Domatesin bazı fiziksel ve kimyasal kalite özelliklerinin melezleme ile değişimi

Yıl 2018, Cilt: 35 Sayı: 2, 152 - 160, 13.12.2018

Muharrem Gölükçü Aylin Kabaş Arzu Bayır Yeğin Fatih Alpay Vuran Kadriye Yüksel Ayşe Tanır

https://doi.org/10.16882/derim.2018.427755

Cited By: 4

Öz

Islah çalışmaları ile domates ve ürünlerinin
fonksiyonel özellikleri geliştirilebilmektedir. Domatesin fiziksel ve kimyasal
özellikleri, çeşit özelliği başta olmak üzere birçok faktörden önemli oranda
etkilenmektedir. Bu çalışma kapsamında melezleme sonucu geliştirilen üç domates
çeşidi ile bu çeşitlerin elde edilmesinde kullanılan altı ana ve baba bireyin
önemli kalite özelliklerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Bununla birlikte
çalışmada 10 adet ticari domates çeşit ve yerel genotiplerinin kalite
özellikleri de araştırılmıştır. Çalışmada bu amaçla toplam 19 farklı materyal
kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre, ana ve baba bireyler,
bunlardan elde edilen domates çeşitleri ve denemede kullanılan ticari
çeşitlerin bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinde önemli farklılıklar olduğu
görülmüştür. Örneklerin önemli kalite özelliklerinden suda çözünür kuru madde,
glukoz ve fruktoz oranları, likopen içeriği ile kırmızılık göstergesi olan a*
renk değeri sırasıyla %3.65-7.20, %0.61-1.81, %0.88-2.37, 37.45-85.82 mg kg^-1,
14.52-32.28 arasında değişim göstermiştir. Araştırma sonucunda melezleme
çalışmaları ile domatesin şeker bileşimi, likopen içeriği ve renk gibi kalite
özelliklerinde varyasyon oluşturulabileceği görülmüştür. Islah çalışmaları
mevcut ürün çeşitliliğinin arttırılması noktasında da oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Domates, Solanum lycopersicum L., Melezleme, Çeşit, Kalite

Change of some physical and chemical properties of tomato by hybridization

Öz

Functional
properties of tomatoes and their products could be improved with breeding
studies. The physical and chemical properties of the tomato could be varied
according to cultivars and also many growing factors. In this study, some
quality parameters of three tomato cultivars have been compared with their
parents and also some commercial tomato varieties and local genotypes. Totally,
19 different genotypes were used for this purpose. According to obtained
results, there were significant differences in some physical and chemical
properties of them. The significant quality traits of the samples, water
soluble dry matter, glucose and fructose ratios, lycopene content and the a*
colour values varied between 3.65-7.20%, 0.61-1.81%, 0.88-2.37%, 37.45-85.82 mg kg^-1,
14.52-32.28, respectively. As a result, new varieties, which have different
characteristics, could be improved by crossing studies. The product variety
enriched with breeding trials is important on market demands. As a result,
variations in quality characteristics, such as sugar composition, lycopene
content and colour values of tomato can be generated hybridization studies.
Breeding studies are also important in increasing the current product range for
tomato.

