Yozgatlı Fennî Divanı’ndaki Farsça Şiirler

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 28, 154 - 172, 31.12.2022

Hasan Ekici

Öz

Klasik Türk edebiyatı şairlerinin divanlarına bakıldığında az da olsa Arapça ve Farsça manzumelerin yer aldığı görülmektedir. Bu şahsiyetlerden biri de Klasik Türk şiirinin XIX. yüzyıl şairi Fennî’dir. 1850 doğumlu olan Mehmed Said Fennî, aslen Yozgatlıdır. Yaşamı boyunca değişik görevlerde bulunan şair 1918 yılında Ankara’da vefat etmiştir. Küçük yaşlarda aldığı eğitim yanında şiir sanatını çok geliştirmiş ve klasik dönem divan şairleriyle boy ölçüşecek düzeyde şiirler kaleme almıştır. Fennî’nin Bâkî, Fuzûlî, Nâbî ve Nedîm gibi zirve şairlerin şiirlerine yazdığı tahmisler ve nazireler onun klasik Türk şiirindeki yetkinliğinin bir göstergesidir. Farsça ve Arapçaya o dillerde eser verecek kadar hâkim olan Fennî, klasik Türk şiirinin son dönem şairlerindendir. Yaşadığı dönemden günümüze kadar sadece şairliğiyle değil aynı zamanda hattatlık ve hakkaklığı ile de dikkat çekmiş bir sanat adamıdır. Türkçe şiirlerinde olduğu gibi Farsça şiirlerinde de aşk ve aşkın hallerinden, sevgilinin güzellik unsurlarından, varlık ve olayların anlamlandırılması gibi konulardan bahsetmiştir. Ayrıca şiirlerinde bazı mefhumları dinî ve tasavvufî muhteva yönden değerlendirdiği görülmektedir. Şairin Divanı’ndaki Farsça şiirleri; bir tahmis, bir nazm ve üç gazel nazım şekliyle yazılmış manzumelerden oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk şiiri, Yozgatlı Fennî, Farsça, şiirler, Tercüme

Persian Poems in the Divan of Yozgatlı Fenni

Öz

When we consider the divans of classical Turkish literature poets, it appears that there are few Arabic and Persian poetry . Fenni, who is the XIX. century poet, one of these personalities. Mehmed Said Fenni, born in 1850, is originally from Yozgat. The poet, who had different works during his life, died in Ankara in 1918. In addition to the education he received at a young age, he developed the art of poetry and wrote poems at a level to compete with the classical period divan poets. The tahmis and nazîres written by Fennî on the poetry of finest poets such as Bâkî, Fuzûlî, Nâbî, and Nedîm are evidence of his proficiency in classical Turkish poetry. Fennî, who was good at writing Persian and Arabic works, was one of the last term poets of classical Turkish literature. Fenni was a man of art who has attracted attention not only in poetry but also in the fields of calligraphy and carving from the time he lived until today. Fenni handled love and the states of love, the elements of the lover's beauty, the meaning of existence, and events in his Persian poems as well as in Turkish poems. Moreover, it was possible to see that Fenni assessed some ideas in his poetry from a religious and mystical point of view. Persian poems in the poet's Divan; one tahmis, one verse, and three ghazals consist of verses written in verse. Firstly, information about Yozgatlı Mehmed Said Fennî's life, scientific and literary aspects, and his works will be given in this study. After that, the Persian poems in his Divan published by Ali Şakir Ergin will be translated into today's letters after a brief analysis in terms of form and content.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish Poetry, Yozgatlı Fenni, Persian, poems, translation

Kaynakça

• AY, Faruk 2021 , “Yozgatlı Fennî’nin Şiir ve Şair Anlayışına Dair Bazı Tespitler”, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi ESTAD , C. 4, S.1, s. 391-408.
• BABÜR, Yusuf 2019 , “Erzincan Mevlevihanesi’nin Son Postnişini Kemahlı İbrahim Hakkı’nın Farsça Şiirleri”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 12, Sayı 2, s. 368-392.
• BAŞPINAR, Fatih 2012 , “Sultan II. Bayezid’in Farsça Şiirleri Üzerine”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 8, s. 37-66
• DEĞİRMENÇAY, Veyis 2020 , “Resmî ve Farsça Şiirleri”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 64, s. 33-47.
• DEVELLİOĞLU, Ferit 1997 , Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Ankara: Aydın Kitabevi.
• ERGİN, Ali Şakir hzl. 2021 , Yozgatlı Mehmed Said Fennî Dîvânı ve Tıpkıbasımı, Ankara: Anıl Grup Matbaacılık Yayıncılık.
• ERGİN, Ali Şakir 1995 , “Fennî Efendi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt 12, s. 349.
• GÖRMEZ, Mehmet 2010 . “Taberânî” TDV İslâm Ansiklopedisi C. 39, s. 310- 312.
• İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal 1969 , Son Asır Türk Şairleri, İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• İPEKTEN, Haluk 1999 , Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergah Yayınları.
• KANAR, Mehmet 2013 , Kanar Farsça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Say Yayınları.
• KANAR, Mehmet 2014 , “Bâkî Divanındaki Farsça Şiirler” Doğu Esintileri, S. 2, s. 1-40.
• KARADENİZ, Şaban 2019 , Fennî Divanı Şerhi Gazeller Dışındaki Şiirler , Yüksek Lisans Tezi, Yozgat: Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• ŞEN, Uğur 2018 , Yozgatlı Mehmed Saîd Fennî Dîvânı Gazellerinin Şerhi, Yüksek Lisans Tezi, Yozgat: Yozgat Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• YILDIZ, Alim 2004 , “Süleyman Nazif’e Göre İran Edebiyatının Edebiyatımıza Etkisi” Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. VIII/ 1, s. 159-201.
• YILMAZ, Ozan 2013 , “Necâtî Beg’in Farsça Şiirleri”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 11, s. 273-291.