ARAP DİLİ FİİL KALIPLARINDA FONETİK DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜMLER ( İBDAL - İ‘LAL – İDĞAM - KALB )

Yıl 2014, Sayı: 39, 277 - 300, 07.06.2014

Mehmet Reşit Özbalıkçı

Öz

Arapçada sülasi ve rubai mezid fiillerin mazi, muzari ve masdarlarında ilk harflerin özelliğine göre ibdâl, i’lâl, idğâm ve kalb adı verilen bazı değişiklikler olur. Bu değişiklikler bazen kurallı bazen de kuralsız, bazen zorunlu bazen de isteğe bağlı bir 

şekilde gerçekleşir. Çoğunlukla ifti‘âl (لاَعِافْت), tefe‘‘ul  (لُّعَف َت) ve tefâ‘ul  (لُعاَف َت) kalıplarında görülen bu değişiklik kurallı olabildiği gibi bazen de kuralsız bir şekilde ortaya çıkar. 

Bazen bu değişiklikler hayiye  ( َيِيَح), ‘ayiye  ( َيِيَع), hâle  ( لَاَخ) gibi fiillerde de görülmektedir. Bütün bu değişimler Kur’ân, hadis ve Arap şiirinden verilen örnekler ışığında incelenmiş ve bir arada sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mezid fiil, İbdal, İ’lâl, İdğam, Kalb

Kaynakça

• es-Sefârînî, Şemsuddîn, Ebû’l-‘Avn Ahmed b. Sâlim, Levâmi’u’l-Envâr el-Behiyye, Dimeşk 1402/1982.