Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

“al-Ta'āruz wa al-Tarjīh” in The Methodology of Fiqh: In The Case of Imam Shātibī

Yıl 2024, Sayı: 60, 15 - 29, 30.12.2024
https://doi.org/10.21054/deuifd.1496380

Öz

This article will focus on the method developed and named “prefer-ence” (al-Tarjīh) to resolve the conflict and choose one of the evidences in the event of a conflict (al-Ta'āruz) in the methodology of jurisprudence. From the early periods, a vast literature has emerged where the conflicts that occur both within and between rational and transmitted evidences are discussed and the ways to resolve the conflict between them are shown in practice. One of the methodologists who addressed this issue is Imam al-Shātibī. In the meth-odology of jurisprudence, al-ta'āruz, which literally means conflict and contra-diction, refers to the confrontation of two equal pieces of evidence in the usul al-fiqh in such a way that one of them eliminates the ruling of the other. Ac-cording to many jurists, it is not possible to have a contradiction between the basic evidences of jurisprudence (Qur'an and Sunnah) in the real sense. al-Shātibī also shares this view. When it comes to jurisprudential evidences, the contradiction is not about the essence, but superficial. Jurists have developed many different methods to resolve this superficial contradiction. The prefer-ence method in the case of al-ta'āruz is a method that al-Shātibī also suggested to overcome the problems that jurists often encounter when they make ijtihad and especially insisted on his famous work of jurisprudence methodology, al-Muwāfaqāt. This article is a descriptive literature study, a source research that aims to reveal how a method is followed to resolve the contradiction between evidences in the methodology of jurisprudence and what is meant by the concepts of “al-Ta'āruz wa al-Tarjīh” based on al-Shātibī's book “al-Muwāfaqāt”. According to al-Shātibī, there is no real al-Ta'āruz (contradiction) between the texts. However, there may be conflicting perspectives among the mujtahids in understanding the texts. A deep and universal study should be made on the evidences that seem contradictory at first glance by the mujta-hids. Since the sensitivities and intelligences of the mujtahids differ from each other due to their being human, this situation causes conflicts to arise in the view of the evidences among the mujtahids, in understanding and interpreting them. Here, al-Shātibī suggests the use of the "preference" (al-Tarjīh) method he developed to find a solution to this problem and thus he wants to deter-mine the strongest and preferable one among the texts that seem contradictory.

Etik Beyan

I hereby declare that during the preparation of my work, I adhered to scientific and ethical principles, cited all the sources I utilized in the bibliography, and confirmed that my work was not financially funded and had no conflicts of interest.

