ABD HUKUKUNDA KONUTTA GERÇEKLEŞEN ÖLÜM HAKKINDA ALICININ AYDINLATILMASI VE PSİKOLOJİK AÇIDAN LEKELENMİŞ KONUT KAVRAMINA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 1, 39 - 67, 24.05.2021

Metin İkizler

https://doi.org/10.33717/deuhfd.897399

Öz

Bu çalışmada, konutta gerçekleşen insan ölümleri hakkında alıcının satıcı
tarafından aydınlatmasına dair Amerika Birleşik Devletleri hukukundaki yaklaşımlar incelenecektir. Amerika Birleşik Devletlerinde taşınmazın değerini ve
istenilirliğini etkileyen çeşitli olgular hakkında satıcıya alıcıyı aydınlatma
yükümlülüğü yükleyen düzenlemelere genellikle rastlanmaktadır. Ancak aydınlatma yükümlülüğünün kapsamı eyaletten eyalete farklılık arz etmektedir.
Ölümle ilgili düzenlemelere gelince, Kaliforniya, Alaska ve Güney Dakota hukukunda satıcının taşınmazda gerçekleşen cinayet ve intiharlar hakkında alıcıyı
aydınlatması gerekir. Hatta Kaliforniya’da, konuttaki doğal ölüm olayları hakkında da satıcının bilgi verme yükümlülüğü vardır. Bununla birlikte, ABD’deki
eyaletlerin çoğunda, konutta gerçekleşen ölüm hakkında -ister doğal isterse
cinayet veya intihar şeklinde gerçekleşsin- satıcının alıcıyı aydınlatma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Georgia ve Delaware gibi bazı eyaletlerde ise konutta
gerçekleşen ölüm hakkında alıcının aydınlatılması yükümlülüğü olmamasına
karşın, alıcının bu hususta bilgi talebi olursa bunun doğru şekilde karşılanması
gerekir. İşte bu çalışmada, konutta gerçekleşen ölüm hakkındaki bu düzenlemeler ve örnek yargı kararları incelenecek ve nihayet psikolojik açıdan lekelenmiş
konut kavramına değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Satıcının aydınlatma yükümlülüğü,, Ölüm,, Konut,, Psikolojik açıdan lekelenmiş eşya/konut,, ABD hukuku,, Türk hukuku

