A STUDY ON PHENOLOGIC OBSERVATIONS AND POMOLOGIC ANALYSIS IN KIWIFRUIT CULTIVARS CULTIVATED UNDER RİZE ECOLOGICAL CONDITIONS

Yıl 2005, Cilt: 22 Sayı: 1, 1 - 9, 01.03.2005

Hamdi Zenginbal Muharrem Özcan Ayhan Haznedar

Öz

The study was conducted out in Hayrat kiwifruit plantation founded in Rize Atatürk Tea and Horticultural Crops Research Institute during 2002-2003. Hayward and Bruno female cultivars and Matua and Tomuri male cultivars were tested. According to the results, cv. Bruno had earlier first leaf appearence than that of Hayward and this cultivar flowered and ripened its fruits earlier. As for male cultivars, Matua was earlier than Tomuri in terms of vegetative development and flowering. Generally, vegetative buds appeared at the beginning and end of March and plants came into flowering toward the middle of June in all cultivars. In female cultivars, plants flowered at the beginning of June and fruits could be harvested toward to the end of November. Defoliation was observed in all cultivars toward the middle of December. Mean fruit weight was found to be 90-110 g for Hayward and 70-80 g for Bruno. It was also determined that fruit hardness was 7.5-9 kg for Hayward and 7.5-8 kg for Bruno at harvesting. The WSDM value which was 9.5-10 % for both cultivars at harvesting reached at 13-14 % level at ripening.

Anahtar Kelimeler

Kiwifruit; Rize; Phenologic; Pomology

RİZE EKOLOJİK ŞARTLARINDA YETİŞTİRİLEN KİVİ ÇEŞİTLERİNDE FENOLOJİK GÖZLEM VE POMOLOJİK ANALİZLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu araştırma 2002-2003 yıllarında, Rize Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsüne ait Hayrat kivi bahçesinde yürütülmüştür. Denemede Hayward ve Bruno dişi çeşitleri ile Matua ve Tomuri erkek çeşitleri incelenmiştir. Deneme sonuçlarına göre, Bruno çeşidi Hayward çeşidinden daha erken uyanıp yapraklanmakta ve çiçeklenip meyve bağlamaktadır. Meyve hasadı da Bruno çeşidinde daha erken gerçekleşmektedir. Erkek çeşitlerde ise Matua, Tomuri çeşidine göre daha erken uyanmakta ve çiçeklenmektedir. Genel olarak bütün çeşitlerde yaprak tomurcukları Mart ayının ikinci yarısında kabarmakta ve Haziran başında tam çiçeklenme meydana gelmektedir. Dişi çeşitlerde meyve tutumları Haziran ortasına doğru gerçekleşmekte, Kasım sonuna doğru meyve hasadı yapılmaktadır. Yaprak dökümü ise tüm çeşitlerde Aralık ortasına doğru gerçekleşmektedir. Ortalama meyve ağırlıkları yıllara bağlı olarak, Hayward çeşidinde 90 ile 110 g, Bruno çeşidinde 70 ile 80 g arasında değişmiştir. Aynı şekilde hasat olumunda meyve eti sertliğinin Hayward çeşidinde 7.5 – 9 kg; Bruno çeşidinde ise 7.5 – 8 kg arasında değiştiği belirlenmiştir. Suda çözünebilir kuru madde (SÇKM) kapsamı bakımından çeşitler arasında benzerlik olduğu gözlenmiş; hasat döneminde % 9.5 – 10 olarak tespit edilen SÇKM kapsamı, yeme olumunda %13 – 14 değerine yükselmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kivi; Rize; Fenoloji; Pomoloji

