BURNOUT SYNDROME: A DESCRIPTIVE STUDY ON MASTERS AND DECK OFFICERS

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 1, 97 - 127, 02.06.2016

Yusuf Zorba

https://doi.org/10.18613/deudfd.74852

Cited By: 4

Öz

It
is highly important to provide sustainable work conditions for seafarers in maritime sector and it is thought one of the biggest
barriers in this issue is “burnout”. The purpose of this study is to
investigate burnout and to define the proffessional factors affecting burnout
syndrome on masters and officers serving in managerial level on board ships.
For this purpose, measurements were performed using Maslach Burnout Inventory
and personal information and evaluation form. According to results it
was concluded that when the level of emotional exhaustion and depersonalization
of masters and officers is “normal”, “personal accomplishment” is at the least
level. Also the highest score of burnout feeling is seen in 25-29 year-olds,
and 1-5 year sea experienced seafarers.  When
the most important reasons are to stay away from the families and lonelines, lonelines
and stress are expressed as most demanding
individual elements. Also the most frustrating and most unlovable elements
affecting burnout was found as paperwork required for the safety management
system and ship and port security practices, and having to deal with the other
seafarers problems. It is also seen that the demographic specifications
of seafarers are not so important a factor in experiencing burnout.

Anahtar Kelimeler

Burnout, emotional exhaustion, Maslach burnout inventory, marine transportation, ship management

TÜKENMİŞLİK SENDROMU: GEMİ KAPTANLARI VE GÜVERTE ZABİTLERİ ÜZERİNE TANIMLAYICI BİR ÇALIŞMA

Öz

Denizcilik açısından gemi adamlarının
sürdürülebilir koşullarda çalışmalarını sağlamanın önemi oldukça yüksektir ve bu
hususun önündeki en büyük engellerden birisinin “tükenmişlik” olduğu
düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, gemilerde yönetim seviyesinde görev yapan
Kaptan ve güverte zabitlerinde tükenmişliğin araştırılması, tükenmişlik
sendromuna etki eden mesleki unsurların tanımlanmasıdır. Bu amaçla Maslach
Tükenmişlik Ölçeği ve kişisel bilgi ve değerlendirme formu kullanılarak
ölçümler yapılmıştır. Araştırma sonucunda Kaptan ve Zabitlerin normal seviyede
duygusal tükenme ve duyarsızlaşma yaşadıkları ancak yüksek seviyede kişisel
başarısızlık yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca en fazla tükenmişlik
duygusunun 25-29 yaş arasında, 1-5 yıl deniz tecrübesine sahip bireylerde
görüldüğü ortaya çıkmıştır. En önemli nedenler aileden uzak kalma ve yalnızlık
olurken, yalnızlık ve stres bireyi en çok zorlayan hususlar olarak ifade
edilmiştir. Emniyet yönetim sistemleri, gemi ve liman güvenliği kodu gibi uygulamalardan
dolayı istenen evrak işlemleri ve diğer gemi adamlarının sorunları ile ilgilenmek zorunda
kalmak en sevilmeyen ve en çok yıldıran unsurlar olarak tükenmişlik üzerinde
etkili bulunmuştur. Ayrıca, demografik özelliklerin tükenmişlik üzerinde önemli
etkileri olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, duygusal tükenme, Maslach tükenmişlik ölçeği, deniz ulaştırması, gemi yönetimi

