A name that is not included in the history of literature: Kenânî-yi Bî-Çâre and “Muaşşer”i

Yıl 2022, Cilt: 29 Sayı: 29, 516 - 528, 30.12.2022

Talip Çukurlu

Öz

The most common works of classical Turkish literature are undoubtedly divans. There are many poets in bibliographic sources that have not been named and the poetry book has not yet been found. Poetry journals are “source” works that play an important role in the determination of poets who cannot be found in poetry books or do not have names in literary history and biographical sources.
In this study, Kenânî-yî Bî-Çâre and poetry, which cannot be identified in literary history and biographical sources, is emphasized. This poem is located in the poetry magazine Ae mnz 234 in the Ali Emiri Efendi collection of the Istanbul Millet Library. In this context, information was given about the work of the poets and the identity of the poet. After the brief information given about the verse form of Muaşşer, verse was examined in shape and content. The translation of the poem and transferred to today's Turkish. The original text was added to the end of the study.

Anahtar Kelimeler

Poetry Magazine, Muaşşer, Kenânî-yi Bî-çâre

Edebiyat Tarihlerinde Yer Almayan Bir İsim: Kenânî-yi Bî-Çâre ve Naat Türündeki Muaşşeri

Öz

Klasik Türk edebiyatının en yaygın eserleri şüphesiz divanlardır. Bibliyografik kaynaklarda ismi bulunup da divanı henüz bulunamayan birçok şair bulunmaktadır. Şiir mecmuaları, divanları bulunamayan veya edebiyat tarihlerinde ve biyografik kaynaklarda ismi bulunmayan şairlerin belirlenmesinde önemli rol oynayan “kaynak” eserlerdir.
Bu çalışmada edebiyat tarihlerinde ve biyografik kaynaklarda ismi tespit edilemeyen fakat “İstanbul Millet Kütüphanesi Ali Emiri Efendi Ae Mnz 234” numaralı mecmuada “muaşşer” nazım şekliyle kaleme alınmış bir şiiri bulunan Kenânî-yî Bî-Çâre ve şiiri üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda mecmualar ve şairin kimliğini tespit çalışmaları hakkında bilgi verilmiş, muaşşer nazım şekli hakkında verilen kısa bilginin ardından manzume şekil ve içerik olarak incelenmiş, çeviri yazısı ve günümüz Türkçesine aktarımı ortaya konulmuştur. Çalışmanın sonuna orijinal metin ilave edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şiir Mecmuası, Muaşşer, Kenânî-yi Bî-çâre

Kaynakça

• Aydemir, Yaşar (2007), “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”, Turkish Studies, 2/3, 122-137.
• Ayverdi, İlhan (2011), -Kubbealtı Lügati- Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Bursalı Mehmed Tahir (2016), Osmanlı Müellifleri, Haz. Yekta Saraç, Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları.
• Çetin, Altan (2006), “Memluk Devletinde Yemek Kültürüne Genel Bir Bakış”, Millî Folklor, 18/72, 107-117.
• Çukurlu, Talip (2022), “İstanbul Millet Kütüphanesi Ali Emiri Koleksiyonu 34 Ae Manzum 234 Numaralı Şiir Mecmuasının Mestap’a Göre Tasnifi”, Academic Social Resources Journal, 7/35, 321-342.
• Devellioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• Ekinci, Ramazan (2019), “Nazım Şekilleri”, Eski Türk Edebiyatı Teorik Bilgiler, Ed. Özer Şenödeyici, Çorum: Kut Yayınları.
• Gürbüz, Mehmet, “Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”, Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII - Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, hzl. Hatice Aynur, Müjgân Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım, Turkuaz Yay., İstanbul 2012, s. 97-113.
• İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal (2000), Son Asır Türk Şairleri 4 cilt, Haz. M. Kayahan Özgül, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• İpekten, Haluk (2005), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Köksal, Mehmet Fatih (2018), “Yazma Mecmualara Dair Yeni Bir Tasnif Denemesi”, 2. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi (4-7 Nisan 2018) Bildiri Tam Metinleri Kongre E-Kitabı, edt. Kadir Ulusoy, Antalya 2018, s. 87-92, http://www.icoess.com/Content_Files/Content/indirilecek%20dosyalar/ICOESS%202018%20Tam%20metin%20bildiri%20kitabı%20ısbn.pdf, Erişim Tarihi: 04.06.2022.
• Kurnaz, Cemal ve Çeltik, Halil (2010), Divan Şiiri Şekil Bilgisi, Ankara: H Yayınları.
• Kurtbilal, Niyar (2019), “1944 Sürgünü Sonrası Özbek Türkçesinden Kırım Tatar Türkçesine Geçen Kelimeler Üzerine Bir İnceleme, Türk Dünyası, 47, 195-227.
• Kut, Günay, “Mecmua”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. 6, Dergâh Yay., İstanbul 1986, s. 170-172.
• Levend, Agâh Sırrı (2014). Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Mecmûa-i Eşʿâr, Millet Kütüphanesi Ali Emiri Efendi Koleksiyonu 34 AE Mnz 234.
• Mehmed Süreyya (1996), Sicill-i Osmanî, 6 cilt, Haz. Seyit Ali Kahraman, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Mehmet Nail Tuman (2001), Tuhfe-i Nâilî Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri 2 cilt, Haz. Cemal Kurnaz ve Mustafa Tatçı, Ankara: Bizim Büro Yayınları.
• Muallim Nâcî (2009), Lügat-i Nâcî, Haz. Ahmet Kartal, Ankara: TDK Yayınları.
• Özkan, Ömer (2005), “Divan Şiirinde Sosyal Hayat”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Pakalın, Mehmed Zeki (2008), Sicill-i Osmanî Zeyli, 18 cilt, Haz. Komisyon, Ankara: Türk Tarih Kurumu Başkanlığı Yayınları. Pala, İskender (2005), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı Yayınları.
• Saral, Gizem (2017), “16. Yüzyıl Divanlarında Mutfak Kültürü”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Uzun, Mustafa (2003). “Mecmua”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 33, 270-274.
• Yerasimos, Stefanos (2002), Sultan Sofraları (15. ve 16. Yüzyılda Osmanlı Saray Mutfağı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.