Kaynakça

  • Bağdadi, Ebû Muhammed Gıyaseddin Ganim b Muhammed Ganim el-. Melceü’l-kudat inde te’aruzi’l-beyyinat. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi Yazma Eserler Koleksiyonu, 4075, 1b-62b.
  • Bâkillânî, Ebû Bekr Muhammed b. eṭ-Tayyib el-. et-Takrîb ve’l-İrşâd. thk. Abdulhamîd b. Alî Ebû Zuneyd. 3 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2. Basım, 1418/1998.
  • Bedran, Ebü’l-Ayneyn. Edilletü’t-teşrii’l-muteariza ve vücuhü’t-tercih beyneha. İskenderiye: Müessesetu Şebabi’l-Câmia, 1985.
  • Bedreddin, Şeyh. Camiu’l-fusuleyn: yargılama usulüne dair. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012.
  • Berzenci, Abdüllatif Abdullah Aziz. et-Tearuz ve’t-tercih beyne’l-edilleti’ş-şer’iyye. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
  • Boynukalın, Ertuğrul. “Makāsıdü’ş-Şerîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2003.
  • Buhârî, Abdülaziz. Keşfü’l-esrâr. ed. Muhammed el-Mu‘tasım-Billâh el-Bağdadî. Beyruz, 1417.
  • Cessâs, Ahmed b Ali el-. el-Fusûl fi’l-usûl. Vizaretü’l-Evkaf el-Kuveytiyye, 1994.
  • Cüveynî, Abdülmelik b Abdillah el-. el-Burhân fî usûli’l-fıkh. ed. Salah b Muhammed. Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
  • Debûsî, Ebu Zeyd. Takvîmü’l-edille fî-usûli’l-fıkh. ed. Halil Muhyiddin; Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
  • Erdoğan, Mehmet. “el-Muvâfakât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2006.
  • Farkhani vd. “The Concept of Al-Shaṭıbi’s al-Ta‘âruḍ wa al-Tarjīḥ: Scientific Faith and Methodology Solution to Legal ıstinbāṭ”. al-Manahij 12/1 (2018), 105-117.
  • Fütûhî, Takıyyüddin. Şerhu’l-kevkebi’l-münîr. Riyad: Mektebetü Abikan, 1997.
  • Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed el-. el-Mustasfâ. thk. Muhammed Abdusselâm Abduşşâfî. Beyrut: y.y., 1413/1993.
  • Haçkalı, Abdurrahman. “İslâm Hukuk Metodolojisinde Maslahat Tanımları ve Bunların Analizi”. İslâmî Araştırmalar (Dergi) XIII/1 (2000), 47-62.
  • Hafnavî, Muhammed İbrâhim Muhammed. et-Tearuz ve’t-tercih inde’l-usuliyyin ve eseruhüma. Mansure: Dâru’l-Vefâ, 1985.
  • Hallaf, Abdulvehhab. İlmi usûli’l-Fıkh. Mektebetü’d-da’vet, ts.
  • İbn ʿAḳîl, ʿAlî b. ʿAkîl el-Baġdâdî. el-Vâdıh fî Usûli’l-Fıkh. thk. ʿAbdullah b. ʿAbdulmuḥsin et-Turkî. 5 Cilt. Beyrut: y.y., 1420/1999.
  • İbnü’l-Hümâm, Kemâleddîn. et-Tahrîr fî-usûli’l-fıkh. Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebi, 1351.
  • Karâfî, Ebu’l-ʿAbbâs Ahmed b. İdrîs el-. Şerhu Tenkîhi’l-Fusûl. thk. Tâhâ Abdurraûf Sa’d. Şirketü’t-Tıbâ’ati’l-Fenniyyeti’l-Müttehide, 1973.
  • Kehhâle, Ömer Rıza. Mu’cemü’l-Müellifîn. 15 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Müsennâ, 1431.
  • Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdülkebîr. Fihrisü’l-fehâris ve’l-isbât ve muʿcemü’l-meʿâcim ve’l-meşîḫât ve’l-müselselât. ed. İhsan Abbas. Beyrut, 1982.
  • Koca, Ferhat. “İslam Hukukunda Ahkamın Değişimi Üzerine Bazı Düşünceler”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi 1 (2003), 51-78.
  • Mahlûf, Muhammed b. Muhammed. Şeceratu’n-nuru’z-zekiyye fî tabakâti’l-Mâlikiyye. 2 Cilt. Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
