BİR GAZ TANKERİNİN PATLAMA SENARYOSU İÇİN BLEVE ETKİ ANALİZİ

Yıl 2021, , 1 - 16, 06.09.2021

Ali Cem Kuzu

https://doi.org/10.18613/deudfd.986129

Öz

Deniz yolu taşımacılığında yanıcı, parlayıcı, patlayıcı, zehirleyici, boğucu özellikleri olan yükler tehlikeli yükler olarak sınıflandırılır. Tehlikeli yük sınıfında yer alan yükler ise çoğunlukla tanker türü gemilerde taşınır. Deniz yolu taşımacılığında bu yüklerin emniyetli ve güvenli taşınması ile ilgili uluslararası kurallar ve uygulamalar bulunmaktadır. Alınan tüm önlemlere ve uluslararası uygulamalara rağmen deniz yolu taşımacılığında emniyet ve güvenlik konusundaki zafiyetlerin ve tehditlerin devam ettiği görülmektedir. Son zamanlarda özellikle Basra Körfezinde tanker türü ticari gemilere yapılan saldırılar gemilere yönelik güvenlik zafiyetinin olduğunu göstermektedir. Deniz yolu ile Tanker türü gemiler ile taşınıyor olan tehlikeli yükler, özelliklerinden dolayı güvenlik tehdidi riskini fazlasıyla arttırmaktadır. Nitekim yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı özelliklerde tehlikeli madde taşıyor olan tanker türü bir gemiye yapılacak olası sabotaj geminin seyir bölgesi, taşınan yükün miktarı ve sabotajın şekline göre felaket meydana getirecek sonuçlar doğurabilir. Dolayısı ile seyir bölgesi olarak Türk Boğazları gibi geçiş yapan tanker sayısının fazla olduğu ve çevresindeki yerleşimin yoğun olduğu bölgelerde emniyetli ve güvenli taşımacılığın sağlanması çok daha önemlidir. Bu çalışmada seyir halinde bulunan bir gaz tankerinin patlama senaryosu için Kaynayan Sıvı Genleşen Buhar Patlamaları (BLEVE) etki analizi yapılmıştır. Senaryoya göre küresel tankında sıvılaştırılmış propan taşıyor olan gaz tankerine düzenlenen sabotaj sonucu tankta patlama meydana gelmesi ve Bleve oluşumu kurgulanmıştır. Bleve oluşumunun etki analizi için Tehlikeli Atmosferin Bölgesel Konumu (ALOHA) yazılımı kullanılmıştır. Kurgulanan senaryoya göre bleve oluşumu sonucu 2 kilometre çapındaki dairesel alanı ölümcül olmak üzere; 4,3 kilometre çapındaki dairesel alan tehlikeli alan oluşacağı tespit edilmiştir. Çalışmanın amacı deniz yolu tehlikeli madde taşımacılığında güvenliğin önemini vurgulamak ve ülkemiz için konu hakkında farkındalık yaratmaktır.

Anahtar Kelimeler

Tanker, Patlama, Bleve, Propan, Güvenlik

BLEVE IMPACT ANALYSIS FOR EXPLOSION SCENARIO OF A GAS TANKER

Öz

Flammable, explosive, poisonous, cargoes are classified as dangerous goods in maritime transportation. Dangerous goods are mostly carried on tankers. There are international rules and implementations regarding the safe and secure transportation of these cargoes for maritime transportation. Despite all measures and practices, security vulnerabilities and threats for maritime transportation continue. Recently, attacks on tankers especially in the Persian Gulf show that there is a security weakness against ships. Dangerous cargoes which transported via tankers increase the risk of security threat due to their characteristics. As a matter of fact, possible sabotage to be made on a tanker carrying flammable, explosive hazardous cargoes may have disastrous results depending on navigation area, cargo and shape of the sabotage. It is much more important to provide safe and secure transportation in the regions such as the Turkish Straits where the number of transit tankers is high and the surrounding settlements are dense. In this study, Boiling Liquid Expanding Vapor Explosion (BLEVE) impact analysis was performed for the explosion scenario of a sailing gas tanker. The Regional Location of the Hazardous Atmosphere (ALOHA) software was used for impact analysis. Aim of the study is to emphasize importance of security for maritime transportation. According to the scenario set up, the circular area with a diameter of 2 kilometers as a result of bleve formation is fatal; It is determined that a circular area of 4.3 kilometers in diameter will form a dangerous area. The aim of the study is to emphasize the importance of safety in maritime dangerous goods transportation and to raise awareness about the subject for our country.

