Prematüre Bebek Annelerinin Evdeki Bakım Gereksinimleri Ve Bakım Verme Yeterliliklerini Algılama Durumları

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 3, 119 - 124, 01.08.2013

Fatma Taş Arslan Raziye Turgut

Öz

Giriş: Prematürelerin evde bakım gereksinimlerinin saptanması önemlidir. Annelerinin gestasyon haftalarına göre bakım verme yeterlilik algısı değişebilir. Amaç: Bu çalışma, 32-37 haftalık prematüre bebeğe sahip annelerin evdeki bakım gereksinimleri ve bakım verme yeterliliklerini algılama durumlarını belirlemek amacıyla yapıldı. Yöntem: Tanımlayıcı tipteki araştırma Konya ilinde bulunan 2 fakülte, 1 araştırma, 2 devlet ve 1 özel hastanenin Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde (YYBÜ) 1 Temmuz -30 Kasım 2011 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Araştırma verileri, 32-37 haftalık prematüre doğan 102 bebeğin annesine ulaşılarak toplandı. Veriler; araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu kullanılarak toplandı ve ortalama, yüzde ve ki-kare analizi kullanılarak değerlendirildi. Bulgular: Annelerin yaş ortalamasının 27.55±6.04 ve %69.6 ilköğretim mezunu olduğu belirlendi. Bebeklerin %58.8’inin gestasyon yaşının 32-34. gebelik haftası olduğu saptandı. Prematüre bebek annelerinin evde bebek bakım gereksinimlerinin banyo (%44.1), beslenme (%35.3), tanı (%34.3), kucağa alma-tutma (%33.4) gibi konularda olduğu belirlendi. Annelerin bakım verme yeterliliklerini algılama durumu incelendiğinde %61.7’si banyo yaptırma, %53’ü pamukçuk bakımı konularında kendilerini yeterli algılamadığı bulundu. İki ve üzeri çocuğu olan annelerin bebeğe bakım vermede kendilerini yeterli algıladıkları ve bu sonucun istatistiksel olarak (X2=6.302, p=0.043) anlamlı olduğu bulundu. Sonuç: YYBÜ’de hemşirelerin aile merkezli yaklaşımı uygulaması ve ebeveynlere taburculuk öncesi prematüre bebeğin evde bakımı ile ilgili kapsamlı eğitimler verilmesi gerektiği sonucuna varıldı.Anahtar Sözcükler: Prematüre, ebeveyn, hemşire, evde bakım gereksinimi, yeterlilik algısı.

Anahtar Kelimeler

Prematüre, ebeveyn, hemşire, evde bakım gereksinimi, yeterlilik algısı

Mothers of Premature Baby Care Requirements at Home and Their Perception of Adequacy of Care Giving

Öz

Mothers of Premature Baby Care Requirements at Home and Their Perception of Adequacy of Care Giving Background: Preterm is important to determine home care needs. Weeks of gestation can vary according to their mothers' perception of adequacy of care giving. Objectives: This study was done for the purpose of mothers with premature infants 32-37 weeks care needs at home their perception of care giving capabilities conditions. Methods: Descriptive study in the province of Konya two faculties, one research, two states and one private hospital, our NICU was done from 1 July to 30 November 2011. Data was collected reaching to 102 mothers who have given birth 32-37 weeks premature. Data; were collected using a questionnaire prepared by the researcher and percentage and chi-square test were analyzed. Results: It was determined that age average of mothers were 27.55±6.04 and 69.6% of them graduated from primary school. It was determined 58.8% of the babies’ age was 32-34. weeks of pregnancy. Care needs of mothers of prematurity babies at home bath 44.1%, nutrition 35.3%, diagnosis 34.3%, receiving-holding arms 33.4% were determined that such matters. When the adequacy of mothers' care giving was examined; it was found that 61.7% of the mothers found themselves incapable of bathing and 53% of them incapable of thrush care. It was found mothers’ with two or more child enough to perceive themselves to giving the baby care and this result was statistically significant (X2=6.302, p=.043). Conclusion: In the result of the study it has been determined that nurses’ should be implementation family-centered approach in neonatal intensive care unit (NICU) and predischarge parents should be given extensive training on home care of premature babies