  • Molla Gürânî, Ahmed b. İsmail. ed-Dürerü’l-levâmi’ fî-şerhi Cem’i’l-cevâmi’. thk. Said b. Galib Kâmil el-Mecîdî. Medine: el-Câmiʿatu’l-İslâmiyye, 2008.
  • Nesefî, Ebu’l-Berekât. Menâru’l-envâr fî-usûli’l-fıkh. ed. Şamil Şahin. Riyad, 2008.
  • Özen Şükrü. “Tercih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2011.
  • Paşa, Babanzade Bağdatlı İsmail. Hediyyetü’l-arifin esmaü’l-müellifin ve asarü’l-musannifin. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1955.
  • Pezdevî, Fahrul’l-İslam. Usûlü’l-Pezdevî (Keşfü’l-esrâr hâmişinde). İstanbul: Şirketü’s-Sahâfeti’l-Osmâniyye, 1890.
  • Râzî, Fahreddin. el-Mahsûl. ed. Taha Câbir Feyyaz el-Alvânî. Müessesetü’r-Risâle, 1997.
  • Reysûnî, Ahmed er- - Çavuşoğlu, Ali Hakan. “Şâtıbî, İbrâhim b. Mûsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/373-375. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Salih Ivaz, Muhammed Neccâr. Dirasat fi’t-tearuz ve’t-tercih inde’l-usuliyyin. Kahire: Dârü’t-Tıbaati’l-Muhammediyye, 1980.
  • Selmân, Ebû Ubeyde Âlu. “Şâtıbî’nin el-Muvâfakât’taki Kaynakları Üzerine”. çev. Burhan Baltacı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2006), 181-189.
  • Semerkandi, Alâuddîn. Mîzânü’l-usûl fî-netâici’l-ukûl. ed. Muhammed Zeki Abdülbirr; Katar: Metâbiu’d-devhati’l-hadîse, 1984.
  • Serahsi, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. Usûlü’s-Serahsî. ed. Ebu’l-Vefa el-Afğânî; Beyrut: Daru’l-ma’rife, 1395.
  • Sübkî, Tâcuddîn. el-İbhâc fî-şerhi’l-Minhâc. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1984.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa. el-Muvafakât. ed. Ebu Ubeyde Meşhur b. Hasan Âli Süleyman. Daru İbn Affan, 1997.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa. Muvâfakât -İslâmî İlimler Metodolojisi-. çev. Mehmet Erdoğan. İstanbul: İz Yayıncılık, 2006.
  • Şâtıbî, İbrahim b Musa eş-. el-İ’tisâm. ed. Muhammed b Abdurrahman vd eş-Şakîr. Daru İbn Cevzi, 2008.
  • Taftazânî, Sa’dü’d-dîn Mes’ûd. et-Telvîh ’ale’-Tavzîh li-metni’t-Tenkîh. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1956.
  • Tûfî, Ebu’r-Rebiʿ Suleymân b. Abdulkavî b. el-Kerîm es-Sarsarî et-. Şerhu Muhtasari’r-Ravda. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî. 3 Cilt. Müessesetu’r-risâle, 1407/1987.
  • Vâlî, Binyunus. Davabitü’t-tercih inde vukui’t-te’aruz lede’l-usuliyyin. Riyad: Mektebetu Edvai’s-Selef, 2004.
  • Yaran, Rahmi. “Cüveynî Öncesi Makasıd/Maslahat Söylemi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü Dergisi) 28 (2005), 93-123.
  • Yaran, Rahmi. “Cüveynî’den İbn Abdüsselâm’a Makâsıd/Maslahat Söylemi”. EKEV Akademi Dergisi X/28 (2006), 191-214.
  • Yılmaz, Fethullah. Islam Hukukunda Vesail-Makasıd Ilişkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
  • Zebîri, Velid b. Ahmed ez- vd. el-Mevsû’atü’l-müyessera fî-terâcimi eimmeti’-tefsir ve’l-ikrâ’ ve’n-nahv ve’l-luğa. 3 Cilt. Manchester, Britanya: Mecelletü’l-Hikme, 1. Basım, 2003.
  • Zerkeşî, Bedreddîn. Selâsilü’z-zeheb. ed. Muhammedü’l-Muhtar eş-Şenkîtî. Medine: el-Muhakkik, 2002.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Bahâdır eş-Şâfiʿî ez-. el-Bahru’l-Muhît fî Usûli’l-Fıkh. 8 Cilt. b.y.: Dâru’l-Kutubî, 1414/1994.
  • Zühaylî, Muhammed Mustafa. el-Vecîz fî usûli’l-fıkh. Dimaşk: Daru’l-Hayr, 2002.