Kaynakça

• Anonim, 2002. D.İ.E. Yayın Haberleşme Şube Müdürlüğü Kivi Kayıtları.
• Anonim, 2003a. Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Kayıtları, Rize.
• Anonim, 2003b. http:// www.rize.gov.tr.
• Cangi, R., 1997. Ordu'da Yeni Bir Meyve Türü Kivi. Doğu Karadeniz Bölgesi Tarımsal ve S o s y o E k o n o m i k P r o b l e m l e r i n i n Çözümleri Sempozyum ve Paneli, Trabzon, s. 105-110.
• Cangi, R., Karadeniz, T., 1999. Ordu'da Değişik Rakımlarda Yetiştirilen Hayward (Actinidia deliciosa) Kivi Çeşidinde Verim ve Meyve Özellikleri Üzerine Araştırmalar. Karadeniz Bölgesi Tarım Sempozyumu. 4-5 Ocak 1999, Samsun. Bildiriler Cilt 2:425-432.
• Cangi, R., 2001. Hayward Kivi Çeşidinde Uygun Yükleme Seviyesinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. OMÜ Zir. Fak. Derg., 16 (3): 43-46.
• Chen, K., Zhang, Z., 1985. Growth and Development of Chinese Gooseberry Hardwood Cuttings. Department of Horticulture, Nanjing Agricultural College. Hort. Abst. No. 1, China.
• Drake, S. R., Fellman, J.K., 1987. Indicators of Maturity and Storage Quality of “Rainier” Sweet Cherry,Hortscience, 22(2):283- 285.
• Eriş, A., 1989. Türkiye İçin Yeni Bir Meyve Türü Kivi (Actinidia chinensis Planch.). T.C. Ziraat Bankası Kültür Yayınları No:22, Ankara.
• Eriş, A., Kamber, T., Sivritepe, N., 1997. Bud Dormancy in Kiwifruit Grown in Marmara Region. Türk ve Alman Üniversiteleri İşbirliğinin Tarım Alanında Bilimsel AraştırmaSonuçlarıSimpozyumu, 29 Eylül–4 Ekim, Antalya. s.32.
• Hasey, K.J., Johnson, R.S., Grant, J.A. and Reil, W.O., 1994. Kiwifruit Growing and Handling. Univ. of California. Pub:3344.
• Karaçalı, İ., 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 800 (473).
• Onur, S., 1977. Yerli ve Yabancı Erik Çeşitlerinin Seçimi. Yalova Bahçe Kültürleri Araş. Enst. Derg, 8(1):57-64.
• Özcan, M., 1995. Samsun Ekolojik Koşullarında Kivi Adaptasyon Çalışmaları. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. 3-6 Ekim, Adana. Cilt1 (Meyve): 605-607.
• Özcan, M., Zenginbal, H., 2003. Karadeniz Bölgesinde Kivi Yetiştiriciliğinin Mevcut Durumu ve Potansiyeli. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu. 23-25 Ekim, 2003, Ordu. s.23
• Özcan, M., 2004. Bahçe Ürünleri Muhafaza Teknikleri.. OMÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Ders Notu, Samsun (Basılmamış).
• Sale, P.R., 1985. Kiwifruit Culture. Edited by Dle A s h e n d e n Wi l l i a m s . V. R . Wo r d , Goverment Printer, Wellington, New Zealand.
• Salinger, M.J., Kenny, 1995. Climate and Kiwifruit cv. Hayward. 2. Regions in New Zealand Suited for Production. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 23(2):173-184.
• Samancı, H., 1990. Kivi (Actinidia) Yetiştiriciliği. Tarımsal Araştırmaları Destekleme ve Geliştirme Vakfı, Yayın No:22, Yalova.
• Schwabe, W.W., Lionakis, S.M., 1982. Growth and Dormancy in Actinidia chinensis. Hort. Abst. 52(12):7796.
• Temiz, A., 1996. Tokat Ekolojik Şartlarında Yetişen Bazı Kiraz Çeşitlerinin Fenolojik ve Pomolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Fen Bilim. Enst. Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış).
• Warnington, I.I. and Weston, G. C., 1990. Kiwifruit Science and Management. Bennets Unit. New Zealand.