Turkish Biscuits, Chocolate and Sugar Products Sector: Firm Concentration Analysis

Yıl 2016, Cilt: 31 Sayı: 2, 179 - 208, 22.12.2016

Kübra Önder

https://doi.org/10.24988/deuiibf.2016312515

Öz

The concept of concentration refers to the distribution of customers and sellers in terms of number and size in the goods market. There is a reverse relationship between concentration, and the number of firms and the level of competition; the lower the number of firms, the more concentration ratio and the lower the level of competition. There are various methods to measure concentration level in a certain market. In the study, concentration ratio in Turkish biscuit, chocolate and sugar products sector is analysed by using time series data for the period 1997-2014 through N-Firm Concentration Rates (CR-4 and CR-8), Herfindahl-Hirschman, Entropy, Rosenbluth Indices. As a result of the analysis, high level of concentration is determined according to CR-4 and CR-8 concentration ratios in the sector, while according to the Herfindahl-Hirschman, Entropy and Rosenbluth Indices the results reveal that the sector has a structure between monopolistic competition and oligopoly.

Anahtar Kelimeler

Biscuits, Chocolate and Sugar Products, Market Structure, Sectoral Concentratio

Türkiye Bisküvi, Çikolatalı ve Şekerli Mamuller Sektörü: Firma Yoğunlaşma Analizi

Öz

Yoğunlaşma kavramı, ürün piyasasında alıcı ve satıcıların sayı ve büyüklük bakımından dağılımı olarak ifade edilmektedir. Yoğunlaşma ile sektördeki firma sayısı ve rekabet arasında ters yönlü bir ilişki vardır; yoğunlaşma arttıkça piyasadaki firma sayısı azalmakta ve buna bağlı olarak rekabet şansı da azalmaktadır. Piyasadaki yoğunlaşma düzeyini ölçmek için kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Çalışmada N-firma Yoğunlaşma Oranları (CR-4 ve CR-8), Herfindahl-Hirschman, Entropi ve Rosenbluth İndeksleri yardımı ile Türkiye bisküvi, çikolatalı ve şekerli mamuller sektöründeki yoğunlaşma düzeyi 1997-2014 dönemi verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda; CR-4 ve CR-8 yoğunlaşma oranlarına göre sektörde yüksek düzeyde yoğunlaşmanın olduğu; Herfindahl-Hirschman, Entropi ve Rosenbluth indeksi analizi sonuçlarına göre ise sektörün monopolcü rekabet ile oligopol arasında yer aldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bisküvi, Çikolatalı ve Şekerli Mamuller Sektörü, Piyasa Yapısı, Sektörel Yoğunlaşma

