AİLE İŞLETMELERİNDE NESİLLER ARASI FARKLAR: LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 1, 117 - 148, 21.06.2021

İlke Sezin Ayaz Nazlı Gülfem Gidener

https://doi.org/10.18613/deudfd.942954

Öz

Aile işletmeleri “aile ve işletme” kavramlarının iç içe geçtiği, kendine has özellikleri olan, günümüzün en yaygın ve en eski işletme türlerinden biridir. Tarih boyunca birçok sektörde aile işletmeleri sosyo-ekonomik kalkınmayı sağlama, yeni iş fırsatları yaratma gibi konularda önemli bir ekonomik güç olmuştur. Aynı zamanda aile işletmeleri konusunun yönetim literatüründeki ve akademik araştırmalardaki önemi de her geçen gün artmaktadır. Bu keşifsel çalışmada lojistik sektöründe faaliyet gösteren aile işletmeleri yöneticileri ile mülakatlar yapılarak, aile işletmesi kavramı, aile işletmelerinin avantaj ve dezavantajları, iş ve aile ilişkileri, lojistik sektöründe aile işletmelerinin geleceği konuları ile ilgili görüşleri alınmıştır. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler bilgisayar destekli nitel veri analiz programı olan Maxqda 2018 ile analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre belirgin farklılıkların farklı nesillere ait katılımcılar arasında olduğu belirlenmiştir. Birinci nesilden katılımcıların aile işletmelerine dair daha olumlu görüşlere sahip olduğu, ikinci nesilden katılımcıların ise aile işletmeleri kavramına karşı karamsar oldukları, yaşadıkları zorlukları vurguladıkları ve çeşitli kaygılar taşıdıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Aile İşletmeleri, Yönetici, Endüstriyel Pazar, Nesiller Arası Farklar.

INTERGENERATIONAL DIFFERENCES IN FAMILY BUSINESS: AN APPLICATION IN LOGISTICS SECTOR

Öz

Family businesses are one of the most widespread and oldest business types with their unique characteristics that the concepts of "family and business" are intertwined. Throughout history, family business in many sectors has become an important economic power in terms of ensuring socio-economic development and creating new business opportunities. Meanwhile, the importance of family business in management literature and academic researches is increasing day by day. In this exploratory study, interviews were conducted with the managers of family businesses operating in the logistics sector and the opinions were taken related to family business concept, the advantages and disadvantages of family businesses, business and family relations, and the future of family businesses in the logistics sector. Results of the interviews were analyzed with MAXQDA 2018, a computer-aided qualitative data analysis program. According to the results, it was determined that the significant differences were among the participants of different generations. Participants from the first generation had more positive views on family businesses; participants from the second generation were pessimistic about family businesses, emphasized the difficulties they experienced and carrying various concerns.

Anahtar Kelimeler

Logistics, Family Businesses, Managers, Industrial Markets, Intergenerational Differences