Kaynakça

• Altay, B., Gönener, D. & Demirkıran, C. (2010). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin tükenmişlik düzeyleri ve aile desteğinin etkisi. Fırat Tıp Dergisi, 15 (1): 10-16.
• Altay, H. (2009). Antakya ve İskenderun otel çalışanlarının tükenmişliği ve iş tatmini üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (12): 1-17.
• Altay, H. & Akgül, V. (2010). Seyahat acentaları çalışanlarının tükenmişlik düzeyi: Hatay Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 87-112.
• Ardıç, K. & Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu: Akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOÜ Örneği). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10/2, 69-96.
• Ardıç, K. & Polatçı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: İşle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32, 21-46.
• Arı, G. S. & Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik kavramı: Birey ve örgütler açısından önemi. Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İİBF, 15 (1), 131-148.
• Aydemir, Ö. & İçelli İ. (2013). Burnout: Risk Factors, in S. Bährer-Kohler (Ed.), Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working, pp. 119-143. New York: Springer Science+Business Media.
• Aydın, T. (2015). Gemi adamlarının Maslach tükenmişlik modeli ile incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Borovnik, M. (2011). Occupational health and safety of merchant seafarers from Kribati and Tuvalu, Asia Pasific Viewpoint, 52 (3), 333-346.
• Budak, G. & Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
• Carter, T. (2005). Working at sea and psychosocial health problems - Report of an International Maritime Health Association Workshop, Travel Medicine and Infectious Disease, 3, 61-65.
• Cooley, E. & Yovanoff P. (1996). Supporting professionals-at-risk: Evaluating interventions to reduce burnout and improve retention of special educators. Exceptional Children, 62, 336-355.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 62-77.
• Dericioğulları, A., Konak, Ş., Arslan, E., & Öztürk, B. (2007). Öğretim elemanlarının tükenmişlik düzeyleri: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi örneği. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 13-23.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30, 159–65.
• International Maritime Health Association, IMHA (2004). Working at Sea and Psychosocial Health Problems Workshop Report, Riga.
• Jezewska, M., Leszczynska, I. & Jaremin, B. (2006). Work-Related stress at sea self estimation by maritime students and officers. International Maritime Health, 57, 1-4.
• Karabınar S. & Boyar E. (2011). Mesleki tükenmişlik ölçümü: metodolojik karşılaştırma. Akademik Araştırmalar Dergisi, 50, 165-178.
• Kuleyin B., Köseoğlu B. & Töz A.C. (2013). Liman çalışanlarının mesleki tükenmişlik seviyelerinin İncelenmesi: Bir liman uygulaması. DEÜ Denizcilik Fakültesi Dergisi, 5(2), 83-96.
• Kurt, Ö. (2010). Gemide çalışma koşullarının gemi adamları üzerindeki olumsuz etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Leiter, M. & Maslach C. (2005). Banishing Burnout: Six Strategies for Improving Your Relationship with Work. California: John Wiley and Sons, Inc.
• Maslach C. & Jackson E.J. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Maslach, C. & Zimbardo, P.G. (1982). Burnout – The Cost of Caring, New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs.
• Maslach, C. & Goldberg, J. (1998). Prevention of burnout: New perspectives. Applied & Preventive Psychology, 7, 63-74.
• Maslach C., Schaufeli, W.B. & Leiter, M.P. (2001). Burnout. Annual Review Psychology, 52: 397-422.
• Milicevic-Kalasic, A. (2013). Burnout Examination, in S. Bährer-Kohler (Ed.), Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working, pp. 169-184. New York: Springer Science+Business Media.
• Morgan, G. (2004). SPSS for Introductory Statistics: Use and Interpretation. U.S.A: Lawrence Erlbaum Associates.
• Muheim, F. (2013), Burnout: History of a Phenomenon, in S. Bährer-Kohler (Ed.), Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working, pp. 36-46. New York: Springer Science+Business Media.
• Oldenburg, M., Baur, X. & Schlaich, C. (2010). Occupational risks and challenges of seafaring. Journal of Occupational Health, 52, 249-256.
• Oldenburg, M, Jensen, H.J. & Wegner, R. (2013). Burnout syndrome in seafarers in the merchant marine service. International Archives of Occupational and Environmental Health, 86, 407-416.
• Özer, E.K. (2013). Tükenmişlik sendromu ve toplam kalite yönetimi arasındaki ilişki: Adıyaman ilkokullarında bir uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Sarıkaya, P. (2007). Tükenmişlik sendromunun kişilik özelliklerinden denetim odağı ile ilişkisi ve bir uygulama,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Uysal, M. B. (2007). Müşteri ilişkileri departmanın çalışanların tükenmişlik düzeyleri: Bir banka çalışanları üzerinde bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Wu, S., Chai, W., Zhang, J., Wang, Y., Quyan, Q.& Lin, S. (2014). Status of job burnout and its influential factors in seafarers. Chinese Journal of Industrial Hygiene and Occupational Diseases, 32 (6), 411-414.
• International Maritime Organization – (2010), IMO and Industry review of the “Year of the Seafarer”, piracy and climate change, http://www.imo.org/en/MediaCentre/PressBriefings/Pages/IMO-industry-review-YOTS.aspx#.VowrjhWLSUk, Erişim Tarihi: 20.09.2015.