The Merit of Qualification for Allah’s Assistance In the Context of Sunnetullah

Yıl 2024, Sayı: 60, 115 - 130, 30.12.2024

Hasan Nas

https://doi.org/10.21054/deuifd.1499589

Öz

The assistance of Allah Almighty, to His servants who believe in Him and engage in the struggle for the sake of their faith is one of the most emphasized messages in the Quran. Allah has openly declared His support for His messengers and those devoted to the cause of Islam, bestowing numerous favors upon them. However, the comprehension of divine assistance becomes futile and may lead to eventual despair unless it is considered in conjunction with the universal law of sunnetullah, which is applicable to all societies irrespective of belief or disbelief. Upon examining the scenes of divine aid depicted in the Quran, the evident themes of merit, sincerity, exceptional effort, and the mobilization of all available means become apparent. Consequently, to attain divine assistance, it becomes essential to first equip oneself for the struggle and take necessary precautions within the limits of available resources. It is crucial to recognize that Allah's assistance, extended to those who earnestly strive for the cause of Islam, often materializes in the form of achieving victory. However, this should not be solely interpreted as worldly success at all times. Divine assistance is not unidimensional and confined to worldly accomplishments; rather, it signifies that believers, through various means, become recipients of divine grace.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, the Qur'an, Sunnetullah, Divine Assistance, Merit

Sünnetullah Bağlamında Allah’ın Yardımına Liyakat

Öz

Allah Teâlâ’nın, kendisine inanan ve dini uğrunda mücadele eden kullarına yardımı, Kur’an-ı Kerîm’de dikkat çeken en açık mesajlardan biridir. Cenâb-ı Hak, elçilerine ve İslam davasına içtenlikle bağlı olan kullarına açık desteğini bildirmiş ve bu yönde onlara birçok lütufta bulunmuştur. Bununla birlikte Allah’ın yardımı, mümin ile kâfiri ayırmaksızın bütün toplumlar için geçerli olan sünnetullah yasasıyla birlikte değerlendirilmediği takdirde sonuçsuz birtakım beklentiler içerisine girilmesi ve nihayetinde ümitsizliğe düşülmesi mukadder olacaktır. Kur’an’da anlatılan ilahî yardım sahnelerine bakıldığında, bunlardaki liyakat, içtenlik, üstün gayret ve eldeki bütün imkânların seferber edildiği gerçeği hemen fark edilecektir. Buna göre ilahî yardıma nail olabilmek, öncelikle mücadele için gerekli teçhizatı edinmeyi ve imkânlar ölçüsünde tedbir almayı lüzumlu kılmaktadır. Öte yandan Allah’ın inananlara yönelik yardımı, çoğu kez onları zafere ulaştırması şeklinde tahakkuk etmekle birlikte bu, her zaman için dünyalık başarılar şeklinde düşünülmemelidir. Zira ilahî yardım tek boyutlu ve dünya hayatıyla sınırlı olmayıp bu, müminlerin birçok vesileyle inayete nail olmalarını ifade etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur'an, Sünnetullah, İlahi Yardım, Liyakat

