Hint Üslubu Şairlerinde Orijinalliğin Tezahürü Olarak Yeni Terkipler

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 23, 199 - 219, 30.12.2019

Emrullah Yakut

Öz

Hint üslubu şairleri yeni mazmunlar üretirken eşyaya ve hadiselere yeni anlamlar yüklemişler, eşya ve hadiseler arasında yeni anlam ilişkileri kuran terkipler oluşturmuşlardır. Bu terkiplerin bazıları yeni olmakla birlikte Hint üslubu şairleri arasında yaygınlık kazanmış, bu üslubun müşterek unsurları hâline gelmiştir. Çoğu zaman böylesi müşterek terkipler bilhassa aynı dönemde yaşayan şairler arasında yaygınlık kazanmışsa, bunların hangi şaire ait olduğunu tespit etmek mümkün olmayabilmektedir. Bazı terkipler ise şairler arasında revaç bulmayıp sadece belli bir şaire mahsus kalmış veya kendisinden sonra gelen bir veya birkaç şair tarafından kullanılmıştır. Bu çalışmada Hint üslubunda yaygınlık kazanmamış, hangi şaire ait olduğu tespit edilebilen bazı yeni terkipler ele alınmış, böylece aynı üslup etkisindeki şairlerin hususiyetinin ve orijinalliğinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk şiiri, Fars şiiri, Sebk-i Hindî, orijinal terkipler

New Phrases As The Manifestation Of Originality In Indian Style Poets

Öz

As poets of Indian style created new mazmuns hiding a meaning in metaphorical words or phrases that is associated with its features , they attributed new meanings on things and incidents and formed phrases that established new associations of meaning between things and incidents. Although some of these phrases are new, they gained wide currency among Indian style poets and became common elements of this style. Most of the time it is not possible to determine which poet such common phrases belong to especially if they are widely used among poets of the same period while some other phrases have not gained popularity and remain unique to a single poet or only one or a few subsequent poets. This study deals with some new phrases that are less widely used and can be determined which poet they belong to, and thus aims to reveal the characteristics and originality of poets under the influence of the same style.

Anahtar Kelimeler

Turkish poetry, Persian poetry, Indian style, original phrases

Kaynakça

• BEHDÂRVEND, Ekber 1392/2013 Haz. , Dîvân-ı Bîdil-i Dihlevî, Tahran: Müessese-i İntişârât-ı Nigâh.
• BEYZÂÎ, Pertev 1336 Haz. , Dîvân-ı Ebû Tâlib Kelîm-i Kâşânî, Tahran: Kitâb- fürûşî-yi Hayyâm.
• BİLKAN, Ali Fuat 1997 Haz. , Nâbî Dîvânı, İstanbul: M.E.B.
• ÇAVUŞOĞLU, Mehmed 1986 Haz. , “Divan Şiiri”, Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı II Divan Şiiri , LII 415, 416, 417 , 1-16.
• DEMİREL, Şener 2017 Haz. , Şehrî Dîvânı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr adresinden alındı
• ENSÂRÎ, Muhammed Veliyyülhak 1378 Haz. , Külliyât-ı Örfî-yi Şîrâzî, Tahran: İntişârât-ı Dânişgâh-ı Tahrân.
• HABÎB 1308 Haz. , Debistân- Pârsî, İstanbul: Çaphâne-i Mahmûd Bey.
• İPEKTEN, Haluk 1970 Haz. , Nâilî-i Kadîm Dîvânı, Ankara: MEB Yayınları.
• KAHRAMAN, Muhammed 1364/1985 Haz. , Dîvân-ı Sâib-i Tebrîzî, Tahran: Şirket-i İntişârât-ı İlmî ve Ferhengî.
• KAPLAN, Mahmut 1996 Haz. , Neşâtî Divanı, İzmir: Akademi Kitabevi.
• KUTLAR, Fatma Sabiha 2004 Haz. , Arpaemîni-zâde Sâmî Divanı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ekim 10, 2017 tarihinde http://ekitap.kulturturizm.gov.tr adresinden alındı.
• KÜLEKÇİ, Numan 2005 Haz. , Edebî Sanatlar 4. b. , Ankara: Akçağ Yayınları.
• OKÇU, Naci tarih yok Haz. , Şeyh Gâlib Dîvânı, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ekim 10, 2017 tarihinde http://ekitap.kulturturizm.gov.tr adresinden alındı
• ŞAHÂB, Tâhirî 1361 Haz. , Külliyât-ı Eş'âr-ı Melikü'ş-şuarâ Tâlib-i Âmulî. Tahran: Kitâbhâne-i Senâî.
• ŞAFAK, Turgay 1386 Haz. , Tashîh-i İntikâdî-yi Dîvân-ı Şevket-i Buhârî Yayımlanmamış Doktora Tezi , Tahran: Dânişgâh-ı Tahrân.
• TARLAN, Ali Nihad 1990 . Ali Nihad Tarlan'ın Makalelerinden Seçmeler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri 2015 Haz. , Tairihî Türkiye Türkçesi Araştırmaları III Osmanlı Türkçesi Grameri 15 b. , İstanbul: Alfa Yayınları.
• ÜZGÖR, Tahir 1991 Haz. , Fehîm-i Kadîm / Hayatı, Sanatı, Dîvân'ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi, Ankara: AKM Yayınları.