Öz
Kāna [كان] is a verb
which is commonly used in Arabic language. Although this verb morphologically
indicates past tense in general, it also designates
various tenses in the Qur’ān. In this article we examine verb kāna in
Arabic Language in general, and give information regarding its conjugations;
being its absolute or defective verb; bringing noun and predicate of kāna
forward or delaying them; being surplus verb; dropping of verb kāna and
its nouns and predicates. Also we aim to explore various meanings of this verb
which were indicated in the Qur’ān. Besides
common use of past tense, present, continuous, future, addicted/renewed past
tenses of this verb are used in the Qur’ān along with its sāra [صَارَ], continuity, necessity, and power meanings.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abbâs b. Mirdâs, Dîvânu’l-Abbâs b. Mirdâs es-Selemî (thk. Yahya el-Cebbûrî), Müessesetu’r-Risâle, Beyrut 1991.
- Abbas Hasan, en-Nahvu’l-Vâfî, (I-IV), Dâru’l-Ma’ârif, Kahire ts.
- Abdulkâdir el-Bağdâdî, Hizânetu’l-Edeb ve Lubbu Lubâbi Lisâni’l-‘Arab, (I-XII), Mektebetu’l-Hancî, Kahire 1997.
- Abdullâh el-Huseynî Hilâl, el-Fi’lu’l-Mudâri’u fî Dav’i Esâlîbi’l-Kur’ân, Mektebetu’n-Nahdati’l-Mısriyye, Kahire 1984.
- el-Askalânî, İbn Hacer, el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe, (I-VIII), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 1415.
- el-Basrî, Ebu’l-Hasen, el-Hamâsetu’l-Basriyye (thk. Muhtâruddîn Ahmed), (I-II), ‘Âlemu’l-Kütüb, Beyrut ts.
- Bekrî Abdulkerîm, ez-Zemenu fi’l-Kur’âni’l-Kerim; Dirâse Dilâliyye li’l-Ef’âli’l-Vâride fihi, Dâru’l-Kitâbi’l-Hadîs, Kahire 2001.
- el-Beydâvî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, (I-III), Dâru’r-Reşîd, Beyrut 2000.
- Cevâd b. Muhammed b. Dahîl, “Kâne ez-Zâide”, Mecelletu Câmi’ati’l-Melik Su’ûd, Cilt: 18, Âdâb: 1, Riyad 2004
- el-Endelusî, İbn Mâlik, Elfiyetu İbn Mâlik fi’n-Nahv ve’t-Tasrîf (thk. Süleyman b. Abdilazîz el-‘Uyûnî), Mektebetu Dâri’l-Minhâc, Riyad 1428.
- el-Ensârî, İbn Hişâm, Evdahu’l-Mesâlik ilâ Elfiyeti İbn Mâlik, (I-IV), el-Mektebetu’l-‘Asriyye, Beyrut ts.
- el-Husrî, Ebû İshâk, Zehru’l-Âdâb ve Semeru’l-Albâb (thk. Salâhuddîn el-Hevârî), (I-IV), el-Mektebetu’l-‘Asriye, Beyrut 2001.
- İbn ‘Akîl, Şerhu İbn ‘Akîl ‘alâ Elfiyeti İbn Mâlik (thk. Mahmud Mustafa Halâvî), (I-II), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut 1996.
- İbn ‘Âşûr et-Tûnusî, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, (I-XXX), Dâru’t-Tûnusiyye, Tunus 1984.
- İbn Ebi’l-Hadîd, Şerhu Nehci’l-Belâğa (thk. Muhammed İbrahim), (I-X), Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabi, Bağdat 2007.
- İbn Ye’îş el-Mevsılî, Şerhu’l-Mufassal li’z-Zemahşerî, (I-VI), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut 2001.
- İdris, Süreyya Abdullah Osman, es-Siyağu’l-Fi’liyye fi’l-Kur’âni’l-Kerîm Asvâtan ve Ebniyeten ve Dilâleten, (I-III), Câmi’atu Ummi’l-Kurâ, (Yayınlanmamış doktora tezi), Mekke 1989.
- Mağâlise Mahmûd Hüsnî, en-Nahvu’ş-Şâfî, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 2001
- el-Mâturîdî, Ebû Mansûr, Te’vîlâtu Ehli’s-Sunne, (I-X), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut 2005.
- en-Nâbiğatu’z-Zübyânî, Dîvânu’n-Nâbiğati’z-Zübyânî (thk. Hamdû Tammâs), Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 2005.
- en-Nesefî, Ebu’l-Berekât, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, (I-III), Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut 1998.