Kaynakça

• Alayoğlu, N. (2003). Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma. İstanbul: Müsiad Yayınları.
• Akyol, C. (2010). Turizm sektöründe faaliyet gösteren aile işletmelerinde yaşanan kurumsallaşma sorunları; İstanbul’da bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Aslan, İ. ve Çınar, O. (2010). Bir aile şirketinin kurumsallaşması: Yeniden yapılandırma ve varislerin yönetime hazırlanması süreci. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2 (1), 89-97.
• Asunakutlu, T. ve Avcı, U. (2010). Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 93–109.
• Bennedsen, M., Perez-Gonzalez, F. ve Wolfenzon, D. (2010). The Governance of Family Firms. H. K. Baker ve R. Anderson (Ed.), Corporate Governance: A Synthesis of Theory, Research and Practice (s. 371-390), New Jersey: John Wiley & Sons Inc.
• Breton-Miller, L. ve Miller, D. (2006). Why do some family businesses out-compete? Governance, long term orientations and, sustainable capability. Entrepreneurship Theory and Practice, 30 (6), 731-746.
• Chrisman, J, J., Chua, J. H. ve Sharma, P. (2005). Trends and directions in the development of a strategic management theory of the family firm. Entrepreneurship Theory and Practice, 29 (5), 555-576.
• Chu, Z. (2012). Logistics and economic growth: a panel data approach. The Annals of Regional Science, 49 (1), 87-102.
• Davis, P. S. ve Harveston, P. D. (1998). The influence of family on the family business succession process: A multi-generational perspective. Entrepreneurship Theory and Practice, 22 (3), 31-53.
• Dey, I. (2003). Qaulitative Data Analysis: A User Friendly Guide for Social Scientists. London: Routledge.
• Erdil, O., Ciğerim, E. ve Gök, M. Ş. (2004). Aile işletmelerinde yönetim biçimleri üzerinde bir literatür araştırması. İstanbul Kültür Üniversitesi 1. Aile İşletmeleri Kongresi. İstanbul, Türkiye.
• Erdoğmuş, N. (2007). Aile İşletmeleri: Yönetim Devri ve İkinci Kuşağın Yetiştirilmesi. İstanbul: İGİAD Yayınları.
• Fahed-Sreih, J. ve Maalouf, N. E. (2016). Determinants of effective succession in family businesses and their influence on decision making. International Journal of Work Organisation and Emotion, 7(4), 275-298.
• Fındıkçı, İ. (2005). Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma. İstanbul: Alfa Yayın ve Dağıtım.
• Göker, A. Z. ve Üçok, T. (2006). Aile işletmeleri ve karar verme süreci, köklü aile işletmelerinde bir uygulama. İstanbul Kültür Üniversitesi 2. Aile İşletmeleri Kongresi. İstanbul, Türkiye.
• Güney, S. (2008). Girişimcilik: Temel Kavramlar ve Bazı Güncel Konular. Ankara: Siyasal Yayınevi.
• Güngör Ak, B. (2006). Aile işletmelerinde çatışmalar, çözüm önerileri ve Aydın ilinde faaliyet gösteren bir aile işletmesine ait değerlendirmeler. İstanbul Kültür Üniversitesi 2. Aile İşletmeleri Kongresi. İstanbul, Türkiye.
• Kamacı, K. (2019). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Karpuzoğlu, E. (2000). Aile işletmelerinin kurumsallaşma düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstütüsü, İstanbul.
• Karpuzoğlu, E. (2003). Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Karpuzoğlu, E. (2004). Aile işletmelerinin sürekliliğinde kurumsallaşma. İstanbul Kültür Üniversitesi 1. Aile İşletmeleri Kongresi. İstanbul, Türkiye.
• Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Arıkan Basım Yayın Dağıtım.
• Leach, P. ve Bogod, T. (1999). Guide to the Family Business. London: Kogan Page Publishers.
• Machek, O. ve Votavova, P. (2015). Advantages and disadvantages of family entrepreneurship and how to prevent distress: Evidence from the Czech Republic. Mathematical Models and Computational Methods, 1 (1), 166-170.
• Nalçakan, M. (2008). Ekonomik gelişmelerin demiryolu taşımacılık sektörüne etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi 2. Ulusal İktisat Kongresi. İzmir, Türkiye.
• Niemelä, T. (2004). Interfirm cooperation capability in the context of networking family firms: The role of power. Family Business Review, 17(4), 319-330.
• Osunde, C. (2017). Family businesses and its impact on the economy. Journal of Business & Financial Affairs, 6 (1), 1-3.
• Otten, D. (2012). Daughters in Charge: Issues and Pathways of Female Leadership Succession in German Family Businesses. Collins, L., Grisoni, L., Tucker, J., Seaman, C., Graham, S., Fakoussa, R., ve Otten, D. (Ed.), The Modern Family Business: Relationships, Succession and Transition (s. 107-157). Hampshire: Palgrave Macmillan.
• Özler, H. ve Gümüştekin, G. E. (2007). Aile işletmelerinde nepotizmin gelişim evreleri ve kurumsallaşma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (17), 437-450.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, çev.). Ankara: Pegem Akademi.
• Petlina, A. ve Korab, V. (2015). Family business in the Czech Republic: Actual situation. Trends Economics and Management, 9 (23), 32-42.
• Price, M. J. (1992). Perry of London: A Family & A Firm on the Seaborne Frontier. London: Harvard University Press.
• Poutziouris, P. Z., Smyrnios, K. ve Klein, S. (2006). Handbook of Research on Family Business. Poutziouris, P. Z. , Smyrnios, K. ve Klein, S (Ed.), Introduction: The Business of Researching Family Enterprises (s.1-8), Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Poza, E. J. (2010). Family Business (3rd. Edition). Monson OH: South-Western/ Cengage Learning.
• Sağlam, N. (2006). Aile işletmelerinde sorunlar ve çözüm önerileri. İstanbul Kültür Üniversitesi 2. Aile İşletmeleri Kongresi. İstanbul, Türkiye.
• Shanker, M. C. ve Astrachan, J. H. (1996). Myths and realities: Family businesses’ contribution to the US economy–A framework for assessing family business statistics. Family Business Review, 9 (2), 107-123.
• Smyrnios, K., Tanewski, G. ve Romano, C. (1998). Development of a measure of the characteristics of family business. Family Business Review, 11 (1), 49-60.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques. New Delhi: SAGE Publications.
• Tagiuri, R. ve Davis, J. A. (1992). On the goals of successful family companies. Family Business Review, 5 (1), 43-62.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2019). On Birinci Kalkınma Planı 2019-2023. Ankara.
• Tekin, H. H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. Sosyoloji Dergisi, 3 (13), 101-116.
• Tirdasari, N. L. ve Dhewanto, W. (2012). Family business succession in Indonesia: A study of hospitality industry. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 57, 69-74. Ulukan, C. (2005). Girişimcilerin ve profesyonel yöneticilerin kurumsallaşma perspektifi. Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 29-39.
• Uluyol, O. (2004). Aile şirketleri çatışmalar finansal sorunlar ve çözümler. Medipres,78.
• Ungerer, M. ve Mienie, C. (2018). A family business success map to enhance the sustainability of a multi-generational family business. International Journal of Family Business and Management Studies, 2(1), 1-13.
• Ural, A. (2004). Aile Şirketlerinde “Kurumsallaşma” Sendromu . İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Venter, E., Van der Merwe, S. ve Farrington, S. (2012). The impact of selected stakeholders on family business continuity and family harmony. Southern African Business Review, 16 (2), 69-96.
• Ward, J.L. (1997). Growing the family business: Special challenges and best practices. Family Business Review, 10 (4), 323-337.
• Yazıcıoğlu, İ. ve Koç, H. (2009). Aile işletmelerinin kurumsallaşma düzeylerinin belirlenmesine yönelik karşılaştırmalı bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 497-507.
• Yücel, İ. ve Özkalan, S. Ö. (2012). Aile işletmeleri, kurumsallaşma ve nepotizm. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 247-276.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, S. (2011). Kurumsallaşamayan aile şirketlerinde pazarlama sorunları üzerine nitel bir çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22), 185-202.