KUZEY DENİZ YOLU VE TÜRKİYE’NİN DENİZYOLU TAŞIMACILIĞINA ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 16, 20.12.2019

Coşkan Sevgili Taha Talip Türkistanlı

Öz

İklim değişikliği ve küresel ısınmayla
birlikte kutup bölgelerindeki buzulların erimesi küresel problemler ve
fırsatlar ortaya çıkarmaktadır. Bu fırsatlardan biri de Kuzey Buz Denizi’ndeki
buzulların erimesiyle birlikte daha aktif kullanılması düşünülen Kuzey Deniz
Yolu’dur. Günümüzde oldukça ilgi odağı olan bu yeni rotanın Asya-Avrupa arası
mevcut ticari rotadan daha ekonomik ve verimli olacağı, böylelikle dünya
ticaret rotasında değişim yaratacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada Kuzey Deniz
Yolu’nun güncel durumu incelenmiş ve bu rotanın Asya ile Avrupa arasında bir
bağlantı noktası olan Türkiye’nin denizyolu ticaretine etkileri hakkında
öngörülerde bulunulmuştur. Bu kapsamda, Türkiye’nin son 5 yıllık ihracat,
ithalat ve transit yük hacmi istatistikleri incelenmiştir. Sonuç olarak, Kuzey
Deniz Yolu’nun günümüzde kullanımı hakkında bu rotanın yıl içerisinde ne kadar
kullanılabileceği, gemilerin yeterliliği, buzda seyir ve çevresel problemler,
yetersiz maliyet analizi gibi oldukça önemli sorunların halen mevcut olduğu
görülmektedir. Kuzey Deniz Yolu’nun özellikle Avrupa’nın kuzeyindeki limanlar
ile Güney Kore, Japonya limanları ve Çin’in kuzeyindeki limanlar arasında
maliyet ve zaman tasarrufu sağladığı ancak, Batı ve Güney Avrupa ile Asya
arasındaki ticaretin mevcut rotadan yapılmasının daha avantajlı olduğu
görülmüştür. Bu yüzden, Türkiye’nin denizyolu ile yapılan doğrudan ithalat ve
ihracatı için Kuzey Deniz Yolu’nun kullanılması bir alternatif olarak
gözükmemektedir. Transit yüklemeler incelendiğinde ise özellikle Türkiye
üzerinden Japonya ve Güney Kore’ye yapılan ithalat ve ihracat transit yük hacmi
oldukça düşüktür. Bu yüzden, transit yüklerde olası yük kayıplarının ticaret hacmi
üzerine olumsuz etkisinin yüksek olmayacağı öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kuzey Deniz Yolu, Denizyolu Taşımacılığı, Küresel Isınma, İklim Değişikliği

Kaynakça

• Aksenov, Y., Popova, E. E., Yool, A., Nurser, A. G., Williams, T. D., Bertino, L., ve Bergh, J. (2017). On the future navigability of Arctic sea routes: High-resolution projections of the Arctic Ocean and sea ice. Marine Policy. 75. 300-317.
• Furuichi, M., ve Otsuka, N. (2015). Proposing a common platform of shipping cost analysis of the Northern Sea Route and the Suez Canal Route. Maritime Economics & Logistics. 17(1). 9-31.
• Granberg, A. G. (1998). The Northern Sea Route: trends and prospects of commercial use. Ocean & Coastal Management. 41 (2-3). 175-207.
• Lee, S. W. ve Song, J. M. (2014). Economic possibilities of shipping though Northern Sea route. The Asian Journal of Shipping and Logistics. 30 (3). 415-430.
• Lee, T., ve Kim, H. J. (2015). Barriers of voyaging on the Northern Sea Route: A perspective from shipping Companies. Marine Policy. 62. 264-270.
• Lin, D. Y., ve Chang, Y. T. (2018). Ship routing and freight assignment problem for liner shipping: Application to the Northern Sea Route planning problem. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review. 110. 47-70.
• Liu, M., ve Kronbak, J. (2010). The potential economic viability of using the Northern Sea Route (NSR) as an alternative route between Asia and Europe. Journal of Transport Geography. 18 (3). 434-444.
• Moe, A. (2014). The northern sea route: smooth sailing ahead?. Strategic Analysis. 38 (6). 784-802.
• Protection of the Arctic Marine Environment (2019). https://www.pame.is/
• Ragner, C. L. (2000). The 21st Century—Turning Point for the Northern Sea Route? Dordrecht: Springer Netherlands. doi:10.1007/978-94-017-3228-4.
• Rahman, N. A., Saharuddin, A. H., ve Rasdi, R. (2014). Effect of the northern sea route opening to the shipping activities at Malacca straits. International Journal of e-Navigation and Maritime Economy. 1. 85-98.Schøyen, H., ve Bråthen, S. (2011). The Northern Sea Route versus the Suez Canal: cases from bulk shipping. Journal of Transport Geography. 19(4). 977-983.
• Solakivi, T., Kiiski, T., ve Ojala, L. (2017). On the cost of ice: estimating the premium of Ice Class container vessels. Maritime Economics & Logistics. 1-16.
• Solvang, H. B., Karamperidis, S., Valantasis-Kanellos, N., ve Song, D. W. (2018). An exploratory study on the Northern Sea Route as an alternative shipping passage. Maritime Policy & Management. 45(4). 495-513.
• The Northern Sea Route Information Office (2019). https://arctic-lio.com/category/statistics/
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2018) Türkiye İstatistik Kurumu Dış Ticaret Temel İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist Erişim Tarihi: 01.09.2018
• Wergeland, T. (1992). Commercial Requirements for a Viable Shipping Operation along the NSR. INSROP Work Paper, Norway.
• Zhang, Y., Meng, Q., ve Zhang, L. (2016). Is the Northern Sea Route attractive to shipping companies? Some insights from recent ship traffic data. Marine Policy. 73. 53-60.
• Zhao, H., Hu, H., ve Lin, Y. (2016). Study on China-EU container shipping network in the context of Northern Sea Route. Journal of Transport Geography. 53. 50-60.
• Zhu, S., Fu, X., Ng, A. K., Luo, M., ve Ge, Y. E. (2018). The environmental costs and economic implications of container shipping on the Northern Sea Route. Maritime Policy & Management 45 (4). 456-477.