Süheyl ü Nevbahâr’da Kafiye Tasarrufları

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 18, 425 - 440, 01.07.2017

Sadettin Özçelik

Öz

Türk Dili ve Edebiyatının önemli mesnevilerinden / metinlerinden biri de Süheyl ü Nevbahâr’dır. Bu mesnevi altı bin beyite yaklaşan hacimli bir eser olması, zengin kelime deyim vb. dil malzemesi içermesi nedeniyle Türkiye’de gerek Türk Edebiyatı alanında çalışanların gerekse Türk Dili alanında çalışanların ilgi odağı olmuş bir metindir. Böylesi hacimli tarihî metinler dilin gelişimine ve kendi içindeki değişimlere önemli derecede ışık tutar. Tarihî metinler dildeki kelimelerin, deyimlerin, atasözlerinin, söz kalıplarının geçmişten günümüze nasıl taşındığına tanıklık eder. Dilin tarihte bıraktığı ögelerin ve onların yerine kullanıma giren yeni ögelerin hangi dönemde kullanıma girdiğini, yani dil içi gelişimin nasıl sürdüğünü tarihî metinler gösterir. Aynı şekilde tarihî ve edebî bir metinde dilin farklı dönemleri içerisinde kullanılmış olan ses ve şekil özelliklerini söz sanatlarını da görmek mümkündür. İşte bu makalede Süheyl ü Nevbahâr metni üzerinde yapmakta olduğumuz yeni okuma çalışmaları sürerken kafiye tasarrufları konusu ile ilgili olarak tespit ettiğimiz örnekler sunulmakta ve tasarruflarla ilgili açıklamalar yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mesut Bin Ahmed, Süheyl ü Nevbahâr, kafiye tasarrufları

Rhyme Savings in The Süheyl ü Nevbahar

Öz

Süheyl ü Nevbahâr is one of the important Mesneves / texts of Turkish Language and Literature. This mesnevi is a work of volume approaching six thousand brains, rich vocabulary and so on. Language material in Turkey because of the Turkish literary field in the field of employees who are working in the field of Turkish language has become a center of attention. Such voluminous historical texts shed light on the development of language and the changes within itself. Historical texts testify to how the words, phrases, proverbs, and phrases on the earth are carried day by day from the past. Historical texts show in which era the language s left in the history and the new texts that replaced them came into use, ie how the language development progressed. In the same way, it is also possible to see the vocal and figurative characteristics of the vocabulary used in different historical and literary periods. In this article, while we are carrying out new reading exercises on Süheyl ü Nevbahar text, examples which we have found about rhyme savings are presented and explanations about saving are made.

Anahtar Kelimeler

Mesut Bin Ahmed, Süheyl u Nevbahâr, rhyme savings

Kaynakça

• Cin, Ali 2012 . Mesud bin Ahmed Süheyl ü Nev-Bahâr Kenzü’l-Bedâyî‘ ; İnceleme- Metin- Dizin. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Dilçin, Cem 1991 , Mes’ūd bin Ahmed Süheyl ü Nev-Bahâr; İnceleme- Metin- Sözlük, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi yayını: 51.
• Karataş, Turan 2004 , Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mütercim Asım Efendi 2000 , Burhân-ı Katı, Hazırlayanlar: Mürsel Öztürk, Derya Örs , Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları: 733.
• Özçelik, Sadettin 2012 , “Süheyl ü Nevbahâr Üzerine Düzeltmeler”, Uluslararası VIII. Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu 15-17 Kasım 2012, ’nda sunulan bildiri metni.
• ________, 2014 , “Süheyl ü Nevbahâr Üzerine Düzeltmeler”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi TEKE , Haziran 2014, s.62-79.
• ________, 2016 , “Tarihî Metin Okumalarında Kelimeyi Bölme ve Kelimeleri Birleştirme Sorunları: Süheyl ü Nevbahâr’dan Örnekler”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi TEKE , Aralık 2016, s.1593- 1602.
• ________, 2017 , “Tarihî Metinlerde Yuvarlak Ünlülerin Okunması Sorunu: Süheyl ü Nevbahâr’dan Örnekler”, Uluslararası 8. Türk Dil Kurultayı’nda sunulmuş bildiri.
• Pala, İskender 2004 , Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Kapı yayın- ları.
• Saraç, Yekta 2012 , Klâsik Edebiyat Bilgisi - Biçim - Ölçü - Kafiye, İstanbul: Gökkubbe.
• Tarama Sözlüğü 1977 , Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları.
• Taş, İbrahim 2009 , Süheyl ü Nevbahâr’da Eskicil Öğeler, Konya: Palet Yayınları.
• ________, 2015 , Süheyl ü Nevbahārda Eskicil Ögeler, Ankara: Türk Dil Kurumu yayınları: 1141.
• Tezcan, Semih 1994 , Süheyl ü Nev-bahâr Üzerine Notlar, Ankara: Simurg yayınları.
• ________, 1995 , “Süheyl ü Nev-bahâr Üzerine Notlara Birkaç Ekleme”, Türk Dilleri Araştırmaları Cilt: 5, Ankara: Simurg yayınları, s. 239-245.