Anahtar Kelimeler

Tomato, Solanum lycopersicum L., Hybridization, Cultivar, Quality

Kaynakça

• Abushita, A.A., Daood, H.G., & Biacs, P.A. (2000). Change in carotenoids and antioxidant vitamins in tomato as a function of varietal and technological factors. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 48(6):2075-2081.
• Anonim, 2018. Ulusal Gıda Kompozisyon Veritabanı (http://www.turkomp.gov.tr/). (Erişim tarihi: 10.03.2018).
• Barrett, D.M., Weakley, C., Diaz, J.V., & Watnik, M. (2007). Qualitative and nutritional differences in processing tomatoes grown under commercial organic and conventional production systems. Journal of Food Science, 72(9):441-451.
• Beecher, G.R. (1998). Nutrient content of tomatoes and tomato products. Experimental Biology and Medicine, 218(2):98-100.
• Bergougnoux, V. (2014). The history of tomato: From domestication to biopharming. Biotechnology Advances, 32(1):170-189.
• Bertin, N., Gary, C., Tchamitchian, M., & Vaissiere, B.E. (1998). Influence of cultivar, fruit position and seed content on tomato fruit weight during a crop cycle under low and high competition for assimilates. The Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 73(4):541-548. Bobinaite, R., Dambrauskiene, E., Radzevicius, A., Jankauskiene, J., & Rubinskiene, M. (2009). Carotenoids, ascorbic acid and physical properties of tomatoes. Acta Horticulturae, 830:249-254.
• Causse, M., Damidaux, R., & Rousselle, P. (2007).Traditional and enhanced breeding for quality traits in tomato, pp: 153-192. In: Razdan, M.K., & Mattoo A.K. (Ed.), Genetic Improvment of Sonanaceous Crops, Volume: 2 Tomato. CRC Press, Taylor & Francis Group, USA.
• Cemeroğlu, B., Yemenicioğlu, A., & Özkan, M. (2009). Meyve Sebze İşleme Teknolojisi, Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları, 38, Ankara, 728s.
• Cemeroğlu, B. (2010).Gıda Analizleri. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No:34, Ankara.
• Cemeroğlu, B., Yemenicioğlu, A., & Özkan, M. (2001). Meyve ve Sebzelerin Bileşimi Soğukta Depolanmaları. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No:24, Ankara, 325 s.
• Davies, J.N., & Hobson, G.E. (1981). The constituents of tomato fruit-The influence of environment, nutrition and genotype. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 15(3):205-280.
• Demir, H., Topuz, A., Polat, E., Gölükcü, M., Özdemir, F., & Şahin, H. (2003). Ekolojik üretimde farklı organik gübre uygulamalarının domatesin mineral madde içeriği üzerine etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1):19-25.
• Düzgüneş O., Kesici, T., Kavuncu, O., & Gürbüz, F. (1987). Araştırma ve Deneme Metotları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No: 1021, Ankara.
• Erba, D., Casiraghi, M.C., Ribas-Agusti, A., Caceres, R., Marfa, O., & Castellari, M. (2013). Nutritional value of tomatoes (Solanum lycopersicum L.) grown in greenhouse by different agronomic techniques. Journal of Food Composition and Analysis, 31(2):245-251.
• FAO (2018). FAO Statistical Database (http://faostat3.fao.org/home/E. (Erişim tarihi: 10.04.2018).
• Favati, F., Lovelli, S., Galgano, F., Miccolis, V., Di Tommaso, T., & Candido, V. (2009). Processing tomato quality as affected by irrigation scheduling. Scientia Horticulturae, 122(4):562-571.
• Fish, W.W., Perkins-Veazie, P., & Collins JK. (2002). A quantitative assay for lycopene that utilizes reduced volumes of organic solvents. Journal of Food Composition and Analysis, 15(3):309-317.
• Frusciante, L., Barone, A., Carputo, D., Ercolano, M.,R., Rocca, F., D., & Esposito, S. (2000). Evaluation and use of plant biodiversity for food and pharmaceuticals. Fitoterapia, 71(1):66-72.
• Ganeva, D. (2008). Variation and inheritance of average fruit weight and fruit number per plant in F1 tomato determinate mid-early hybrids. In IV Balkan Symposium on Vegetables and Potatoes, 830:77-82.
• Garg, N., Cheema, D.S., & Dhatt, A.S. (2008). Genetics of yield, quality and shelf life characteristics in tomato under normal and late planting conditions. Euphytica, 159(1-2):275–288.
• Gölükcü, M., Toker, R., & Tokgöz, H. (2016). Domatesin beslenme özellikleri ve gıda sanayisinde değerlendirilmesi. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 17:46-51.
