Hubbî’nin Kayıp Hurşîd u Cemşîd Mesnevisinin Minyatürlü Bir Nüshası

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 25, 491 - 514, 30.12.2020

Mücahit Kaçar Sevda Özden

Öz

Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi’nin torunu olan Amasyalı Ayşe Hubbî Hatun, Divan şiirinin önemli kadın şairlerinden biri olup II. Selîm ve III. Murad’ın musâhibeliğini yapmış, yaşadığı zamanda bir hanım sultan gibi saygı görmüştür. Kendisinin başta Âşık Çelebi ve Kınalızâde Hasan Çelebi tezkirelerinde olmak üzere birçok biyografik kaynakta övgüyle bahsedilen Hurşîd u Cemşîd mesnevisinin şimdiye kadar herhangi bir nüshası elimizde mevcut değildi. Bu çalışmada, Ayşe Hubbî Hatun'un Hurşîd u Cemşîd mesnevisinin yakın zamanda tarafımızca tespit edilen minyatürlü bir nüshası tanıtılacaktır. Hubbî’nin Hurşîd u Cemşîd’inin bu çalışmada tanıtılacak olan nüshası, Estonya’daki Tartu Üniversitesi Kütüphanesi’nde, Oriental Manuscripts-Otto Friedrich von Richter’s Collection bölümünde Mscr 105’de kayıtlı bulunmaktadır. Eser, Baltık-Alman oryantalist Otto Friedrich von Richter’in 1791-1816 mirasından bağış olarak kütüphaneye ulaştırılan yazmalar arasında yer almaktadır. Eserin 207 varaktan oluşan bu nüshasında 33 adet minyatüre yer verilmiştir. Çalışmamızda, Selmân-ı Sâvecî’nin Farsça Cemşîd u Hurşîd’inin tercümesi olan bu eserin Hubbî’ye ait olduğuna dair tespitlerimiz paylaşılarak eserin muhtevası hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hubbî, Hurşîd u Cemşîd, Selmân-ı Sâvecî, minyatür, nüsha

An Illustrated Copy of Hubbî’s Lost Mesnevi Named “Horshid u Camshid ”

Öz

Ayşe Hubbî Hatun, the granddaughter of Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi, is one of the important female poets of Divan poetry. She was the musâhib of Selim II and Murad III and was respected like a sultana in her time. We have not had a copy of her Horshid u Camshid mesnevi, which is praised in many biographical sources, especially in poet biography collections of Âşık Çelebi and Kınalızâde Hasan Çelebi. In this study, a copy of Ayşe Hubbî Hatun's mesnevi Horshid u Camshid with miniatures, which was recently discovered by us, will be introduced. The copy of Hubbî's Horshid u Camshid to be introduced in this study was recorded in the Oriental Manuscripts-Otto Friedrich von Richter's Collection in the Library of Tartu University, Estonia, with the number of Mscr 105. The work is among the manuscripts sent to the library as a donation from the legacy of Otto von Friedrich von Richter 1791-1816 . This copy of the work consists of 207 sheets and also includes 33 miniatures. In this study, we will share our determinations and give information about the content of this work, which is a translation of Selmân-ı Sâvecî's Persian Camshid u Horshid, belongs to Hubbî.

Anahtar Kelimeler

Hubbî, Horshid u Camshid, Selmân-ı Sâvecî, miniature, copy

Kaynakça

• AKALIN, Mehmet 1969 , Ahmedî- Cemşîd u Hurşîd İnceleme-Metin-İndeks, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• AKSOY, Hasan 1993 “Hurşîd u Cemşîd ”, DİA, C. 7, s. 342-343.
• Âşık Çelebi 2018 , Meşâ’irü’ş-şu’arâ, Haz. Filiz Kılıç, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• BANARLI, Nihad Sami 2001 , Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, MEB Yayınları.
• Bursalı Mehmet Tahir 2016 , Osmanlı Müellifleri, Haz. M. A. Yekta Saraç, C. 2. Ankara: Tüba Yayınları.
• CUNBUR, Müjgân 1988 , “İmâdü’l-Cihâd ve XVI. Yüzyıl Kadın Şairlerinden Ayşe Hubbî Kadın”, IX. TTK Bildiriler, C. II, s. 901-913.
• EMECEN, Feridun 2009 , “Selim II”, DİA, C. 36, s. 414-418.
• HOCAOĞLU, Kadriye 2013 , “Hubbî, Ayşe Hubbâ Hanım”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hubbi- ayse-hubba-hanim 01.11.2020
• İNCE, Adnan 1981 , Cem Sultan Hurşîd u Cemşîd , Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İSEN, Mustafa 1994 , Künhü'l-Ahbar'ın Tezkire Kısmı, Ankara: AKM Yay.
• KAÇAR, Mücahit 2018 , Hubbî’nin İmâdü’l-Cihâd İsimli Eseri, Uluslararası Amasya Şairleri Bilim Şöleni, Amasya, Türkiye, 4-06 Ekim 2018, s. 167-175.
• Katip Çelebi 1941 , Keşfü’z-zünûn, Haz.: Şerafettin Yaltkaya-Kilisli Rıfat Bilge, C. 1, Maârif Matbaası.
• Kınalızâde Hasan Çelebi 2017 , Tezkiret’üş-Şu’arâ, Haz. Aysun Sungurhan, Ankara: Kültür Eserleri Dizisi-546, Kültür Bakanlığı Yay., s. 287-288.
• KULOĞLU, Nazan 1989 , Abdî Cemşîd ü Hurşid İnceleme-Metin, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OKUR, Münevver 1958 , “Bugüne Kadar Ele Geçmemiş Eserlerimizden: Cemşit ü Hurşit”, Türk Dili, C. VII, s. 84, s. 612-614.
• OKUR, MERİÇ, Münevver 1997 , Cem Sultan- Hurşîd u Cemşîd İnceleme- Metin, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• OKUYUCU, Cihan 2017 , “Paris Milli Kütüphanesinde Yeni Türkçe Yazmalar”, Journal Of Turkish Studies / Türklük Bilgisi Araştırmaları, S. 47, s. 163-227.
• ÖZTELLİ, Cahit 1972 , “Cem Sultan’ın Yeni Bulunan Cemşit ü Hurşit Mesnevisi”, Türk Dili, C. XXVI, S. 248, s. 124-128.
• RAND, Mare 2002 , “Orientaalkäsikirjad keiserliku Tartu Ulikooli Raamatukogus”, Keiserlik Tartu Ülikool 1802-1918 Ja Orient Ed. Martin Hallik; Olaf-Mihkel Klaassen , Tartu: Tartu Ülikooli Kirjastus, s. 338-359.
• UZUN, Mustafa 1998 , “Hubbî”, DİA, C. 18, s. 265-266.
• YASAR, Hüseyin Hüsâmeddîn ty , Amasya Tarihi, C. 8.
• YAZAR, Sadık 2018 , “Bir Tercüme Metni Olarak Cem Sultân’ın Hurşîd u Cemşîd Mesnevisine Dair Bazı Dikkatler”, Cem Sultan ve Dönemi, Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları, s. 171-182.