Öz
Kâne [كان] Arapçada kullanımı yaygın olan
fiillerdendir. Yalın sığası itibariyle geçmiş zamana delalet eden bu fiil
Kur’ân’da mazi anlamının yanı sıra farklı zamanlara da delalet etmektedir. Bu
makalede Kâne fiilinin Arap Dilindeki yeri, mutasarrıf, tam ve nâkıs fiil
olması, isminin ve haberinin takdim ve tehir edilmesi, zaid olması, kendisinin
ve mamüllerinin hazfedilmesi gibi hususlar ile bu fiilin Kur’an’da delalet
ettiği anlamlar incelenmiştir. Bu fiil genel olarak, baskın olan mazi anlamının
yanı sıra şimdiki ve geniş zaman, gelecek zaman, mutad ve yenilenen mazi,
süreklilik, sayrûret [صَارَ], gereklilik
ve güç ifade eden anlamlarda da kullanılmıştır.
Kaynakça
- Abbâs b. Mirdâs, Dîvânu’l-Abbâs b. Mirdâs es-Selemî (thk. Yahya el-Cebbûrî), Müessesetu’r-Risâle, Beyrut 1991.
- Abbas Hasan, en-Nahvu’l-Vâfî, (I-IV), Dâru’l-Ma’ârif, Kahire ts.
- Abdulkâdir el-Bağdâdî, Hizânetu’l-Edeb ve Lubbu Lubâbi Lisâni’l-‘Arab, (I-XII), Mektebetu’l-Hancî, Kahire 1997.
- Abdullâh el-Huseynî Hilâl, el-Fi’lu’l-Mudâri’u fî Dav’i Esâlîbi’l-Kur’ân, Mektebetu’n-Nahdati’l-Mısriyye, Kahire 1984.
- el-Askalânî, İbn Hacer, el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe, (I-VIII), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 1415.
- el-Basrî, Ebu’l-Hasen, el-Hamâsetu’l-Basriyye (thk. Muhtâruddîn Ahmed), (I-II), ‘Âlemu’l-Kütüb, Beyrut ts.
- Bekrî Abdulkerîm, ez-Zemenu fi’l-Kur’âni’l-Kerim; Dirâse Dilâliyye li’l-Ef’âli’l-Vâride fihi, Dâru’l-Kitâbi’l-Hadîs, Kahire 2001.
- el-Beydâvî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, (I-III), Dâru’r-Reşîd, Beyrut 2000.
- Cevâd b. Muhammed b. Dahîl, “Kâne ez-Zâide”, Mecelletu Câmi’ati’l-Melik Su’ûd, Cilt: 18, Âdâb: 1, Riyad 2004
- el-Endelusî, İbn Mâlik, Elfiyetu İbn Mâlik fi’n-Nahv ve’t-Tasrîf (thk. Süleyman b. Abdilazîz el-‘Uyûnî), Mektebetu Dâri’l-Minhâc, Riyad 1428.
- el-Ensârî, İbn Hişâm, Evdahu’l-Mesâlik ilâ Elfiyeti İbn Mâlik, (I-IV), el-Mektebetu’l-‘Asriyye, Beyrut ts.
- el-Husrî, Ebû İshâk, Zehru’l-Âdâb ve Semeru’l-Albâb (thk. Salâhuddîn el-Hevârî), (I-IV), el-Mektebetu’l-‘Asriye, Beyrut 2001.
- İbn ‘Akîl, Şerhu İbn ‘Akîl ‘alâ Elfiyeti İbn Mâlik (thk. Mahmud Mustafa Halâvî), (I-II), Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, Beyrut 1996.
- İbn ‘Âşûr et-Tûnusî, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, (I-XXX), Dâru’t-Tûnusiyye, Tunus 1984.
- İbn Ebi’l-Hadîd, Şerhu Nehci’l-Belâğa (thk. Muhammed İbrahim), (I-X), Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabi, Bağdat 2007.
- İbn Ye’îş el-Mevsılî, Şerhu’l-Mufassal li’z-Zemahşerî, (I-VI), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut 2001.
- İdris, Süreyya Abdullah Osman, es-Siyağu’l-Fi’liyye fi’l-Kur’âni’l-Kerîm Asvâtan ve Ebniyeten ve Dilâleten, (I-III), Câmi’atu Ummi’l-Kurâ, (Yayınlanmamış doktora tezi), Mekke 1989.
- Mağâlise Mahmûd Hüsnî, en-Nahvu’ş-Şâfî, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 2001
- el-Mâturîdî, Ebû Mansûr, Te’vîlâtu Ehli’s-Sunne, (I-X), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut 2005.
- en-Nâbiğatu’z-Zübyânî, Dîvânu’n-Nâbiğati’z-Zübyânî (thk. Hamdû Tammâs), Dâru’l-Ma’rife, Beyrut 2005.
- en-Nesefî, Ebu’l-Berekât, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, (I-III), Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut 1998.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Haziran 2015 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Nisan 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 41 |
Cited By