Republican in period Ereğli coal basin (1920-1940)

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 1, 111 - 137, 01.02.2012

Murat Kara

Öz

National Government and Republican Administration has paid special attention to economics and done important works in the economic sphere in the country. The establishment of Ministry of Economics, Law for the Encouragement of Industry, making of Workers Law, organizing of İzmir Economy Congress, opening of Is Bank and Etibank are the most significant works done by the Republican Administration. As a result of all those works, Coal Production has increased in Ereğli Coal Basin and this also has led to economic development in the country. First of all, Private Sector has been encouraged, but because of the difficult war conditions, the state has tried to develop the economic conditions of the country by interfering the economy. In this way, The "principle of Etatisme" of Ataturk has been put into practice. With the belief economic development could only be realized by means of domestic capital and local entrepreneurs, local companies has been supported and Etibank and Eregli Coal Basin has been nationalized and obtained significant gains in the name of the country.

Anahtar Kelimeler

-

Cumhuriyet dönemi'nde Ereğli kömür havzası (1920-1940)

Öz

Milli Hükümet ve Cumhuriyet İdaresi, bağımsızlığımızı kazanmadan önce ekonomiye önem vermiş ve bunun için önemli çalışmalar yapmıştır. İktisat Vekaleti'nin kurulması, Amele Kanunu, İzmir İktisat Kongresi'nin toplanması, İş Bankası'nın açılması, Teşvik-i Sanayi Kanunu ve Etibank'ın kurulması bunların en önemlilerindendir. Yapılan bu çalışmalar sonucu Ereğli Kömür Havzası'nda kömür üretimi artmış ve ekonomik kalkınmada önemli bir gelişme sağlanmıştır. İlk olarak özel teşebbüs teşvik edilmiş, ancak savaş koşullarından dolayı özel teşebbüsün yetersiz kalması sonucu devlet ekonomiye müdahale ederek ülkenin kalkınması sağlanmaya çalışılmıştır. Böylece Atatürk'ün “Devletçilik İlkesi” uygulamaya konulmuştur. Ekonomik kalkınmanın ancak yerli sermaye ve müteşebbis ile olabileceği inancıyla, yerli şirketler desteklenmiş ve Etibank ile Ereğli Kömür Havzası “millileştirilmiş” ve ülkemiz adına önemli kazançlar elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kömür, Maden, Sanayi

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), (Fon Kodu. 030.18.1.1. / Yer No. 7.25.10) 22.07.1339(1923) Düstûr Üçüncü Tertip, c. I, II, V.
• Açıkgöz, B. ve Ünlü, T. (2007). “Dünden Bugüne Zonguldak’ta Madencilik Eğitimi”, Zonguldak Yüksek Maadin ve Sanayi Mektebi Kongresi, Madencilik Bülteni, s. 102-104.
• Bildik, C. (1950). Kömür işçileri, Zonguldak: E.K.İ.
• Cumhuriyetin on yılında Zonguldak ve maden kömürü havzası, (1933). Zonguldak: Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası.
• Çağlar, G. (1995). Bahr-ı siyah Ereğlisi kömür havzası ve asayiş (1918- 1919), Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 1995 (2): s. 15-28.
• Çıladır, S. (1970). Zonguldak havzasında emperyalizm 1848-1940. Ankara: Aydınlık Yayınları.
• Çıladır, S. (1977). Zonguldak havzasında işçi hareketlerinin tarihi 1848- 1990. Ankara: Yeraltı Maden-İş Yayınları.
• Dölen, E. (2006). “Zonguldak Maden Mühendis Mekteb-i Alisi” Zonguldak Kent Tarihi ’05 Bienali Bildiriler Kitabı, Zonguldak: Zonguldak Eğitim ve Kültür Vakfı, s. 21-31.
• Durusoy, N. (1947). Zonguldak kömür havzasında. Bingöl Matbaası.
• Enver, S. (1941). Zonguldak kömür havzamız. Etibank Yayınları. Eldem, V. (1994). İmparatorluğu’nun ekonomisi. Ankara: TTK Basımevi. Harp ve mütareke yıllarında Osmanlı
• Eroğlu, H. (1990). Türk İnkılap Tarihi, Ankara: Savaş Yayınları.
• Genç, H. (2007). Ereğli kömür madenleri (1840-1920), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürboğa, N. (2005). Mine workers, the state and war: the Ereğli- Zonguldak coal basin as the site of contest, 1920-1947, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi University, Atatürk Institute for Modern Turkish History, İstanbul.
• Gürboğa, N. (2006). Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Zonguldak Kömür Havzasında İşgücü Sorunu, Amele Köyleri Projesi ve Zorla Çalıştırma, Zonguldak Kent Tarihi’05 Bienali Bildiriler Kitabı, Zonguldak: Zonguldak Eğitim ve Kültür Vakfı, s.135-149.
• İmer, H. F. (1944). Ereğli maden kömürü havzası tarihçesi. Zonguldak: C.H.P.Zonguldak Halkevi Yayınları.
• İnan, A. (1988). Medeni bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün el yazıları. Ankara: TTK Basımevi.
• İnan, A. (1989). İzmir İktisat Kongresi. Ankara: TTK Basımevi.
• İnan, A. (1989). Türkiye Cumhuriyetinin İkinci Sanayi Planı 1936. Ankara: TTK Basımevi.
• Karadoğan, S. (1999). Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Ereğli- Zonguldak kömür işletmeleri (1848-1957), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kdz. Ereğli’nin dünü bugünü, (2004). Ankara: TŞOF Plaka Matbaası.
• Kıray, M. B. (2000). Ereğli ağır sanayiden önce bir sahil kasabası. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Özeken, A. A. (1944). Ereğli kömür havzası tarihi üzerinde bir deneme, İstanbul: Kenan Matbaası.
• Özeken, A. A. (1955). Türkiye kömür ekonomisi tarihi. İstanbul: Milli Mecmua Basımevi.
• Sarıkoyuncu, A. (1992). Milli mücadelede Zonguldak ve havalisi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Savaşkan, B. (1993). Zonguldak maden kömürü havzası tarihçesi. Zonguldak: İlkadım Matbaası.
• Tak, İ. (2001). Osmanlı döneminde Ereğli kömür madenleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Türkiye Ekonomisi Bakımından Kömür, (1937). Ankara: T.C.İktisat Vekaleti Neşriyatı.
• Yiğitler, Ü. N. (1943). Kömür Havzasında Amele Hukuku, Zonguldak.
• Zaman, E. M. (2004). Zonguldak kömür havzasının iki yüzyılı. Ankara: TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yayını. AMELEBİRLİĞİ Biriktirme http://www.amelebirligi.gov.tr/article.php?article_id=61 (5 Haziran 2009). ve Yardımlaşma Sandığı,
• Ekonoma, www.etimaden.gov.tr/tr/madensozluk/E.htm (30 Aralık 2011 ).