Fıkıh Usulünde “Ta‘âruz ve Tercih”: İmam Şâtıbî Örneğinde

Yıl 2024, Sayı: 60, 15 - 29, 30.12.2024
https://doi.org/10.21054/deuifd.1496380

Öz

Bu makalede fıkıh usulünde delillerin çatışması, karşı karşıya gelmesi durumunda (ta’âruz) çatışmayı gidermek ve delillerden birini tercih etmek üzere geliştirilen ve (tercih) diye isimlendirilen yöntem üzerinde durulacaktır. İlk dönemlerden itibaren akli ve nakli delillerin hem kendi içlerinde hem da aralarında vuku bulan çelişkilerin ele alındığı ve bunlar arasındaki çelişkiyi giderme yollarının uygulamalı olarak gösterildiği geniş bir literatür ortaya çıkmıştır. İşte bu konuyu ele alan usulcülerden biri de İmam Şâtıbî’dir. Kelime anlamı itibariyle, çatışma ve çelişki gibi anlamlara gelen ta’âruz, fıkıh usulünde iki eşit delil-den birinin diğerinin hükmünü ortadan kaldıracak şekilde karşı karşıya gelmesini ifade etmektedir. Gerçek manada fıkhın temel delilleri (Kur’an ve Sünnet) arasında bir çelişkinin bulunması birçok fakihe göre mümkün değildir. Şâtıbî de bu görüşü paylaşmaktadır. Fıkhi deliller söz konusu olduğunda çelişki daha çok öze dair değil yüzeyseldir. Fakihler söz konusu yüzeysel çelişkiyi gidermek için birbirinden farklı birçok yöntem geliştirmiştir. Ta'âruz durumunda tercih yöntemi fakihlerin içtihat ettiklerinde sıklıkla karşılaştıkları sorunların üstesinden gelmek için Şâtıbî tarafından da önerilen ve özellikle meşhur fıkıh usulü eseri el-Muvâfakât’ta üzerinde hassasiyetle durduğu bir metottur. Bu makale, fıkıh usulünde deliller arası çelişkiyi gidermek için nasıl bir yöntem takip edildiğini Şâtıbî’nin “el-Muvâfakât” adlı kitabı özelinde ele almayı ve “ta'âruz ve terciḥ” kavramlarından ne kastedildiğini ortaya koymayı amaçlayan betimsel bir litera-tür çalışması, kaynak araştırmasıdır. Sâtıbî'ye göre nasslar arasında gerçek manada bir ta'âruz (çelişki) bulunmaz. Ancak nassları anlamada müçtehitler arasında çelişkili bakış açıları bulunabilir. İlk bakışta çelişkili gibi görünen deliller üzerine müçtehitler tarafından derin ve evrensel bir çalışma yapılmalıdır. Müçtehitlerin söz konusu hassasiyetleri ve zekâları insan olmaları hasebiyle birbirleri arasında farklılık gösterdiğinden, bu durum müçtehitler arasında delillere bakışta, onları anlama ve yorumlamada ihtilafların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. İşte Şâtıbî, bu soruna bir çözüm bulmak için geliştirdiği “tercih” yönteminin kullanılmasını ve bu sayede çelişkili gibi görünen nasslar arasında en güçlü ve tercihe şayan olanın tespit edilmesini önerir.

Etik Beyan

Çalışmamın hazırlanması esnasında bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu ve yararlandığım tüm kaynakları kaynakçada belirttiğimi, çalışmamın maddi açıdan fonlanmadığını, çıkar çatışması bulunmadığını beyan ederim.