Kaynakça

• Antalya, O. Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. V/1, 1, 2. Baskı, Ankara 2019.
• Balo, Yusuf Solmaz: “Amerika Birleşik Devletleri Mahkeme Teşkilatı”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), C. 61, S. 3 (2012), s. 973-1015.
• Bouwman, Jacquelyn A.: “Murdering the Market: How Stigmatized Property Disclosure Requirements in South Dakota Unreasonably Diminish Economic Value in the Residential Real Estate Market”. South Dakota Law Review vol. 63, no. 2 (2018), s. 387-417.
• Brown, Ronald Benton/Thomas H. Turlow: “Buyers Beware: Statutes Shield Real Estate Brokers and Sellers Who Do Not Disclose That Properties Are Psychologically Tainted”. Oklahoma Law Review, vol. 49, no. 4 (1996), s. 625-650.
• Burger, Michael Adam/Lourdes I. Reyes Rosa: “Your Money and Your Life - AIDS and Real Estate Disclosure Statutes”. Hofstra Property Law Journal, vol. 5, no. 2 (1993), s. 349-380.
• Can, Mustafa: “ABD Hukukunda Yargı Sistemi ve Uyuşmazlıkların Çözümü”. Mevzuat Dergisi, Yıl: 6, S. 69 (2003), http://www.mevzuatdergisi.com/2003/09a/04 (erişim tarihi: 04.10.2020.
• Çabri, Sezer: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Kiraya Verenin Ayıptan Sorumluluğu, Ankara 2013.
• Dallon, Craig W.: “Theories of Real Estate Broker Liability and the Effect of the As Is Clause”. Florida Law Review, vol. 54, no. 3 (2002), s. 395- 450.
• Demircioğlu, H. Reyhan: Güven Esası Uyarınca Sözleşme Görüşmelerindeki Kusurlu Davranıştan Doğan Sorumluluk, Ankara 2009.
• Edmiston, Stuart C.: “Secrets Worth Keeping: Toward a Principled Basis for Stigmatized Property Disclosure Statutes”. UCLA Law Review, vol. 58, no. 1 (2010), s. 281-320
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Bası, Ankara 2019 (kısaltma: Borçlar Genel).
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Ankara 2019 (kısaltma: Borçlar Özel).
• Evenhuis, David: “Milliken v. Jacono: Home Seller not Required to Disclose Murder/Suicide”, https://www.jdsupra.com/legalnews/ milliken-v-jacono-home-seller-not-requ-28469/ (erişim tarihi: 08.11.2020).
• Goldberg, Hilary M.: “Disclosing the Inevitable: Reconciling the Varied Requirements for the Disclosure of Death on Real Property”. Notre Dame Journal of Law, Ethics & Public Policy, vol. 32, no. 1 (2018), s. 183-220.
• Gümüş, M. Alper: Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. I, İstanbul 2012 (kısaltma: Borçlar Özel).
• Gümüş, M. Alper: Yeni 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmesi, 2. Bası, İstanbul 2012 (kısaltma: Kira).
• Gürpınar, Damla: Sözleşme Dışı Yanlış Tavsiyede Bulunma, Öğüt veya Bilgi Vermeden Doğan Hukuki Sorumluluk, İzmir 2006.
• Hartog, Ross R.: “The Psychological Impact of AIDS on Real Property and a Real Estate Broker’s Duty to Disclose”. Arizona Law Review, vol. 36, no. 3 (1994), s. 757-784.
• Honsell, Heinrich: Römisches Recht, 3. Auflage, Heidelberg 1994.
• Isacco, Michael D. Jr.: “A Massachusetts Real Estate Broker’s Duty to Disclose: The Quandary Presented by AIDS Stigmatized Property”. New England Law Review, vol. 27, no. 4 (1993), s. 1211-1234.
• İnceoğlu, Murat: Kira Hukuku, Cilt 1, İstanbul 2014.
• Kasper, Daivia S.: “Ohio’s Homeowner Disclosure Law”. Case Western Reserve Law Review, vol. 45, no. 4 (1995), s. 1149-1190.
• Kırca, Çiğdem: Bilgi Vermeden Dolayı Üçüncü Kişiye Karşı Sorumluluk, Ankara 2004.
• Kurşat, Zekeriya: Borçlar Hukuku Alanında Hile Kavramı, İstanbul 2003.
• Lefcoe, George: “Property Condition Disclosure Forms: How the Real Estate Industry Eased the Transition from Caveat Emptor to Seller Tell All”. Real Property, Probate and Trust Journal, vol. 39, no. 2 (2004), s. 193-250.
• Lucrezia, Philip: “New York’s Property Condition Disclosure Act: Extensive Loopholes Leave Buyers and Sellers of Residential Real Property Governed by the Common Law”. St. John’s Law Review, vol. 77, no. 2, (2003), s. 401-444.
• McEvoy, Sharlene A.: “Caveat Emptor Redux: Psychologically Impacted Property Statutes”. Western State University Law Review, vol. 18, no. 2 (1991), s. 579-588.
• Mueller, Carolyn L.: “Ohio Revised Code Section 5302.30: Real Property Transferor Disclosure - A Form without Substance”. University of Dayton Law Review, vol. 19, no.2 (1994), s. 783-836.
• Neville-Ewell, Florise R. “Residential Real Estate Transactions: The AIDS Influence”. Hofstra Property Law Journal, vol. 5, no. 2 (1993), s. 301- 348.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 17. Bası, İstanbul 2019.
• Rado, T. “Roma Hukukunda Maldaki Ayıplardan Dolayı Satıcının Mesuliyeti”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 10, sayı: 3-4 (1945), s. 604-619.
• Roberts, Florrie Y. “Disclosure Duties in Real Estate Sales and Attempts to Reallocate the Risk”. Connecticut Law Review, vol. 34, no. 1 (2001), s. 1-54.
• Shisler, Robert H. “Caveat Emptor is Alive and Well and Living in New Jersey: A New Disclosure Statute Inadequately Protects Residential Buyers”, Fordham Environmental Law Journal, vol. 8, no. 1 (1996), s. 181-220.
• Üçer, M./Meriç, N. “Kiracının Tacir Olması Durumunda Kiraya Verenin Ayıptan Sorumluluğunun Kapsamı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 41 (2019), s. 405-438.
• Warner, Daniel M.: “Caveat Spiritus: A Jurisprudential Reflection upon the Law of Haunted Houses and Ghosts”. Valparaiso University Law Review, vol. 28, no. 1 (1993), s. 207-245.
• Webb, Eileen: “Houses with a history: Disclosure obligations and ‘psychologically stigmatised’ property”. Australian Property Law Journal, vol. 13, no.1 (2006), s. 67-100.
• Weinberger, Alan M.: “Let the Buyer Be Well Informed - Doubting the Demise of Caveat Emptor”. Maryland Law Review, vol. 55, no. 2 (1996), s. 387-424.
• Witkin, Bernie E.: Summary of California Law, 11th edition, California 2017.
• Yalman, Süleyman: Türk-İsviçre Hukukunda Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk, Ankara 2006.
• Yavuz, Cevdet/Acar, Faruk/Özen, Burak: Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 9. Baskı, İstanbul 2014.
• Yıldırım, M. Fadıl: Borçlar Hukukuna Göre Sözleşmenin Kuruluşunda Hile, Ankara 2002.
• Yünlü, Semih: Kira Sözleşmesinde Ayıptan Sorumluluk, Yargıtay Karar Örnekleriyle, İstanbul 2020.
• Zevkliler, Aydın/Gökyayla, K. Emre: Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, 18. Baskı, Ankara 2018.