DENİZLERİN SESSİZ TANIKLARI FENERLER: MERSİN DENİZ FENERİ

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 1, - , 03.11.2015

Songül Ulutaş Emre Yurtseven

https://doi.org/10.18613/deudfd.04176

Öz

Antik çağlardan günümüze deniz yolları çeşitli amaçlarla en çok kullanılan ulaşım alanlarından biri olmuştur. Ancak deniz ulaşımı seri, ucuz ve avantajlı olmakla birlikte oldukça zahmetli ve zor bir süreçte gerçekleşmektedir. Bu nedenle denizciler bu zahmetli süreci daha kolay geçirmek için bazı seyir yardımcılarına ihtiyaç duymaktadırlar. Denizcilerin en önemli seyir yardımcılarından biri, bu çalışmanın ana teması olan deniz fenerleridir. Kıyılarda sessizce denizcilerin seyirlerine yardımcı olan fenerler üzerine çok az araştırma yapılmış, denizcilik açısından önemli bir konumda olan Mersin Feneri ile ilgili ise hiç çalışma bulunmamaktadır. Bu konu üzerine eğilmemizin en önemli nedenlerinden biri de bu alandaki boşluktur.

Bu çalışmanın amacı hem denizcilik bilimi hem de kent tarihi açısından fenerlerin önemini vurgulamak ve tarihin sessiz ve çok bilinmeyen tanığı olarak ayakta kalmayı başarabilmiş Mersin Deniz Feneri’nin geçmişine değinmektir. Böylece denizcilik alanında en önemli seyir yardımcılarından biri olan deniz fenerlerinin günümüzde tarihsel anlamda ne ifade ettiği ve sosyo-kültürel alanda dönüştürülerek daha başka ne şekilde istifade edilebileceğine dair öngörülerde bulunulabilecektir. Teknolojinin büyük bir ilerleme gösterdiği bugün bile deniz fenerlerinin en önemli seyir yardımcılarından biri olma vasfını hala sürdürüyor olması bu yapıların önemlerini kanıtlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında deniz fenerleri tarihe uzun yıllar tanıklık etmeye devam etmeye aday olduğundan, gelecek zamanların tarihi için de önem arz edecektir. Bu nedenle fenerler sadece denizleri değil aynı zamanda denizcilik bilimi ve kent tarihi alanını da aydınlatan, korunması gereken yapılar olarak bugün yanı başımızda durmaktadır. Günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış bu yapılar tarihi açıdan bizlere çok şey anlatabildiği gibi çeşitli projelerle çok daha fazla şey ifade edebilirler. Bu nedenle makalemiz aynı zamanda bu yapılar üzerindeki farkındalığı da artırmaya adaydır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• A. Arşiv Kaynakları
• A.1. Başbakanlık Osmanlı Arşivi
• Cevdet Askeriye (C.AS.), 69/3239, Hicri 4 Rebiü’l-evvel 1240.
• Cevdet Belediye (C.BLD.), 29/1421, Hicri 23 Z 1221
• Dahiliye Nezareti İdare-i Umumiye Evrakı (DH.İUM.EK.), 20/64, Hicri
• Zilka’de 1334.
• Dahiliye Nezareti Mektubi Kalemi (DH.MKT.), 187/43, Hicri 14
• Cemaziye’l ahir 1311.
• DH.MKT., 2633/74, Hicri 22 Ramazan 1326.
• DH.MKT., 502/69, Hicri 4 Safer 1310.
• DH.MKT., 60/42, Hicri 23 Muharrem 1311.
• DH.MKT., 929/55, Hicri 27 Zilka’de 1322.
• İrade-i Meclis-i Mahsus (İ.MMS.), 102/4320, Hicrî 4 Rebî’ü’l-evvel
• -
• A.2. Vilayet Salnameleri
• Adana Vilayet Salnamesi
• Adana Vilayet Salnamesi
• Adana Vilayet Salnamesi
• Adana Vilayet Salnamesi
• Adana Vilayet Salnamesi
• Adana Vilayet Salnamesi
• AKTEN, N. ve KOLDEMİR, B. (2010) Osmanlı İmparatorluğu’nda
• Deniz Fenerleri İşletmeciliği ve Osmanlı Fenerleri Yüksek Adalet
• Divanında Görülmüş Bir Fener Ücreti Alacak Davası, Ufukta Bir Işık,
• Deniz Fenerleri Sempozyumu, Işık Üniversitesi Yayınları, ss. 137-149.
• BELİRDİ, N. (2008) Gemi Seyri, Birsen Yayınları, İstanbul.
• CASSON, L. (2002) Antik Çağda Denizcilik ve Gemiler, Çeviren:
• Gürkan Ergin, Homer Kitapevi, İstanbul.
• DEVELİ, Ş. (2001) Dünden Bugüne Mersin, 1836-1990, Mersin Ticaret
• ve Sanayi Odası Yayınları.
• ORAKÇI, S. (2010) Türkiye’de Deniz Fenerlerinde Gelinen Nokta,
• Ufukta Bir Işık, Deniz Fenerleri Sempozyumu, Işık Üniversitesi
• Yayınları, ss. 105-117.
• ÖZKAN, G. (2009) Sikkeler Işığında Deniz Fenerleri, Selçuk
• Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı,
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• SÜGEN, Y. (2007). Yeni Kaptanın Kılavuzu, Akademi
• Yayınları,
• İstanbul.
• TUNA, A. (2010) Dünya’da ve Türkiye’de Deniz Fenerlerinin Tarihi ve
• Mitoloji, Ufukta Bir Işık, Deniz Fenerleri Sempozyumu, Işık Üniversitesi
• Yayınları, ss. 119-136.
• TUNA, A. (2010) Türkiye’de Yeni Bir Turizm Kavramı: Deniz
• Fenerleri Turizmi, Ufukta Bir Işık, Deniz Fenerleri Sempozyumu, Işık
• Üniversitesi Yayınları, ss. 185-188.
• ULUTAŞ, S. (2011) 19. Yüzyıl Başlarında Tarsus İskelesi ve Doğu
• Akdeniz Ticareti, Türk Deniz Ticareti Sempozyumu-III, Mersin ve Doğu
• Akdeniz, 7-8 Nisan 2011, ss. 187-192.
• ULUTAŞ, S. (2008) Bağımlılık Sürecinde Bir Akdeniz Limanı’nın
• Kapanış Hikayesi: Tarsus Limanı, Mersin Sempozyumu, 19-22 Kasım
• , ss. 2182-2196.
• ÜNLÜ, T. S. ve ÜNLÜ, T. (2009) İstasyon’dan Fener’e Mersin, Mersin
• Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları, Mersin.
• VURAL, S. (2010) Huğ’dan Gökdelen’e Mersin, Mersin Valiliği
• Yayınları.
• YENİŞEHİRLİOĞLU, F., MÜDERRİSOĞLU, F. , ALP, S., RENDA, G.
• (1995) Mersin Evleri, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• YOUSEFİ, H., (2007) The Role of Navigational Aids Such As
• Radar/ARPA, ECDIS, AIDS, Autopilot on Safe Navigation at Sea,
• TRANSNAV (International Journal on Marine Navigation and Safety of
• Sea Transportation), Vol. 1, No. 2, pp. 177-179.
• http://caltibozkir.tr.gg/MERSIN-.htm, Erişim Tarihi, 21 Mayıs 2014.