KADIN GEMİ İNSANI İSTİHDAMINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN AHP YÖNTEMİYLE TÜRKİYE ÖZELİNDE ÖNCELİKLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 2, 335 - 364

Altuğ Yenginar

https://doi.org/10.18613/deudfd.1597009

Öz

Türkiye’de toplam zabitan ve tayfa sınıfı gemi insanı iş gücü içinde zabitan ve tayfa sınıfı kadın gemi insanı iş gücü oranının oldukça düşük seviyelerde olması kadınların bu mesleği seçerken ve bu mesleği icra ederken bir takım olumsuz faktörlerle karşılaştıklarını göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, kadın gemi insanı istihdamını olumsuz yönde etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin oluşturulan uzman ekibin görüşleri doğrultusunda AHP yöntemiyle önem derecelerinin belirlenerek faktörler arasında Türkiye özelinde hiyerarşik bir sıra oluşturmaktır. Kadınların karşılaştıkları olumsuz faktörlerin belirlenerek önem derecesine göre hiyerarşik olarak sıralanması, Türkiye’de kadın gemi insanı istihdamına engel olan faktörlerden öncelikli olarak çözüme kavuşturulması gereken faktörlerin belirlenmesi ve bunlara yönelik çözüm politikaları oluşturulması açısından önem arz etmektedir. Bu çerçevede, cinsiyet ayrımcılığı, cinsel taciz ve kadın denizcilerin yasal haklarına yönelik mevzuatların ve kariyer olanakları bakımından da teşviklerin yetersiz olması faktörlerinin Türkiye’de kadın gemi insanı istihdamına engel olan temel faktörler olduğu ve bu temel faktörlerin kadınların kendi içsel koşullarından ortaya çıkmadığı, çevresel ve yapısal nitelikteki dışsal koşullara bağlı faktörler olarak ortaya çıktığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Gemi İnsanı, Deniz İşletmeleri Yönetimi, İstihdam, İş gücü

Etik Beyan

Bu çalışma için Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Etik Kurulu tarafından 10.10.2024 tarih ve 49/04 sayılı karar numarası ile etik kurul izni alınmıştır.

PRIORITISATION OF FACTORS NEGATIVELY AFFECTING WOMEN SEAFARER EMPLOYMENT IN TÜRKİYE BY USING AHP METHOD

Öz

The fact that the rate of female seafarer labour force is quite low in the total officer and crew class seafarer labour force in Türkiye shows that women face a number of negative factors while choosing and performing this profession. The aim of this study is to determine the factors that negatively affect the employment of women seafarers and to create a hierarchical order among the factors in Türkiye by determining the importance levels of these factors with the AHP method in line with the opinions of the expert team formed. Determining the negative factors faced by women and ranking them hierarchically according to the degree of importance is important in terms of determining the factors that prevent the employment of women seafarers in Türkiye and creating solution policies for them. In this framework, it has been concluded that gender discrimination, sexual harassment and inadequate legislation regarding the legal rights of women seafarers and inadequate incentives in terms of career opportunities are the main factors that prevent the employment of women seafarers in Türkiye and that these basic factors do not arise from women's own internal conditions, but arise as factors related to external environmental and structural conditions.