Anahtar Kelimeler

Prematurity, parent, nurse, and care needs at home, perception of adequacy

Kaynakça

• Amankwaa, L., Pickler, R., & Boonmee, J. (2007). Maternal responsiveness in mothers of preterm infants. Newborn Infant Nursing Reviews, 7: 25-30.
• Arıkan, D., ve Güdücü, F. (1998). Prematüre bebeklerdeki mortalite ve morbidite insidansı ve önde gelen ölüm nedenleri. Atatürk Üniversitesi HYO Dergisi, 1(2): 60-70.
• Arslan, F. (2001). Primipar annelere gebelikte ve doğum sonu bebek bakımı konusunda verilen danışmanlık ve eğitim hizmetinin yaşam kalitesi üzerine etkisinin belirlenmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği ABD, Doktora Tezi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
• Ayyıldız, F. (1999). Prematüre bebeğin taburculuğa hazırlanması. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yenidoğan Yoğun Bakım Hemşireliği Kursu Kitapçığı, İstanbul, 5-11.
• Balcı, S. (2006). Preterm bebeğin evdeki bakımına yönelik hemşirelik girişimlerinin bebeğin büyüme- gelişmesine ve annelerin bakım sorunlarını çözme becerilerine etkisi. Hemşirelik ABD, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
• Balcı, S. (1997). İlk kez doğum yapan annelerin bebeklerini algılama durumları. Hemşirelik ABD, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
• Başer, M., Mucuk, S., Korkmaz, S., ve Seviğ, Ü. (2005). Postpartum dönemde anne ve babaların yenidoğan bakımına ilişkin gereksinimlerinin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences), 14 (Ek sayı: Hemşirelik Özel Sayısı): 54-58.
• Bayat, M., Erdem, E., Barık, Ö., ve Seviğ, Ü. (2005). Yenidoğan servisinde yatan bebeklerin annelerinin yenidoğan bakımına ilişkin gereksinimlerinin belirlenmesi. 13. Ulusal Neonatoloji Kongresi (UNEKO-13) ve Yenidoğan Kongresi (Özet Kitabı). Kayseri. 13-17 Nisan, 499-500.
• Browne, J.V., & Talmi, A. (2005). Family-based intervention to enhance infant-parent relationships in the neonatal intensive care unit. Journal Of Pediatric Psychology, 30: 667-677.
• Cox, C., & Bialoskurski, M. (2001). Neonatal intensive care: communication and attachment. British Journal Of Nursing, 10(10): 668-76.
• Çalışkan, Z. (2005). Nevşehir belediye sınırları içerisinde yaşayan annelerin bebek bakımına ilişkin uygulamaları. Hemşirelik ABD, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kayseri, Türkiye.
• Doğan, N. (2007). Annelere doğum öncesinde verilen yenidoğan bakımı ile ilgili eğitimin doğum öncesi ve doğum sonrasında değerlendirilmesi. Hemşirelik ABD, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Mersin, Türkiye.
• Erdemir, F. (2005). Medikal ve sosyal olarak yüksek riskli yenidoğanların taburculuğu: multidisipliner değerlendirme ve planlama. 13.Ulusal Neonatoloji Kongresi ve Yenidoğan Hemşireliği Kongresi (Kongre Kitabı). Kayseri. 13-17 Nisan, 399.
• Erdemir, F. (2001). Yenidoğanın hastaneden eve geliş döneminde aile merkezli değerlendirme ve yönetim. XI. Ulusal Neonatoloji Kongresi (Kongre Kitabı). Samsun. 25-28 Haziran, 220-225.
• Erdeve, Ö. (2009). Aile merkezli bakım ve yenidoğan yoğun bakım ünitesi tasarımında ailenin yeri. Gülhane Tıp Dergisi, 51: 199-203.
• Erdeve, Ö., Atasay, B., Arsan, S., ve Türmen, T. (2008). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatış deneyiminin aile ve prematüre bebek üzerine etkileri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51: 104-109.
