. 2020, doi: 10.1016/J.TRA.2020.05.020
• [28] T. N. M. Nong, “A hybrid model for distribution center location selection,” Asian J. Shipp. Logist., vol. 38, no. 1, pp. 40–49, Mar. 2022, doi: 10.1016/J.AJSL.2021.10.003
• [29] R. Zhao, Y. Gao, F. Jia, and Y. Gong, “Service design of green and low-carbon intracity logistics: an AHP approach,” Int. J. Logist. Res. Appl., pp. 1–22, Oct. 2022, doi: 10.1080/13675567.2022.2129045
• [30] Y. Bayraktutan and M. Özbilgin, “Türkiye’de İllerin Lojistik Merkez Yatırım Düzeylerinin Bulanık Mantık Yöntemiyle Belirlenmesi,” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim. Fakültesi Derg., no. 43, p. 1, 2014, doi: 10.18070/euiibfd.67041.
• [31] G. Surmeli, I. Kaya, and M. Erdogan, “A fuzzy multi-criteria decision making approach for choosing a logistics center location in Turkey,” in 2015 6th International Conference on Modeling, Simulation, and Applied Optimization (ICMSAO), May 2015, pp. 1–6. doi: 10.1109/ICMSAO.2015.7152195
• [32] F. Uysal and M. Gülmez, “Türkiye’de Akdeniz Bölgesi’nde Lojistik Merkez Yeri Seçimi İçin Bulanık Serim Teori ve Matris Yaklaşımı Uygulaması,” Veriml. Derg., no. 1, pp. 89–104, 2015
• [33] C. Hamzaçebi, G. İmamoğlu, and A. Ahmet, “Selection of logistics center location with MOORA method for Black Sea Region of Turkey,” J. Econ. Bibliogr., vol. 3, no. 1S, pp. 74–82, 2016
• [34] F. Zaralı, H. R. Yazgan, and Y. Delice, “AHP ve VIKOR bütünleşik yaklaşımıyla lojistik merkez yer seçimi: Kayseri ili örneği,” Erciyes Üniversitesi Fen Bilim. Enstitüsü Derg., vol. 34, no. 3, pp. 1–9, 2018
• [35] A. Tümenbatur, “Orta Koridor Üzerindeki Demir İpekyolu Güzergahı ve Lojistik Merkez Yer Seçimi,” Çukurova Üniversitesi Sos. Bilim. Enstitüsü Derg., vol. 30, no. 3, pp. 102–110, Dec. 2021, doi: 10.35379/cusosbil.977922
• [36] B. Paçacı, S. Erol, and K. Çubuk, “Sürdürülebilir Ulaşım İle Lojistik Merkez Yer Seçimi,” Toros Üniversitesi İİSBF Sos. Bilim. Derg., vol. 9, no. (2. Uluslararası Sürdürülebilir Lojistik Sempozyumu “Döngüsel Ekonomi”) Özel Sayısı, pp. 97–106, Nov. 2022, doi: 10.54709/iisbf.1182554
• [37] B. Paçacı, S. Erol, and K. Çubuk, “Çok Modlu Taşımacılığa Uygun Lojistik Merkez Yer Seçimi İçin Bir Öneri: Türkiye Uygulaması,” Politek. Derg., vol. 26, no. 2, pp. 923–928, Jul. 2023, doi: 10.2339/politeknik.1099560
• [38] E. K. Özekenci, “AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Lojistik Merkez Kuruluş Yeri Seçimi: Çukurova Bölgesi Üzerine Bir Araştırma,” Tarsus Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim. Fakültesi Derg., vol. 4, no. 1, pp. 70–84, Jun. 2023, doi: 10.56400/tarsusiibfdergisi.1273882
• [39] T. L. Saaty, The Analytic Hierarchy Process. paperback edition, RWS Publications, Pittsburgh, P A. First appeared 1980, McGraw Hill, New York., 1990., 1980
• [40] T. L. Saaty, Decision making with dependence and Feedback The Analytic Network Process,. RWS Publications, 2001
• [41] C.-L. Hwang and K. Yoon, “Methods for Multiple Attribute Decision Making,” 1981, pp. 58–191. doi: 10.1007/978-3-642-48318-9_3
• [42] L. A. Zadeh, “Fuzzy sets,” Inf. Control, vol. 8, no. 3, pp. 338–353, Jun. 1965, doi: 10.1016/S0019-9958(65)90241-X
• [43] M. Dağdeviren, “Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi ile personel seçimi ve bir uygulama,” Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimar. Fakültesi Derg., vol. 22, no. 4, 2007
• [44] C.-T. Chen, “Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment,” Fuzzy Sets Syst., vol. 114, no. 1, pp. 1–9, Aug. 2000, doi: 10.1016/S0165-0114(97)00377-1