İslam dininin inanç ve ibadet esaslarını, incelik ve hakikatlerini, güzel ve üstün kabul ettiği ahlâki davranışlar kadar, çirkin ve kötü olarak reddettiği ahlâki davranışları da insanlara öğretmek amacıyla Türk İslam Edebiyatı’nda çok sayıda şair tarafından ahlak mesnevileri kaleme alınmıştır. Bu eserlerin en dikkat çekici tarafı, ele alınan her bir konudan sonra “hikâye”, “latîfe”, “temsîl”, “rivâyet” ya da “dâstân” başlığı altında, o mevzuyla alakalı bir ya da birden fazla hikâyenin anlatılıyor olmasıdır. Anlatılan bu hikayeler ile insanlara konuyla ilgili olumlu ya da olumsuz tutum, davranış, duygu, düşünce ve kişi örnekleri verilmiştir.
Ahlak mesnevilerinde yer verilen hikayelerin hangi maksatlarla anlatıldığını tespit edebilmek amacıyla 16. Yüzyıl’da yaşamış 8 müellif tarafından yazılan 13 mesnevi incelenmiştir.
Ahmed Rıdvan’ın Rıdvâniyye; Güvâhî’nin Pend-nâme; Taşlıcalı Yahya’nın Gencîne-i Râz, Gülşen-i Envâr ve Kitâb-ı Usûl; Şemseddîn Sivâsî’nin İbret-nümâ ve Mir'âtü'l-Ahlak; Za'îfi’nin Kitâb-ı Bâğ-ı Behişt; Cinânî’nin Riyâzü'l-Cinân ve Cilâu'l-Kulûb; Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Riyâzü’s-Sâlikîn ve Tuhfetü’l-Uşşâk’ı ile Vizeli Ramazan Behiştî’nin Heşt Behişt isimli mesnevîlerinden seçilen 723 hikâye incelenmiş, anlatılış amacı ve anlatıldığı konuyla alakası değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Kur’ân Kıssaları hikaye mesnevî ahlak ahlak mesnevileri inanç ibadet sosyal hayat
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2024 |
Gönderilme Tarihi | 22 Mart 2024 |
Kabul Tarihi | 27 Nisan 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
Makale gönderme ve takip:
Makalelerinizin gönderimini dergimizin dergipark web ana sayfasından "Makale Gönder" seçeneği ile yapabilirsiniz. Daha sonraki süreci ise “Dergipark Sistemi”nden takip edebilirsiniz. Herhangi bir sorun yaşamanız halinde lütfen aşağıdaki adreslere bilgi veriniz.
Nihat Öztoprak (Başeditör): noztoprak@fsm.edu.tr
Bünyamin Ayçiçeği (Editör): bunyamin.aycicegi@istanbul.edu.tr
Nusret Gedik (Editör Yardımcısı): nusret.gedik@marmara.edu.tr