Kaynakça

• Abduh, Muhammed-Reşîd Rıza, Muhammed. Tefsîru’l- Kur’ani’l-Hakîm (Tefsirü’l-Menâr).12 Cilt. Kahire: el-Hey'etü'l-Mısriyyetü'l-Âmme li'l-Kitâb, 1990.
• Akdoğan, Recep. “Âdetullah ve Sünnetullah Kavramları Açısından Deizm”. Uluslararası Din Karşıtı Çağdaş Akımlar ve Deizm Sempozyumu. 157-171. ed. Vecihi Sönmez vd. Van: Ensar Neşriyat, 2017.
• Altaytaş, Muhammet. “İlâhî Takdir ve Yardımın Sünneti Açısından Kur’an-ı Kerim’de Bedir Gazvesi”, Rumeli İslâm Araştırmaları Dergisi 5/9 (2022), 83-104.
• Balcı, İsrafil. “Bedir Savaşıyla İlgili Mucizevi Rivayetlerin Kur’an, Hadis ve Tarih Verilerine Göre Kritiği”. İSTEM: İslâm San’at, Tarih, Edebiyat ve Mûsikîsi Dergisi 13 (2009), 85-124.
• Bilgin, Vejdi. “Kur’an’dan Sosyolojik İlkeler Çıkarmanın İmkânı -Sünnetullah Kavramı Çerçevesinde Bir Eleştiri-”. EskiYeni: Üç Aylık Düşünce Dergisi 22 (2011), 35-43.
• Cevherî, Ebû Nasr. es-Sıhâh Tâcü’l-Luğa ve Sıhâhi’l-Arabiyye. thk. Muhammed Muhammed Tamir. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2009.
• Çelebi, İlyas. “Sünnetullah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38/159. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Düzenli, Yaşar. Kur’an Işığında Evrensel Dengeler ve İnsan. İstanbul: İFAV, 2000.
• Dûmî, Muhammed Mahmûd. “Şürûtu Nasri’l-Müminine fî Kitâbillâhi’l-Mübîn”. Katar Üniversitesi Şeriat Fakültesi İslâmî Araştırmalar Dergisi 30 (2012), 21-64.
• Güler, Büşra Nur. “Sîret-Nüzûl İlişkisi Bağlamında Bedir ve Hendek Savaşı’nda Meleklerin Yardımı Meselesi”. Hadis ve Siyer Araştırmaları Dergisi 3/1 (2017), 43-74.
• Güneş, Abdulbaki. “Kur’an'da Sünnetullah ve Toplumların Çöküş Nedenleri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 5/1 (2005), 61-93.
• Hayreddin Karaman ve diğerleri. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Baskı, 2006.
• İbn Atiyye el-Endelüsî. el-Muharrerü’l-Vecîz. thk. Abdusselam Abdüşşâfiî Muhammed. 6 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, h. 1422.
• İbn Haldûn. Kitâbü’l-İber ve Dîvânü’l-Mübtede ve’l-Haber fî Târîhi’l-Arabi ve’l-Berber ve men Âsarahum min Zevi’ş-Şâni’l-Ekber (Târîhu İbn Haldûn). 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1401/1981.
• İbn Hişâm, Abdülmelik. es-Siretü'n-Nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekka. 2 Cilt. Kahire: Şirketü Mustafa el-Babi el-Halebî, 2. Basım, 1375/1955.
• İbn Manzûr. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrût: Dâru Sâdır, 3. Basım, h. 1414.
• Koçar, Musa. “Hz. Peygamber’in Savaşlarında Meleklerin Yardımı Problemi”. IV. Kutlu Doğum Sempozyumu. 57-68. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2002.
• Korkmazgöz, Rıza. “Dinamik Tarih Algısının Kur’anî İfadesi: Eyyamullah”. Kelam Araştırmaları Dergisi 10/2 (2012), 155-174.
• Kutub, Seyyid. Fîzılâli’l-Kur’an. trc. Bekir Karlığa vd. 16 Cilt. İstanbul: Hikmet Yayınevi, 1970.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtu Ehl-i’s-Sünne. thk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
• Mukâtil b. Süleyman. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs, h. 1423.
• Okumuş, Ejder. Toplumsal Değişme ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2015.
• Önkal, Ahmet. “Hicret”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17/460. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Özsoy, Ömer. Sünnetullah (Bir Kur’an İfadesinin Kavramlaşması). Ankara: Fecr Yayınları, 1994.
• Öztürk, Mahmut. Kur’an’da Allah’ın Yardımı. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
• Öztürk, Mahmut. “Kur’an-ı Kerim’e Göre Allah’ın Yardımının Gecikmesinin Nedenleri ve Hikmetleri”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23 (Ocak-Haziran 2010), 15–36.
• Râgıb el-İsfahânî. el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’an. thk. Safvan Adnan Davûdî. Dımeşk: Dâru’l-Kalem-Beyrût: Dârü’ş-Şamiyye, 1412.
• Râzî, Fahreddîn. Mefâtîhu’l-Ğayb (et-Tefsîru’l-kebir). 32 Cilt. Beyrût: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, 3. Basım, h. 1420.
• Said, Cevdet. Bireysel ve Toplumsal Değişmenin Yasaları. İstanbul: İnsan Yayınları, 2016.
• Sülün, Murat. Kur’an-ı Kerîm Açısından Allah’ın Yardımı, Peygamber’in Zaferi. İstanbul: Siyer Yayınları, 2020.
• Taberî, İbn Cerîr. Câmi‘u’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’an. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 26 Cilt. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb, 1422/2001.
• Tay, Hekim. “Modern Dönemde Sünnetullah Kavramının Anlaşılması Tefsîru’l-Menâr Örneği”. 3 Cilt. İslam ve Yorum: Din, Bilim ve Medeniyet (Prof. Dr. Fuat Sezgin Anısına). Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi, 2019. 3/485-504.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah. el-Meğâzî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: ed-Dâru’l-Âlemiyye, 3. Basım, 1409/1989.
• Zemahşerî, Cârullah. el-Keşşâf ‘an Hakâikı Gavâmizi’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 3. Basım, h. 1407.