Daily life as "the reverse side of modernity": Aşk-i memnu

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 2, 125 - 144, 01.03.2012

Zehra Yiğit

Öz

It is stated that the word "daily" includes the strategies of capitalist system in the post- modern capitalist societies. Mass media has an important role in spreading of the mindset. This study aims to provide a critique of daily life as an ideological instrument through an analysis of the series. The sample of the study is Aşk-ı Memnu (Hilal Saral- 2008/2010). It is aimed to reveal the daily life practices in the series narration through sociological criticism. The arguments of Neo-Marxist theorists Henri Léfebvre, Michel de Certeau ve Michel Foucault about daily life constitutes the theoretical basis. Aşk-ı Memnu reflects the daily life practice of lower and upper classes as a meta; on the other hand, it contributes to capitalism by converting even itself into an object for consumption.

Anahtar Kelimeler

-

“Modernliğin arka yüzü” olarak gündelik hayat: Aşkı memnu

Öz

Modernleşme sonrası kapitalist toplumlarda 'gündelik' kelimesinin içine kapitalist sistemin stratejilerini de aldığı saptanmaktadır. Günümüzde TV, kapitalist sistemin ve zihniyetin yayılmasında etkili bir araç olarak önem taşımaktadır. Çalışmada bir ideoloji aracı olarak gündelik yaşam eleştirisi, diziler üzerinden yapılmaya çalışılmaktadır. Makalenin örneklemini Aşk-ı Memnu (Hilal Saral–2008/2010) dizisi oluşturmaktadır. Çalışmada dizisel anlatımdaki gündelik yaşam pratiklerini, sosyolojik eleştiri yöntemi ile ortaya çıkartmak amaçlanmaktadır. Neo-Marksist kuramcılar Henri Léfebvre, Michel de Certeau ve Michel Foucault'nun sistem, iktidar ve gündelik yaşama dair düşünceleri makalenin kuramsal temelini oluşturmaktadır. Çalışma gündelik yaşam üzerinden bir sistem analizi yapmaya çalışmaktadır. Sonuç olarak, Aşk-ı Memnu üst ve alt sınıfa ait gündelik yaşam pratiklerini bir meta olarak ekranlara taşımakta, diğer yandan kendisini de bir tüketim nesnesine dönüştürerek kapitalizme hizmet etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gündelik Yaşam, Henri Léfebvre, Michel De Certeau, Aşk-ı

Kaynakça

• Adorno, T. W. (2009). Kültür endüstrisi kültür yönetimi. Ülner, N., Tüzel, M. ve Elçin Gen, E. (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Althusser, L. (1994). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, 4. Baskı, Alp, Y. ve Işık, M. (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ayata, S. (2005). Yeni orta sınıf ve uydu kent yaşamı. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Hazırlayanlar), Yelçe, Z. (Çev.), Kültür Fragmanları: Türkiye’de Gündelik Hayat (2. Basım) İçinde. 37-56. İstanbul: Metis Yayınları.
• Cantek, L. (2008). Cumhuriyetin buluğ çağı: gündelik yaşama dair tartışmalar (1945-1950). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Chaney D. (1999). Yaşam tarzları. İ. Kutluk (Çev.). Dost Yayınevi: Ankara.
• De Certeau, M. (2009). Gündelik hayatın keşfi I. L. A. Özcan (Çev.). Ankara: Dost Yayınları.
• Foucault, M. (2001). Toplumu savunmak gerekir, 2. Baskı. Ş. Aktaş (Çev.). İstanbul: YKY.
• Hall, S. (1999). Kültür, medya ve ‘ideolojik etki’ medya, iktidar, ideoloji, 2. Baskı. M. Küçük (Der. ve Çev.). Ankara: Ark Yayınları.
• Highmore, B. (2002). Everyday life and cultural studies. London and New York: Routledge.
• Highmore, B. (2006). Michel de certeau analysing culture. New York: Continuum.
• McCarthy, J. ve Perreault, W. D. (1987). Basic marketing, 9. Baskı. Irwin, Illinois s.179.’den akt. M. Erdal (2001), Yaşam tarzı analizi ve psikografik, Pazarlama Dünyası, 15 (89): 36-42.
• Karabıyık Barbarosoğlu, F. (2004). Moda ve zihniyet. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (2007). Modern dünyada gündelik hayat. 2. Basım. I. Gürbüz (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Léfebvre, H. (1985). Le projet rythanalytique, Communications 41: 191- 199’den Zayani, M. (Çev.) (1999). The rhythmanalytical project. Rethinking Marxisim: A Journal of Economics, Culture & Society, 11 (1): 5-13.
• Gordon, M. (2003). Sosyoloji sözlüğü. O. Akınhay ve D. Kömürcü (Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• MclLellan, D. (1999). İdeoloji. E. Özkaya (Çev.). Ankara: Doruk Yayınları.
• Öncü, A. (2005). 1990’larda Küresel Tüketim, Cinselliğin Sergilenmesi ve İstanbul’un Kültürel Haritasının Yeniden Biçimlenmesi. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Hazırlayanlar), Z. Yelçe (Çev.), Kültür Fragmanları: Türkiye’de Gündelik Hayat (2. Basım) İçinde. 183-200. İstanbul: Metis Yayınları.
• Önür, N. (2002). Küreselleşen dünyada iletişim ve toplum. Ankara: Alp Yayınevi.
• Özden, Z. (2000). Film eleştirisi: film eleştirisinde temel yaklaşımlar ve tür filmi eleştirisi. İstanbul: Afa Sinema.
• Özen, Z. (2010). Aşk-ı Memnu: tüketim aşkının yasak cenneti. Birikim, 2010 (256/257): 58-64.
• Şahin, Ö. ve Balta, E. (2001). Gündelik yaşamı dönüştürmek ve Marksist düşünce, content/uploads/2011/07/004-Sahin-Balta.pdf, (01.12. 2011). 2001 (4): 185–217.
• http://www.praksis.org/wp- RTÜK (2009), Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması 2.
• http://www.rtuk.org.tr, (06.07.2010).
• Tomlinson, J. (1999). Kültürel emperyalizm, E. Zeybekoğlu (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Yaylagül, L. (2008). Kitle iletişim kuramları: egemen ve eleştirel yaklaşımlar, 2. Baskı. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Urhan, V. (2010). Foucault, fikir mimarları dizisi – 24. Ankara: Say Yayınları.
• Zayani, M. (1999). The rhythmanalytical project. Rethinking Marxisim:A & Journal http://tek.bke.hu/~tdombos/babel/lefebvre.pdf, (25.06.2012). Culture Society, 11 (1), 1-13.