Kaynakça

  • Bağdadi, Ebû Muhammed Gıyaseddin Ganim b Muhammed Ganim el-. Melceü’l-kudat inde te’aruzi’l-beyyinat. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi Yazma Eserler Koleksiyonu, 4075, 1b-62b.
  • Bâkillânî, Ebû Bekr Muhammed b. eṭ-Tayyib el-. et-Takrîb ve’l-İrşâd. thk. Abdulhamîd b. Alî Ebû Zuneyd. 3 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2. Basım, 1418/1998.
  • Bedran, Ebü’l-Ayneyn. Edilletü’t-teşrii’l-muteariza ve vücuhü’t-tercih beyneha. İskenderiye: Müessesetu Şebabi’l-Câmia, 1985.
  • Bedreddin, Şeyh. Camiu’l-fusuleyn: yargılama usulüne dair. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012.
  • Berzenci, Abdüllatif Abdullah Aziz. et-Tearuz ve’t-tercih beyne’l-edilleti’ş-şer’iyye. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1993.
  • Boynukalın, Ertuğrul. “Makāsıdü’ş-Şerîa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2003.
  • Buhârî, Abdülaziz. Keşfü’l-esrâr. ed. Muhammed el-Mu‘tasım-Billâh el-Bağdadî. Beyruz, 1417.
  • Cessâs, Ahmed b Ali el-. el-Fusûl fi’l-usûl. Vizaretü’l-Evkaf el-Kuveytiyye, 1994.
  • Cüveynî, Abdülmelik b Abdillah el-. el-Burhân fî usûli’l-fıkh. ed. Salah b Muhammed. Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997.
  • Debûsî, Ebu Zeyd. Takvîmü’l-edille fî-usûli’l-fıkh. ed. Halil Muhyiddin; Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
  • Erdoğan, Mehmet. “el-Muvâfakât”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2006.
  • Farkhani vd. “The Concept of Al-Shaṭıbi’s al-Ta‘âruḍ wa al-Tarjīḥ: Scientific Faith and Methodology Solution to Legal ıstinbāṭ”. al-Manahij 12/1 (2018), 105-117.
  • Fütûhî, Takıyyüddin. Şerhu’l-kevkebi’l-münîr. Riyad: Mektebetü Abikan, 1997.
  • Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed el-. el-Mustasfâ. thk. Muhammed Abdusselâm Abduşşâfî. Beyrut: y.y., 1413/1993.
  • Haçkalı, Abdurrahman. “İslâm Hukuk Metodolojisinde Maslahat Tanımları ve Bunların Analizi”. İslâmî Araştırmalar (Dergi) XIII/1 (2000), 47-62.
  • Hafnavî, Muhammed İbrâhim Muhammed. et-Tearuz ve’t-tercih inde’l-usuliyyin ve eseruhüma. Mansure: Dâru’l-Vefâ, 1985.
  • Hallaf, Abdulvehhab. İlmi usûli’l-Fıkh. Mektebetü’d-da’vet, ts.
  • İbn ʿAḳîl, ʿAlî b. ʿAkîl el-Baġdâdî. el-Vâdıh fî Usûli’l-Fıkh. thk. ʿAbdullah b. ʿAbdulmuḥsin et-Turkî. 5 Cilt. Beyrut: y.y., 1420/1999.
  • İbnü’l-Hümâm, Kemâleddîn. et-Tahrîr fî-usûli’l-fıkh. Kahire: Mustafa el-Babi el-Halebi, 1351.
  • Karâfî, Ebu’l-ʿAbbâs Ahmed b. İdrîs el-. Şerhu Tenkîhi’l-Fusûl. thk. Tâhâ Abdurraûf Sa’d. Şirketü’t-Tıbâ’ati’l-Fenniyyeti’l-Müttehide, 1973.
  • Kehhâle, Ömer Rıza. Mu’cemü’l-Müellifîn. 15 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Müsennâ, 1431.
  • Kettânî, Muhammed Abdülhay b. Abdülkebîr. Fihrisü’l-fehâris ve’l-isbât ve muʿcemü’l-meʿâcim ve’l-meşîḫât ve’l-müselselât. ed. İhsan Abbas. Beyrut, 1982.
  • Koca, Ferhat. “İslam Hukukunda Ahkamın Değişimi Üzerine Bazı Düşünceler”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi 1 (2003), 51-78.
  • Mahlûf, Muhammed b. Muhammed. Şeceratu’n-nuru’z-zekiyye fî tabakâti’l-Mâlikiyye. 2 Cilt. Lübnan: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
  • Molla Gürânî, Ahmed b. İsmail. ed-Dürerü’l-levâmi’ fî-şerhi Cem’i’l-cevâmi’. thk. Said b. Galib Kâmil el-Mecîdî. Medine: el-Câmiʿatu’l-İslâmiyye, 2008.
  • Nesefî, Ebu’l-Berekât. Menâru’l-envâr fî-usûli’l-fıkh. ed. Şamil Şahin. Riyad, 2008.
  • Özen Şükrü. “Tercih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2011.