• Fowlie, P.W., & McHaffie, H. (2004). Supporting parents in the neonatal ünit. Brithish Medical Journal, 329(4): 1336–1338.
• Goldenberg, R. (2002). The management of preterm labor. Obstetrics And Gynecology, 100(5): 1020-1037.
• İşler, A., ve Görak, G. (2007). Prematüre bebeği olan annelerde olumlu anne-bebek ilişkisinin başlatılmasında hemşirelik yaklaşımının önemi. Çocuk Dergisi, 7(1): 36-41.
• Korkmaz, Z. (2003). Primipar annelerin bebeklerini algılama durumu. Hemşirelik ABD, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya, Türkiye.
• Kurnaz, E. (2007). Bebeği yenidoğan yoğun bakım ünitesinde olan annelerin endişeleri ve bakım gereksinimleri. Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği ABD, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul, Türkiye.
• Nyström, K., & Axelsson, K. (2002). Mothers' experience of being separated from their newborns. Journal Of Obstetric, Gynecologic And Neonatal Nursing, 31(3): 275–282.
• Ovalı, F. (2000). Prematüre bebeklerin takibi. İçinde T. Dağoğlu (Ed.), Neonatoloji (1. Baskı, sy. 171-177). İstanbul: Alemdar Ofset.
• Özçelik, H. (2006). Gebelerin bebek bakımına ilişkin bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Halk Sağlığı ABD, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kayseri, Türkiye.
• Ritchie, S. (2002). Primary care of the prematüre infant discharged from the neonatal intensive care unit. The American Journal Of Maternal/Child Nursing, 27(2): 76-85. Sullivan, C.A., & Morrison, C.J. (1995). Emergent management of the preterm labor. Obstetrics Gynecology Clinics Of North America, 22:197.
• Turan, M.T., ve Bolışık, B. (2003). Prematüre bebeği olan ailelere serviste uygulanan planlı eğitimin anne ve bebek üzerine olan etkilerinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 7(1): 39-46.
• Turan, T., Başbakkal, Z., ve Özbek, Ş. (2008). Effect of nursing interventions on stressors of parents of prematüre infants in neonatal intensive care unit. Journal Of Clinical Nursing, 17(21): 2856-2866.
• Uludağ, A. (2008). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde izlenen bebeklerin annelerinde stres oluşturan faktörler; stresle başa çıkmada birinci basamağın rolünün belirlenmesi. Aile Hekimliği ABD, Tıpta Uzmanlık Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi. Eskişehir, Türkiye.
• Ward, K. (2001). Perceived needs of parents of critically ill infants in a neonatal intensive care ünit. Pediatric Nursing, 27(3): 281–286.
• WHO (2012). Born Too Soon: The Global Action Report on Preterm Birth. 2012; 1-126.
• http://whqlibdoc.who.int/publications/2012/9789241503433_eng. pdf Erişim: 30.05.2012.
• Yıldız, S. (2008). Yüksek riskli yenidoğanların taburculuğa hazırlanması ve preterm bebeklerin izlemi. İçinde T. Dağoğlu ve G. Görak (Ed.), Temel neonatoloji ve hemşirelik ilkeleri (2. Baskı, sy.789-804). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Yıldız, D. (2003). Çocuk sağlığı ve hastalıkları polikliniği sağlam bebek ünitesinde hemşirenin planlı hemşirelik eğitimi ve danışmanlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Hemşirelik ABD, Doktora Tezi, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
• Youngkin, E.Q., & Davis, M.S. (Eds.). (2004). Postpartum care: women’s health a primary care clinical guide. (3rd ed., pp. 643)., Pearson Prentice Hall.