• Hadley, C.W., Miller, E.C., Schwartz, S.J., & Clinton, S.K. (2000). Tomatoes, lycopene, and prostate cancer: Progress and pomise. Experimental Biology and Medicine, 227(10):869-80.
• Ho, L.C. (1996). The mechanism of assimilate partitioning and carbohydrate compartmentation in fruit in relation to the quality and yield of tomato. Journal of Experimental Botany, 47:1239-1243.
• Kabaş, A., & Zengin, S., 2012. Örtüaltı yetiştiriciliğine uygun domates çeşit ıslahı. 9. Ulusal Sebze Tarımı Sempozyumu, s:60-67.
• Keskin, L. (2014). Bazı domates (Solanum lycopersicum) genotiplerinin melezlenmesi, ebeveyn ve melezlerin morfolojik karakterizasyonu. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kun, Y., Lule, U.S., & Xiao-Lin, D. (2006). Lycopene: Its properties and relationship to human health. Food Reviews International, 22(4):309-333.
• Liang, S., Jie, C., Kai, X., & Wencai, Y. (2017). Origin of the domesticated horticultural species and molecular bases of fruit shape and size changes during the domestication, taking tomato as an example. Horticultural Plant Journal, 3(3):125-132.
• Navarro-Gonzalez, I., Garcia-Alonso, J., & Periago, M.J. (2018). Bioactive compounds of tomato: Cancer chemo preventive effects and influence on the transcriptome in hepatocytes. Journal of Functional Foods, 42:271-280.
• Özdemir, M. (2001). Mathematical analysis of color changes and chemical parameters of roasted hazelnuts. Ph.D. Thesis. Istanbul Technical University, İstanbul.
• Qaryouti, M.M., Qawasmi, W., Hamdan, H., & Edwan, M. (2007). Tomato fruit yield and quality as affected by grafting and growing system. Acta Horticulturae, 741:199-206.
• Page, D., Marty, I., Bounchet, J.P., Gouble, B., & Causse, M. (2008). Isolation of genes potentially related to fruit quality by subtractive selective hybridization in tomato. Postharvest Biology and Technology, 50(2-3):117-124.
• Picha, D.H. (1984), Ripening and storage charecteristics of the “alcobaca” ripening mutant in tomatoes. Journal of The American Society for Horticultural Science, 109(4):504-507.
• Renquist, A.R., & Reid, J.B. (1998). Quality of processing tomato (Lycoperscion esculentum) fruit from four bloom dates in relation to optimal harvest timing. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 26(2):161-168.
• Sabbağ, Ç., & Sürücüoğlu, M.,S. (2011). Likopen: İnsan sağlığında vazgeçilmez bir bileşen. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(3):27-41.
• Sekin, Y., Bağdatlıoğlu, N., & Kırdinli, Ö. (2005). Domates konservesi üretiminde çeşitli faktörlerin likopen niceliğine etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(1):7-13.
• Shi, J., & Maguer, M.L. (2000). Lycopene in tomatoes: Chemical and physical properties affected by food processing, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 40(1):1-42.
• Sönmez, K., & Ellialtıoğlu, Ş.Ş. (2014). Domates, Karotenoidler ve bunları etkileyen faktörler üzerine bir inceleme. Derim, 31(2):107-130. Thakur, B.R., Singh, R.K., & Nelson, P. E. (1996). Quality attributes of processed tomato products: A review. Food Reviews International, 12(3):375-401.
• Thompson, K.A., Marshall, M.R., Sims, C.A., Wei, C.I., Sargents, S.A., & Scott, J.W. (2000). Cultivar, maturity, and heat treatment on lycopene content in tomatoes. Journal of Food Science, 65(5):791-795.
• Tomlekova, N., Atanassova, B., Baralieva, D., Ribarova, F., & Marinova, D. (2007). Study on the variability of lycopene and β-carotene content in tomato (Lycopersicon esculentum Mill.). Acta Horticulturae, 729:101-104.
• TÜİK (2018). Bitkisel Üretim İstatistikleri (http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul), (Erişim Tarihi: 10.03.2018).
• Turhan, I. (2014). Relationship between sugar profile and D-pinitol content of pods of wild and cultivated types of carob bean (Ceratonia siliqua L.). International Journal of Food Properties, 17(2):363-370.
• Yılmaz, E. (2001). The chemistry of fresh tomato flavor. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 25(3):149-155.
• Zengin, S., Kabaş, A., Oğuz, A., Eren, A., & Polat, E. (2015). Determining of general combining ability for yield, quality and some other traits of tomato (Solanum lycopersicum L.) inbred lines. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1):1-4.