THE EFFECT OF DIFFERENT PLANT DENSITIES AND NITROGEN DOSES ON YIELD COMPONENTS OF LEMON BALM (Melissa officinalis L.)

Yıl 2008, Cilt: 25 Sayı: 1, 40 - 47, 01.03.2008

Duran Katar Bilal Gürbüz Arif İpek

Öz

This study was carried out at the experimental field of Field Crops Department, Faculty of Agriculture, and University of Ankara in 2001, 2002 and 2003. Lemon balm (Melissa officinalis L.) seeds obtained from Field Crops Department were used as the study material. The aim of the research was to determine the effect of different plant densities (40x30, 40x40, 50x30, 50x40 cm) and nitrogen doses (0, 4, 8, 12 kg/da) on yield and yield components. Experiments were conducted in split plots in randomized blocks design with three replications. According to the results of the research, the maximum yield was obtained from the dose of 12 kg/da N and 40x30 cm plant density. Average fresh herb yield, drug herb yield, plant height and essential oil ratio were recorded in 2002 as 2785.99 kg/da, 1034.71 kg/da, 39.62 cm, 0.185% and in 2003 as 2982.25 kg/da, 1093.16 kg/da, 33.20 cm, 0.175%, respectively. This study showed that lemon balm can be cultivated successfully and three cuttings in a year can be done in Ankara ecological conditions. It is recommended that 40x30 cm of plant density and nitrogen dose of 12 kg/da is suitable.

Anahtar Kelimeler

-

OĞULOTU (Melissa officinalis L.)’NDA FARKLI BİTKİ SIKLIĞI VE AZOT DOZLARININ DROG VERİMİ VE UÇUCU YAĞ ORANI ÜZERİNE ETKİLERİ

Öz

Bu araştırma 2001, 2002 ve 2003 yıllarında Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında yürütülmüştür. Araştırmada dört dikim sıklığı (40x30 cm, 40x40 cm, 50x30 cm ve 50x40 cm) ve dört farklı azot dozunun (0 kg/da, 4 kg/da, 8 kg/da ve 12 kg/da); bitki boyu, yeşil herba verimi, drog herba verimi ve uçucu yağ oranına olan etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur.
Araştırma sonuçlarına göre; en yüksek verimler 12 kg/da N dozu ve en sık (40 x 30 cm) dikimden alınmıştır. 2002 yılında ortalama olarak 2785.99 kg/da yeşil herba, 1034.71 kg/da drog herba, 39.62 cm bitki boyu ve % 0.185 uçucu yağ oranı elde edilmiştir. 2003 yılında ise ortalama olarak 2982.25 kg/da yeşil herba, 1093.16 kg/da drog herba, 33.20 cm bitki boyu ve % 0.175 uçucu yağ oranı elde edilmiştir.
Bu çalışma; oğulotunun (Melisa officinalis L.) Ankara ekolojik koşullarında başarılı bir şekilde tarımının yapılabileceğini ve yılda üç biçim alınabileceğini göstermiştir. Uygun dikim sıklığı olarak 40x30 cm ve azot dozu olarak 12 kg/da önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Oğulotu, Melisa officinalis, azot dozları, dikim sıklığı, drog herba verimi, uçucu yağ oranı

Kaynakça

• Akgül,A. 1993. Baharat Bilim ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No.15, Ankara.
• Baytop,T. 1984. Türkiye’de Bitkilerle Tedavi. İ.Ü. Eczacılık Fakültesi Yayınları No.40, İstanbul.
• Ceylan,A., E.Bayram, N.Kaya ve H.Otan. 1994. Ege Bölgesi Melissa officinalis, Origanum onites, Salvia triloba Türlerinde Kemotiplerin Belirlenmesi ve Kültürü Üzerinde Araştırma. Tübitak Projesi Sonuç Raporu (TOAG-778).
• Ceylan,A. 1997. Tıbbi Bitkiler II (Uçucu Yağ İçerenler). Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No.481, İzmir.
• Davis,P.H. 1982. Flora of Turkey and East Aegean Island, Vol.7. University of Edinburgh, England.
• Demir,M., K.Çağatay, İ.Telci ve N.Kaya. 2000. Kazova Koşullarında Oğulotunun Verim ve Kalitesine Etki Eden Uygun Azot ve Fosfor Miktarlarının Belirlenmesi. Köy Hizmetleri Enstitüsü, Yıllık Sonuç Raporu, Proje No. 97310G01.
• Özgüven,M., S.Kırıcı, S.Tansı, P.Aksungur ve A.Yaman. 1995. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Araştırma Projesi. Tübitak Projesi Sonuç Raporu (TOAG-990).
• Özgüven,M., S.Sekin, B.Gürbüz, N.Şekeroğlu, F.Ayanoğlu ve S.Ekren. 2005. Tütün, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretimi ve Ticareti. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Tarım Kongresi Bildiri Kitabı, cilt 1: 481-501, Ankara.
• Özhatay,N., M.Koyuncu, S.Atay ve A.Byfield. 1997. Türkiye’nin Doğal Tıbbi Bitkilerinin Ticareti Hakkında Bir Çalışma. Doğal Hayatı Koruma Derneği Yayınları, İstanbul.
• Sarı,A.O. 2001. Farklı Kökenli Melissa officinalis L. (oğulotu)’lerin Menemen ve Bozdağ Ekolojik koşullarında Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
• Tınmaz,A.B., A.Gökkuş, K.Çetin ve S.S.Erdoğan. 2002. Determining of the Volatile Oil Content and Drug Herb Yield of Lemon Balm in Çanakkale Ecological Conditions. Proceedings of Workshop on Medicinal and Aromatic Plants: 197-202, Adana.
• Zeybek,N. 1987. İzmir’den İhraç Edilen Droglar. V. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı: 59-64, Ankara.