DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİN ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞININ ALT BOYUTLARI İLE İLİŞKİSİ: BANKACILIK SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2012, Cilt: 27 Sayı: 1, 181 - 204, 25.06.2012

Kubilay Özyer Ufuk Orhan Demet Dönmez Orhan

Öz

Bu araştırma bankacılık sektöründe çalışan bireylerin demografik özelliklerinin, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına etkisini ortaya koyma amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada örgütsel vatandaşlık davranışı alt boyutları ile birlikte incelenmiştir. Söz konusu alt boyutlar, özgecilik, vicdanlılık, nezaket, centilmenlik ve sivil erdem olmak üzere 5 tanedir. Analiz sonuçlarına göre, cinsiyet, medeni durum, sahip olunana çocuk sayısı, hiyerarşik konum ve çalışılan kurum ile hem genel örgütsel vatandaşlık davranışı arasında hem de örgütsel vatandaşlık davranışının alt boyutları arasında anlamlı ilişkiler ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel vatandaşlık davranışı, demografik özellikler

THE RELATIONS WITH DEMOGRAPHIC FACTORS AND SUBDIMENSIONS OF ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIORS: A STUDY IN BANKING SECTORS

Öz

This study has been made to make clear what are the effects of demographic characteristics on workers’ organizational citizenship behaviors in service business. In this study organizational citizenship behavior was analysed with its subdimenisonals. There are 5 subdimensions as they are, alturism, conscientiousness, courtesy, civic virtue and sportsmanship. To the results of analyses, there are relations between gender, marital status, kids, hierarchical situation in organization, working organization and total organizational citizenship behavior. And also there are relations between these demographic variables and subdimensionals of organizational citizenship behaviors.