  • Paşa, Babanzade Bağdatlı İsmail. Hediyyetü’l-arifin esmaü’l-müellifin ve asarü’l-musannifin. Ankara : Milli Eğitim Bakanlığı, 1955.
  • Pezdevî, Fahrul’l-İslam. Usûlü’l-Pezdevî (Keşfü’l-esrâr hâmişinde). İstanbul: Şirketü’s-Sahâfeti’l-Osmâniyye, 1890.
  • Râzî, Fahreddin. el-Mahsûl. ed. Taha Câbir Feyyaz el-Alvânî. Müessesetü’r-Risâle, 1997.
  • Reysûnî, Ahmed er- - Çavuşoğlu, Ali Hakan. “Şâtıbî, İbrâhim b. Mûsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/373-375. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Salih Ivaz, Muhammed Neccâr. Dirasat fi’t-tearuz ve’t-tercih inde’l-usuliyyin. Kahire: Dârü’t-Tıbaati’l-Muhammediyye, 1980.
  • Selmân, Ebû Ubeyde Âlu. “Şâtıbî’nin el-Muvâfakât’taki Kaynakları Üzerine”. çev. Burhan Baltacı. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/1 (2006), 181-189.
  • Semerkandi, Alâuddîn. Mîzânü’l-usûl fî-netâici’l-ukûl. ed. Muhammed Zeki Abdülbirr; Katar: Metâbiu’d-devhati’l-hadîse, 1984.
  • Serahsi, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl. Usûlü’s-Serahsî. ed. Ebu’l-Vefa el-Afğânî; Beyrut: Daru’l-ma’rife, 1395.
  • Sübkî, Tâcuddîn. el-İbhâc fî-şerhi’l-Minhâc. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1984.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa. el-Muvafakât. ed. Ebu Ubeyde Meşhur b. Hasan Âli Süleyman. Daru İbn Affan, 1997.
  • Şâtıbî, İbrahim b. Musa. Muvâfakât -İslâmî İlimler Metodolojisi-. çev. Mehmet Erdoğan. İstanbul: İz Yayıncılık, 2006.
  • Şâtıbî, İbrahim b Musa eş-. el-İ’tisâm. ed. Muhammed b Abdurrahman vd eş-Şakîr. Daru İbn Cevzi, 2008.
  • Taftazânî, Sa’dü’d-dîn Mes’ûd. et-Telvîh ’ale’-Tavzîh li-metni’t-Tenkîh. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1956.
  • Tûfî, Ebu’r-Rebiʿ Suleymân b. Abdulkavî b. el-Kerîm es-Sarsarî et-. Şerhu Muhtasari’r-Ravda. thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Turkî. 3 Cilt. Müessesetu’r-risâle, 1407/1987.
  • Vâlî, Binyunus. Davabitü’t-tercih inde vukui’t-te’aruz lede’l-usuliyyin. Riyad: Mektebetu Edvai’s-Selef, 2004.
  • Yaran, Rahmi. “Cüveynî Öncesi Makasıd/Maslahat Söylemi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü Dergisi) 28 (2005), 93-123.
  • Yaran, Rahmi. “Cüveynî’den İbn Abdüsselâm’a Makâsıd/Maslahat Söylemi”. EKEV Akademi Dergisi X/28 (2006), 191-214.
  • Yılmaz, Fethullah. Islam Hukukunda Vesail-Makasıd Ilişkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2009.
  • Zebîri, Velid b. Ahmed ez- vd. el-Mevsû’atü’l-müyessera fî-terâcimi eimmeti’-tefsir ve’l-ikrâ’ ve’n-nahv ve’l-luğa. 3 Cilt. Manchester, Britanya: Mecelletü’l-Hikme, 1. Basım, 2003.
  • Zerkeşî, Bedreddîn. Selâsilü’z-zeheb. ed. Muhammedü’l-Muhtar eş-Şenkîtî. Medine: el-Muhakkik, 2002.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Bahâdır eş-Şâfiʿî ez-. el-Bahru’l-Muhît fî Usûli’l-Fıkh. 8 Cilt. b.y.: Dâru’l-Kutubî, 1414/1994.
  • Zühaylî, Muhammed Mustafa. el-Vecîz fî usûli’l-fıkh. Dimaşk: Daru’l-Hayr, 2002.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İslam Hukuku
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Hadi Sofuoğlu 0000-0001-5210-8257

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 5 Haziran 2024
Kabul Tarihi 5 Aralık 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Sayı: 60

Kaynak Göster

ISNAD Sofuoğlu, Hadi. “Fıkıh Usulünde ‘Ta‘âruz Ve Tercih’: İmam Şâtıbî Örneğinde”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 60 (Aralık 2024), 15-29. https://doi.org/10.21054/deuifd.1496380.