Kaynakça

• AKTAŞ, E., YURDAKUL, O. (2001), “The Analiysis of Flour Mill Industry in Turkey”, Munich Personal RePec Archive, 1-15.
• Ankara Ticaret Borsası (2008), Bisküvi Sektörü Raporu, http://www.ankaratb.org.tr/lib_upload/52_Bisk%C3%BCvi%20Sekt%C3%B6r%C3%BC%20Raporu_30_06_2008.pdf, (10.12.2015).
• BAILEY, D. ve BOYLE, S.E. (1971), “The Optimal Measure Of Concentration”, Journal of the American Statistical Association, 66, 702-706.
• BAIN, J. (1968), Industrial Organization, 2.B, New York, John Wiley and Sons, Inc.
• ÇERMİKLİ, H. (2014), Endüstriyel İktisat, Gazi Kitapevi, Ankara.
• DAVUT, L. (2002), Sanayi İktisadı Piyasa Yapısı Unsurları, İmaj Yayınevi, Ankara.
• DURUKAN, T., HAMURCU, Ç. (2009), “Mobil İletişimde Pazar Yoğunlaşması”, Journal of Black sea Studies”, 6(22), 75-86.
• GÜNALP, B. (2002), “Yarışabilir Piyasalar Yaklaşımı ve Rekabet Piyasaları”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(3), 49-66.
• HALL, M., TIDEMAN, N. (1967), “Measures of Concentration”, Journal of The American Statistical Association, 62, 162-168.
• HANNAH, L., KAY, J. (1977), Concentration In Modern Industry, London, Mac Millan.
• HATIRLI, S.A. (2014), Mikro İktisat, Alter Yayıncılık, Ankara.
• HEXTER, J.L., SNOW, J.W. (1970), “An Entropy Measure of Relative Aggregate Concentration”, Southern Economic Association, 36(3), 239-243.
• HORVATH, J. (1970), “Suggestion For A Comprehensive Measure of Concentration”, Southern Economic Journal, 36, 446-452.
• KAYNAK, S., ARİ, Y.O. (2011), “Türk Otomotiv Sektöründe Yoğunlaşma: Binek ve Hafif Ticari Araçlar Üzerine Bir Uygulama”, Ekonomik Yaklaşım, 22(80), 39-58.
• KOCH, J.V. (1980), Industrial Organization and Prices, 2. B, Englewood Cliffs, N.J. Prentice Hall, Inc.
• KÖSEKAHYAOĞLU, L. (2007), “Türkiye Dış Ticaretinde Ürün ve Ülke Bazında Yoğunlaşma: 1980-2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 36, 15-34.
• LAASER, C.F., SCHRADER, K. (2002), European Integration and Changing Trade Patterns: The Case of the Baltic States, Kiel Institute of World Economics, Kiel Working Paper No. 1088
• LOW, R.E. (1970), Modern Economic Organization, Homewood Illinois, Richard D.Irwin, Inc.
• MARFELS, C. (1975), “A Bird’s Eye View To Measures of Consentration”, Antitrust Bulletin, Sonbahar, 485-563.
• MULLER, J. (1976), “The Impact of Mergers On Concentration: A Study Of Eleven West German Industries”, Journal of Industrial Economics, 25, 113-132.
• NEEDMAN, D. (1978), The Economics Of Industrial Structure Conduct and Performance, Holt, Rinehart and Winston.
• NOLAN, E., SANTOS, P., SHİ, G. (2012), “Market Concentration And Productivity in the United States Corn Sector: 2002-2009”, Selected Paper prepared for presentation at the Agricultural & Applied Economics Association 2012 Annual Meeting, Seattle WA, 12-14.
• PEHLİVANOĞLU, F., TEKÇE, E. (2013), “Türkiye Elektrik Enerjisi Piyasasında Herfindahl- Hirschman ve CRm Endeksleri İle Yoğunlaşma Analizi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 363-385.
• PICKERING, J.F. (1974), Industrial Structure And Market Conduct, Martin Robertson ve Co. Ltd.
• POLAT, Ç. (2007), “Yoğunlaşma ve Piyasa Yapısı İlişkisi Çerçevesinde Türk Çimento Sektörünün Yapısal Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 97-115.
• SHY, O. (1995), Industrial Organization: Theory and Applications. New York: MIT Press.
• SU, K. T. (2003), Rekabet Hukukunda Teşebbüslerin Hakim Durumunun Belirlenmesinde Pazar Gücünün Ölçülmesi. Ankara: Rekabet Kurumu (Yayın No: 0094)
• SUNG, N. (2014), “Market Consentration and Competition in OECD Mobile Telecominications Markets”, Applied Economics, 46(25), 3037-3048.
• TARU, V.B., LAWAL, H. (2011), “Corcertration in the North Eastern Nıgeria’s Yam Market: A Gini Coefficient Analysis”, Journal of Tropical Ariculture, Food, Environment and Extension, 10(2), 49-57.
• TIROLE, J. (1988), The Theory of Industrial Organization, The MIT Press, Cambridge, London.
• Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı (2013), Bisküvi, Sektör Raporları, İhracat Genel Müdürlüğü Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı, https://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-051165, (10.12.2015).
• Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı (2013), Şekerli ve Çikolatalı Mamuller, Sektör Raporları, İhracat Genel Müdürlüğü Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı, https://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-051171, (22.12.2015).
• Türkiye İstatistik Kurumu, Sanayi Ürünleri Yıllık Üretim ve Satış İstatistikleri 2005 – 2013, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1066, (09.01.2016).
• Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. (1999), Bisküvi-Gofret ve Şekerli Mamuller, Sektörel Araştırmalar SA/99-6-12, http://www.kalkinma.com.tr/data/file/raporlar/ESA/SA/1999-SA/SA-99-06-12_Biskuvi_ve_Sekerli_Mamulleri_Sektoru.pdf, (22.12.2015).
• TradeMap, http://www.trademap.org/Country_SelProductCountry_TS.aspx, (22.12.2015 ve 10.01.2016).
• UTTON, M.A. (1970), Industrial Concentration, Middlesex, England, Penguin Books.