Anahtar Kelimeler

Tanker, Explosion, Bleve, Propane, Security

Kaynakça

• Abbasi, T. ve Abbasi, S. (2007). The boiling liquid expanding vapour explosion (BLEVE): Mechanism, consequence assessment, management. Journal of Hazardous Materials, 141(3), 489-519.
• Arturson, G. (1987). The tragedy of San Juanico - The most severe LPG disaster in history. Burns, 13(2), 87-102.
• BBC. (2019a). Gulf of Oman Tanker 'Attacks'. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48619771, Erişim Tarihi: 03 Ekim 2019.
• BBC. (2019b). ABD-İran Gerilimi: Basra Körfezi'nde Yeni Bir Tanker Savaşı Çıkabilir mi? https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48721119, Erişim Tarihi: 29 Ocak 2020.
• Birk, A.M. (1996). Hazards from propane BLEVEs: An update and proposal for emergency responders. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 9(2), 173-181.
• Birka, A.M., Dusserreb, G. ve Heymesb, F. (2013). Analysis of a propane sphere BLEVE. Chemical Engineering Transactions, 31, 481-486.
• Casal, J., Arnaldos, J., Montiel, H., Planas-Cuchi, E. ve Vilchez, J. (2002). Modeling and Understanding Bleves. Fingas, M.F. (Ed.), The Handbook of Hazardous Materials Spills Technology (s.22.1-22.27). New York: McGraw-Hill Professional.
• CCPS. (1994). Guidelines for Evaluating the Characteristics of Vapor Cloud Explosions, Flash Fires, and BLEVEs. New York: Wiley-AICHE.
• Çetinyokuş, S. (2017a). Patlama, yangın ve toksik yayılım fiziksel etki alanının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilim Dergisi, 23(7), 845-853.
• Çetinyokuş, S. (2017b). Sonuç analizi ile belirlenen etki mesafeleri üzerine atmosferik seçimlerin etkisi (ALOHA yazılımı). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(1), 209-217.
• EPA ve NOAA. (2007). ALOHA, User’s Manual. Washington: U.S. Environmental Protection Agency.
• Hui, S. ve Guoning, D. (2012). Risk quantitative calculation and ALOHA simulation on the leakage accident of natural gas power plant. International Symposium on Safety Science and Technology Procedia Engineering, 45, 352-359.
• Hürriyet. (2015). Karakola Gaz Yüklü Tankerle Saldırı Girişimi. http://www.hurriyet.com.tr/gundem/karakola-gaz-yuklutankerle-saldiri-girisimi-29865031, Erişim Tarihi: 29 Ocak 2020.
• IMO. (2003). ISPS (International Ship and Port Facility Security) Code. (2003 Edition). Electronic Edition: IMO.
• IMO. (2006). IMDG (International Maritime Dangerous Goods) Code. (Sayı 2). Exeter, UK: IMO Publication.
• Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü. (2018). Türk Boğazları Gemi Geçiş İstatistikleri. https://atlantis.udhb.gov.tr/istatistik/gemi_gecis.aspx, Erişim Tarihi: 5 Şubat 2019.
• Örki, A. (2017). Energy routes and security: Case of Turkey, Medeniyet ve Toplum Dergisi, 1(1), 119-136. Shohan, S., Rahman, M.M. ve Reja, M.M. (2016). Analysis of safety and calculation of possible affected areas due to accident in gas industries by Aloha software. SEU Journal of Science and Engineering, 10(1), 79-84.
• Stawczyk, J. (2003). Experimental evaluation of LPG tank explosion hazards. Journal of Hazardous Materials, 96(2-3), 189-200.
• Tauseef, S.M., Abbasi, T. ve Abbasi, S.A. (2010). Risks of fire and explosion associated with the increasing use of liquefied petroleum gas. Journal of Failure Analysis and Prevention, 10(4), 322-333.
• Tiwari, S., Ramprasad, T. ve Das, D. (2014). Risk analysis of methane and ethane gas release at different conditions using areal location of hazardous atmospheres (ALOHA). Proceedings of the International Conference on Energy, Environment, Materials and Safety, December 10-12, 2014, CUSAT. Kochi, India.
• Varta, O. ve Krocova, S. (2016). The location of LPG filling stations and potential risks of incidents. Communications Scientific Letters of the University of Zilina, 18(1), 85-88.
• Yeniçağ. (2013). Irak’ta Boru Hattına Saldırı: 18 Ölü. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/mobi/irakta-boru-hattinasaldiri-18-olu-92223h.htm, Erişim Tarihi: 29 Ocak 2019.