Anahtar Kelimeler

Woman, Seafarer, Maritime Business Management, Employment, Labour Force

Kaynakça

• Akın, F. (2018). Ekonomilerin en önemli problemi olan işsizlik neden çözülemiyor?. İş ve Hayat, 4(7), 82-99.
• Arslankaya, S. ve Göraltay, K. (2019). Çok kriterli karar verme yöntemlerinde güncel yaklaşımlar. Ankara: İKSAD Yayınevi.
• Ayçin, E. (2020). Çok kriterli karar verme bilgisayar uygulamalı çözümler. Ankara: Nobel Yayınları.
• Başak, A. A. (2015). Women’s role in the Turkish and global maritime industry. In Momoko Kitada, Erin Williams, Lisa Loloma Froholdt (Ed.), Maritime Women: Global Leadership. Sweden: Springer.
• Bayer, D. ve Şahin Nardalı, Ö. (2019). Kadınların denizcilik eğitiminde karşılaştıkları sorunlara ilişkin bir araştırma. Kadın/Woman 2000, Journal for Women’s Studies, 20(1), 59–74.
• BIMCO ve ICS (2021). Seafarer Workforce Report - The global supply and demand for seafarers in 2021. BIMCO/ICS 2021, 1-106.
• Deniz Ticaret Gazetesi (2023). Kadın İstihdamıyla Denizcilikte Ezber Bozuyoruz. https://www.denizticaretgazetesi.org/makale/kadin-istihdami yla-denizcilikte-ezber-bozuyoruz-4137, Erişim Tarihi : 06.09. 2024
• Dragomir, C. (2019). Gender in postmodernism maritime transport. Postmodern Openings, 10(1), 182-192.
• Dragomir, C. ve Popa, L. (2018). The role of the International Labour organisation in reducing maritime gender gap and motivating more female towards seafaring careers. Journal of Physics: Conference Series, 1122 (2018) 012030, 5.
• Dragomir, C. ve Surugiu, F. (2013). Seafarer women – perception of the seafaring career. In: Proceedings of the Second International Conference on Economics, Political and Law Science (EPLS’13): Advances in Fiscal, Political and Law Science. Brasov, Romania.
• Gergin R. E. ve Baki, B. (2015). Türkiye’deki bölgelerin lojistik performanslarının bütünleştirilmiş AHS ve TOPSİS yöntemiyle değerlendirilmesi. Business and Economics Research Journal, 6(4), 120.
• Hogarth, R. M. (1978). A note on aggregating opinions. Organizational Behavior And Human Performance, 21(1), 40-46.
• ITF (2022). Denizdeki kadınlar. Denizciler Bülteni, 36/2022, 18-20.
• ITF (2020). Denizcilik sektöründeki kadınlara daha geniş olanaklar sağlanmasını savunmak, Denizciler Bülteni, 34, 20.
• ITF (2024). Women seafarers What is the ITF doing for women seafarers? https://www.itfseafarers.org/en/issues/women-seafarers#:~:text=Provisio n%20of%20sanitary%20items%20on,within%20cadet%20training%20an d%20education, Erişim Tarihi: 18.11.2024
• Javed, A. (2020). Empowering women in maritime sector of developing countries in South Asia – gender aspects. Electronic Research Journal of Social Sciences and Humanities, 2, 102-106.
• Kapoor, A. ve Maxwell, A. (2020). Women seafarering in İndian marine industry. International Research Journal of Human Resource and Social Sciences, 7(11), 1.
• Kim, T., Sharma, A., Gausdal, A. ve Chae, C. (2019). Impact of automation technology on gender parity in maritime industry. WMU Journal of Maritime Affairs, 18, 579-593.
• Kitada, M. (2021). Women seafarers: an analysis of barriers to their employment. In: Victor Oyaro Gekara, Helen Sampson (Ed.), The World of the Seafarer. Switzerland: Springer.
• Kitada, M. ve Harada, J. (2019). Progress or regress on gender equality: the case study of selected transport STEM careers and their vocational education and training in Japan. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, 1 (2019) 100009, 1-9.
• Lloyds Register, QinetiQ ve University of Southampton (2017). Global Marine Technology Trends 2030: Autonomous Systems. https://cdn.southampton.ac.uk/assets/imported/transforms/content-block/ UsefulDownloads_Download/F9AFACCCB8B444559D4212E140D886 AF/68481%20Global%20Marine%20Technology%20Trends%20Autono mous%20Systems_FINAL_SINGLE_PAGE.pdf, Erişim Tarihi: 10.11.2024.
• MacNeil, A. ve Ghosh, S. (2017). Gender imbalance in the maritime industry: impediments, initiatives and recommendations. Australian Journal of Maritime & Ocean Affairs, 9(1), 42-55.
• Medeiros, S. E., Piassi, F. A. V. V. ve Feodrippe, R.C.O. (2019). Mapping women’s presence and importance in the Brazilian maritime community. WMU Journal of Maritime Affairs, 18, 557– 578.
• Narayanan, S., Emad, G. Z. ve Fei, J. (2023). Key factors impacting women seafarers participation in the evolving workplace: a qualitative exploration, Marine Policy, 148(2023), 1-9.
• Nemlioğlu, K. Y. ve Kınalıbalaban, M. (2020). Denizde kadın: kadınların denizcilik sektöründe karşılaştıkları sorunlara ilişkin bir araştırma. International Journal of Scientific and Technological Research, 6(9): 119- 120.
• Özdemir, M. S. (2002). Bir işletmede analitik hiyerarşi süreci kullanılarak performans değerleme sistemi tasarımı. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 2, 6.
• Perçin, S. ve Ayan, T. (2010). AHS ve bulanık promethee yaklaşımlarıyla esnek üretim sistemleri seçimi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29 (2), 561.
• Pineiro, L. C. ve Kitada, M. (2020). Sexual harassment and women seafarers: the role of laws and policies to ensure occupational safety & health. Marine Policy, 117, 1-9.
• Saaty, T. L. (1986). Axiomatic foundation of the analytic hierarchy process. Management Science, 32(7), 843.
• Saaty, T. L, Vargas, L. G. ve Dellman, K. (2003). The allocation of instangible resources: the analytic hierarchy process and linear programming. Socio-Economic Planning Sciences, 37, 174.
• Thomas, M. (2004). Get yourself a proper job girlie!: recruitment, retention and women seafarers. Maritime Policy ve Management, 31, 309-318.
• Thomas, M., Sampson, H. ve Zhao, M. (2003). Finding a balance: Companies, seafarers and family life. Maritime Policy and Management, 30(1), 59–76.
• Tutak, E. (2021). 21. yüzyılda denizlerin ve denizlerin artan önemi kapsamında Türkiye’nin deniz stratejisi, bir deniz gücü analiz model önerisi, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• TÜİK (2024). Hanehalkı işgücü araştırmasında yapılan düzenlemelere ilişkin metodolojik doküman. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKate gori?p=istihdam-issizlik-ve-ucret-108&dil=1.
• Wind, Y. ve Saaty, T. L. (1980). Marketing Applications of the Analytic Hierarchy Process. Management Science, 26(7), 646.
• Wu, C. L., Chen, S. Y., Ye, K. D. ve Ho, Y. W. (2017). Career development for women in maritime industry: organisation and socialisation perspectives, Maritime Policy and Management, 44(7), 882-898.
• Yalçın, E. (2019). Türk kadın denizcilerin istihdam durumu ve kariyer planlaması üzerine bir inceleme. Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 1(1), 32-41.
• Yıldırım, U., Akar, S., Nart, S. ve Toygar, A. (2023). Denizcilik sektöründe kadın olmak: kadın zabitlerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. 14. International Congress on Current Debates in Social Science. Tbilisi, Georgia, 11-12 October, 154-160.