Anahtar Kelimeler

Organizational citizenship behavior, demographic characteristics

Kaynakça

• ACQUAAH, M., (2004) , “Organizational Citizenship Behaviors and Human Resources Management Practies: An Integration Of Theoretical Constructs And Suggestions for Measuring the Human Factor”, Review of Human Factor, Vol. 10, 118.-151.
• ACKFELDT, A. L., L. V. COOTE, (2005), A Study of Organizational Citizenship Behaviour in A Retail Setting. Journal of Business Research (58): 151-159.
• ALLİSON, B.J. vd. (2001). Student Classroom and Career Success: The Role of Organizational Citizenship Behavior, Journal of Educational for Business. 76 (5), 282-294.
• ALZATE-WİLCHES, G. (2009). ‘’The Relationship between Rewards and Recognition, Service-Oriented Organizational Citizenship Behaviour, and Customer Satisfaction.‘’ Phd Thesis in Management Sciences. Waterloo, Ontario, Canada.
• ANG, S., L. VAN DYNE,, T. M. BEGLEY (2003). The Employment Relationships of Foreign Workers Versus Local Employees: A Field Study Organizational Justice, Job Satisfaction, Perfomance and OCB. Journal of Organizational Behaviours, 24: 561-583.
• ARSLANTAŞ, C., I. PEKDEMİR (2007), Dönüşümcü Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkileri Belirlemeye Yönelik Görgül Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1: 261 – 286.
• BELL, S. J., B. MENGUC (2002). "The employee-organization relationship, organizational citizenship behaviors, and superior service quality." Journal of Retailing 78(2): 131-146.
• BETTENCOURT, L. A. (2004). "Change-oriented organizational citizenship behaviors: the direct and moderating influence of goal orientation." Journal of Retailing 80(3): 165-180.
• BETTENCOURT, L. A., S. W. BROWN, et al. (2005). "Customer-oriented boundary-spanning behaviors: Test of a social exchange model of antecedents." Journal of Retailing 81(2): 141-157.
• BLAKELY, G. L., M. C. ANDREWS, J. FULLER (2003) “Are Chameleons Good Citizens? A Longitudinal Study of the Relationship Between Self Monitoring and Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Business and Psychology, Vol.18, No:2, pp.131-144.
• FİNKELSTEİN, M. A., L. A. PENNER (2004). “Predicting Organizational Citizenship Behavior: Integrating The Functional And Role Identity Approaches”. Social Behavior And Personality, 32(4), 383-398.
• GOODMAN, S. A., D. J. SVYANTEK (1999). “Person-Organization Fit And Contextual Performance: Do Shared Values Matter.” Journal Of Vocational Behavior, (55), 254-275.
• HAMPTON, G. M., D. L. HAMPTON (2004). "Relationship of professionalism, rewards, market orientation and job satisfaction among medical professionals - The case of Certified Nurse-Midwives." Journal of Business Research 57(9): 1042-1053.
• KARASAR, N. (2008), Bilimsel Araştırma Yöntemi (Kavramlar-İlkeler- Teknikler). (On sekizinci Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• KELEŞ, Y., E. PELİT (2009). Otel İşletmesi İş görenlerinin Örgütsel Vatandaşlık davranışları: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2009, Cilt 5, Sayı 2, 24-45.
• KONOVSKY, M.A., D. W. ORGAN (1996). Dispositional and Contextual Determinants Organizational Behavior, 17, 253-266. Citizenship Behavior. Journal of
• KÖSE, S., B. KARTAL, N. KAYALI (2003), Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Tutuma İlişkin Faktörlerle ilişkisi Üzerine Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 20, s. 1-19.
• MACKENZİE, S. B., P. M. PODSAKOFF, et al. (1999). "Do citizenship behaviors matter more for managers than for salespeople?" Journal of the Academy of Marketing Science 27(4): 396-410.
• ORGAN, D. W. (1997). "Organizational citizenship behavior: It's construct clean-up time." Human Performance 10(2): 85-97.
• ORGAN, D. W. (1988) ‘’Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome’’, Lexington Books, Lexington - Massachusetts.
• ORGAN, D.W., K. RYAN (1995). A Meta-Analytic Review of Attitudinal and Dispositional Predictors of Organizational Citizenship Behavior. Personel Psychology, 48, 775-802.
• ÖZASLAN, B. Ö., A. B. ACAR, A. C. ACAR (2009). Duygusal Zeka ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi-Yönetim , 2009; 20(64):98-111.
• ÖZDEVECİOĞLU, M. (2003). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 20, Ocak-Haziran 2003, ss. 117-135.
• PAYNE, S. C., S. S. WEBBER (2006). "Effects of service provider attitudes and employment status on citizenship behaviors and customers' attitudes and loyalty behavior." Journal of Applied Psychology 91(2): 365-378.
• PODSAKOFF, P.M., S. B. MAC KENZİE (1994). Organizational Citizenship Behaviors and Sales Unit Effectiveness, Journal of Marketing Research, 31, 351-363.
• PODSAKOFF, P. M., S. B. MACKENZİE, J. B. PAİNE, D. G. BACHRACH (2000). “Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research” Journal of Management, 26 (3), 513-563.
• SOMECH, A., A. DRACH-ZAHAVY (2004). “Exploring Organizational Citizenship Behaviour From An Organizational Perspective: The Relationship Between Organizational Learning And Organizational Citizenship Behaviour”. Journal Of Occupational And Organizational Psychology, (77), 281-298.
• SÖKMEN, A., Y. BOYLU (2011). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Cinsiyete Göre Farklılık Gösterir mi? Otel İşletmeleri Açısından Bir Değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(1):147 – 163.
• ŞEŞEN, H. (2010). Kontrol odağı, genel öz yeterlik, iş tatmini ve örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: Ankara’da bulunan kamu kurumlarında bir araştırma. H.U. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 28, Sayı 2, 2010, s. 195-220
• YEŞİLTAŞ, M., Y. KELEŞ (2009). İş görenlerin Eğitim Düzeyleri Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 11 / 2 (2009). 17 – 40.
• WAGNER, S. L., M. C. RUSH (2000). “Altruistic Organizational Citizenship Behavior: Context, Disposition, And Age”. The Journal Of Social Psychology, 140(3), 379-391.