Odes of Mullah Hussein of Shiraz, Phoenix of Poetry (d.: h.1023-1025/ 1614-1616)

Yıl 2013, Cilt: 11 Sayı: 11, 237 - 272, 01.12.2013

Yılmaz Top

https://doi.org/10.15247/dev.188

Cited By: 1

Öz

Corpuses of poems are extremely important sources as they provide us with the possibility of coming to know the poets who do not have divans or whom divans are unfound and of whom information is given in biographies of poets about their lives and literary personalities, but we are unable to study and evaluate their poetry except for the sample poems or couplets cited in the biographies. Mullah Hussein Anka (Phoenix) of Shiraz, the sixteenth century poet, is one of such poets. In this article, Dervish Anka (Phoenix) of whom 47 odes and 1 date stanzas have been cited in the corpus of poems named “Mecmu‘a-i Kasa’id” recorded under number 3424 in Süleymaniye Library, Esat Efendi Collection, and presence of any divan is unknown is being introduced under the light of the information included in biographies and the said poems are supplied. Anka who comes from Shiraz has drawn attention with his elegant odes written in amorous and rindâne (odes with subjects including drinks, vanity and amusement) styles in Turkish and Persian languages and with his power of discourse in his poems written in Turkish, although he was Persian. The biographical source we were able to find about Dervish Anka is the Tezkiretü’ş-Şu‘ara(Biographies of Poets) written by Kınalızade Hasan Chelebi.

Anahtar Kelimeler

Phoenix, ode, Shiraz, corpus, Kınalızade.

Şiirin Ankâ’sı Şirâzî Molla Hüseyin (ö. h.1023-1025/ 1614-1616)’in Gazelleri

Öz

Şiir mecmuaları; şuarâ tezkirelerinde yaşamları ve edebî kişilikleri hakkında bilgi verilen ancak -tezkirelerde alıntılanan örnek şiirleri ya da beyitleri dışında- şiirlerini inceleme ve değerlendirme fırsatı bulamadığımız, divanı bilinmeyen/olmayan şâirleri tanıyabilmemiz açısından son derece önemli kaynaklardır. 16. yüzyıl şâirlerinden Şîrâzî Hüseyin Molla (‘Ankâ) da bu tarz şâirlerden biridir. Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Koleksiyonu 3424 numarada kayıtlı Mecmû‘a-i Kasâ’id adlı şiir mecmuasında ‘Ankâ’nın 47 gazeli ve 1 târîh kıt‘ası alıntılanmıştır. Bu makalede; divanı olup olmadığı bilinmeyen Dervîş ‘Ankâ, tezkirelerden elde edilebilen bilgiler ışığında tanıtılmakta ve onun söz konusu şiirleri verilmektedir. Aslen Şirâzlı olan ‘Ankâ, kendi zamanında, genellikle âşıkâne ve rindâne tarzda yazdığı Türkçe ve Farsça latîf şiirleriyle tanınmıştır. Onun, Acem olmasına rağmen Türkçe şiir söylemede gösterdiği kudretle dikkatleri çektiğini de belirtmek gerekir. Dervîş ‘Ankâ hakkında en ayrıntılı bilgileri bulabileceğimiz biyografik kaynak, Kınalızâde Hasan Çelebi’nin Tezkiretü’ş-Şu‘arâ’sıdır.

Anahtar Kelimeler

‘Ankâ, gazel, Şîrâz, mecmua, Kınalızâde.

Kaynakça

• AKKUŞ, Metin (1998), Hicvin Ankâları: Nef‘î ve Sihâm-ı Kazâ, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Beyânî(Mustafa b. Carullah) (1997), Tezkiretü’ş-Şu‘arâ (haz. İbrahim KUT- LUK), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• ERGUN, Sadettin Nüzhet (1936-1945), Türk Şairleri, 2. Cilt, İstanbul: Bozkurt Matbaası.
• İPEKTEN, Haluk, Mustafa İSEN, Recep TOPARLI, Naci OKÇU, Turgut KA- RABEY (1988), Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• KAYABAŞI, Bekir (1997), Kâf-zâde Fâ‘izî’nin Zübdetü’l-Eş‘ârı, Danışman: Ha- san Kavruk, (Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Malatya, VIII+649 s.
• Kınalızâde Hasan Çelebi (1989), Tezkiretü’ş-Şu‘arâ (haz. İbrahim KUTLUK), 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Mecmua(1), Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi: 1249, 80 vr.
• Mecmua(2), Ali Emirî Manzum 625, 77 vr.
• Ni‘metî Efendi(Seyyid Nakîb-zâde) (h. 1039), Mecmû‘a-i Kasâ’id, Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi: 3424, 1a-315a.
• PALA, İskender (2003), Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Leyla ile Mecnun Yayıncılık.
• Riyâzî, Muhammed b. Mustafa, Riyâzi’ş-Şu‘arâ, Süleymaniye Kütüphanesi Lala İsmail 814, 156 vr.
• Sâmî, Şemseddin (h. 1314), Kâmusu’l-A‘lâm, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi 5408-5, 5. Cilt, İstanbul: Mihrân Matbaası.
• Süreyya, Mehmed (h. 1311), Sicill-i Osmânî, Süleymaniye Kütüphanesi Ragıp Paşa 3255-3, 3. Cilt, Matbaa-i Âmire, 621 s.
• TÖKEL, Dursun Ali (2000), Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar, Ankara: Akçağ Yayınları.
• TUMAN, Mehmet Nâil (2001), Tuhfe-i Nâilî – Divan Şâirlerinin Muhtasar Bi- yografileri-II (haz. Cemal KURNAZ - Mustafa TATCI), Ankara: Bizim Büro Yayınları.
• ZAVOTÇU, Gencay (2009), Rızâ Tezkiresi (İnceleme-Metin), İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı Yayınları.