TEMEL BİLİMLER ALANINDA YAZILMIŞ TÜRKÇE ARAŞTIRMA YAZILARINDA BİLGİSELLİK VE KAÇINMA

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 15, 23.04.2021

Emine Oflaz Köleci , Gülsün Uzun

Öz

Son dönemde bilimsel metinler üzerine yapılan tanıtsallık ve üstsöylem araştırmaları bu metin türünün salt gerçekliği yansıttığı görüşünden uzaklaşarak bir ikna metni olarak değerlendirilmesi gerektiğine işaret etmektedir. Buna göre, bilimsel metin yazarları metin boyunca okuyucularını araştırmalarının özgünlüğü, kullandıkları yöntem ya da verilerin uygunluğu gibi konularda ikna etmeye çalışmakta ve bu edimi gerçekleştirilebilmek amacıyla birçok farklı strateji kullanmaktadırlar. Yazar dilbilgisel ya da sözcüksel kullanımlarla metninde sunduğu önermenin kesinlik/güvenilirliğini kodlamakta ve bu kesinlik/güvenilirlik önerme kipliği altında bilgisellik ve tanıtsallık karşıtlığı arasında değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı Temel Bilimler alanında (Biyoloji, Fizik, Kimya ve Matematik) yazılmış Türkçe bilimsel metinlerde bilgiselliğin nasıl kodlandığını betimlemektir. Bu amaçla çalışmada Temel Bilimler alanında yazılmış 36 bilimsel metinden oluşan bir veri tabanı kullanılmıştır. Bu veri tabanında Hyland (2005b)’ın üstsöylem modelinde kişilerarası üstsöylem çerçevesinde kaçınma işlevine karşılık gelen –Abil+-Ir ile sunulan bilgisel kullanımlar ve bu kullanımların metiniçi bölümlerdeki dağılımları betimlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

bilimsel metinler, üstsöylem, tanıtsallık, bilgisellik, kaçınma

EPISTEMIC MODALITY AND HEDGING IN TURKISH RESEARCH ARTICLES IN FUNDAMENTAL SCIENCES

Öz

Recently, studies on evidentiality and metadiscourse upon scientific research papers started to diverge from the view that texts showing absolute facts and started to show an approach that they should be assessed as persuasion texts. According to this approach, scientific paper authors try to persuade the readers on their research’s authenticity or relevance of their data or methods they use throughout the text and they use several different strategies to achieve this act. Authors code the certainty/reliability of the proposition presented in the text with grammatical and lexical usages and the degree of certainty/reliability is assessed between epistemic modality and evidentiality contrast. The aim of this research is to present how epistemic modality is coded on Turkish scientific papers in fundamental sciences (Biology, Physics, Chemistry and Mathematics). For this purpose, a database consist of 36 research articles in fundamental sciences are used. The database is analyzed to describe the epistemic usages presented with –Abil+-Ir suffix -both in four different disciplines and intertextual sections- to find out the hedging function of Hyland (2005b)’s metadiscourse model within the framework of interpersonal metadiscourse.

Anahtar Kelimeler

Scientific texts, research articles, metadiscourse, evidentiality, epistemic modality, hedging

Kaynakça

• Aikhenvald, A. Y. (2004). Evidentiality. Oxford & New York: Oxford University Press.
• Corcu-Gül, D. (2010). Tanıtsallığın Durum Anlambilimsel Sunumu: Türkçede Tanıt Türleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara, 2010.
• Crismore, A. (1983). Metadiscourse: What is it and How is it used in School and Non-school Social Science Texts. Illinois: University of Illinois.
• Dendale, P. ve Tasmowski, L. (2001). “Introduction: Evidentiality and related notions.” Journal of Pragmatics. 33: 339-348.
• Hyland, K. (1996). “Writing Without Conviction? Hedging in Science Research Articles”. Applied Linguistics. Cilt 17, sayı 4. Oxford University Press. s: 433-453.
• Hyland, K. (1998). Persuasion and context: The pragmatics of academic metadiscourse. Journal of pragmatics, 30(4), 437-455.
• Hyland, K., & Tse, P. (2004). Metadiscourse in academic writing: A reappraisal. Applied linguistics, 25(2), 156-177.
• Hyland, K. (2005a). Stance and engagement: A model of interaction in academic discourse. Discourse studies, 7(2), 173-192.
• Hyland, K. (2005b). Metadiscourse. London: Continuum.
• Plungian, V. (2001) The place of evidentiality within the universal grammatical space. Journal of Pragmatics, 33-3. 349-357.
• Thompson, G. and Thetela, P. (1995) The sound of one hand clapping: the management of interaction in written discourse'. Text, 15(1), 103-27.
• Uzun, L. (2001). Bilimsel Metne Özgü Önbiçimlenişler ve Bilimsel Metin Yazma Edimi. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi. 12: 197-204.
• Uzun, L. (2002). Dilbilim Alanında Türkçe Yazılan Araştırma Yazılarında Metin Dünyasına İlişkin Düzenlemeler. Türkçede Bilgi Yapısı ve Bilimsel Metinler. (ss.203-224). Ed. Uzun, L. ve Huber, E. Essen: Die Blaue Eule.
• Uzun, L. (2011). Öznelliğin Dilsel Kodlanışı: Öğrenci Anlatılarında Bir Öznellik Sunumu Çözümlemesi. Dil ve Edebiyat Dergisi. 7(2):91-107.
• Vande Kopple, W. J. (1985). Some Exploratory Discourse on Metadiscourse. College Composition and Communication. 36(1): 82-93.