Fuzûlî’nin Rûh-nâme’sinin Bilinmeyen Bir Tercümesi Sadrî-i Vânî’nin Behcetü’lİrfân’ı

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 23, 503 - 542, 30.12.2019

Mücahit Kaçar

Öz

Fuzûlî’nin Sıhhat u Maraz veya Hüsn ü Aşk ismiyle de anılan Rûh-nâme’si insan ruhunun bedene yerleştikten sonra yaşaması muhtemel olan maddî ve manevî süreçleri sembolik tarzda ele alan Farsça mensûr bir eserdir. Rûh-nâme’nin şu ana kadar Osmanlı döneminde Mustafâ el-Bağdâdî’ye ve Mehmed Lebîb Efendi’ye ait olan iki tercümesi biliniyordu. Eserin Cumhuriyet döneminde de Abdülbaki Gölpınarlı ve Hüseyin Ayan tarafından yapılan iki tercümesi bulunmaktadır. Bu çalışmada ise Berlin Devlet Kütüphanesi Doğu El Yazmaları Koleksiyonu’nda Ms. Or. Oct. 1623 numarasıyla kayıtlı olan başka bir tercümesi hakkında bilgi verilecektir. Daha önce hakkında bilgi bulunmayan bu tercüme Sadrî-i Vânî isimli birine ait olup tercümeye Behcetü’l-İrfân fî Ahvâli’l-Ebdân ismi verilmiştir. Ne zaman yazıldığını bilmediğimiz eserin elimizdeki bu tek nüshası, 4 Receb 1293/26 Temmuz 1876 yılında istinsah edilmiştir. Fuzûlî’nin Rûh-nâme’sini Mustafâ el-Bağdâdî ve Mehmed Lebîb Efendi’ye göre daha sade bir dille tercüme eden Sadrî Vânî hakkında kaynaklarda herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. Çalışmamızda Fuzûlî’nin Rûhnâme’si ile tercümelerine kısaca değinildikten sonra bu tercümenin diliçi çevirisi ve çeviriyazılı metni sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Rûh-nâme, Sıhhat u Maraz, Hüsn ü Aşk, Sadrî-i Vânî, Behcetü’l-İrfân

An Unknown Translation Of Fuzûlî's Rûh-Nâme Behcetu’l-Irfan Of Sadrî-i Vânî

Öz

Fuzûlî’s Ruh-nâme, also known as Sıhhat u Maraz or Hüsn u Aşk, is a Persian literary work which deals with the material and spiritual processes that are likely to survive after the human soul has settled in the material body. Until now, two translations of Rûh-nâme belonging to Mustafâ al-Bağdâdî and Mehmed Lebîb Efendi were well-known during the Ottoman period. There are two translations of the work done by Abdülbaki Gölpınarlı and Hüseyin Ayan during the Republican period. In this study, information will be given about another copy of the work registered on number Ms. Or. Oct. 1623 in the Eastern Manuscripts Collection of Berlin State Library. This translation, which had no information about beforehand, belongs to someone named Sadrî-i Vânî and the translation was named Behcetü’l-İrfân fî Ahvali’l- Ebdân. We do not know when this copy of the work was written, but at the end of the work, we have provided informed that it was copied at 4 Receb 1293/26 July 1876. We did not find any information in the sources about Sadrî Vânî, who translated Fuzûlî's Ruh-nâme with a more simple language than Mustafâ al-Bağdâdî and Mehmed Lebîb Efendi. In our study, Fuzûlî`s Ruh-nâme and its translations will be presented briefly and then, the simplified and transliterated texts of this translation will be presented.

Anahtar Kelimeler

Rûh-nâme, Sıhhat u Maraz, Hüsn ü Aşk, Sadrîi Vânî, Behcetü’l-İrfân

Kaynakça

• AYAN, Hüseyin 2017 , Rind ile Zâhid Sıhhat ile Maraz, 2. Baskı, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• ÇİÇEKLER, Ahmet Naim ve Mücahit Kaçar 2018 , Ruhun Yolculuğu: Ruhnâme Sıhhat ü Maraz – Hüsn ü Aşk , İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• ELİAÇIK, Muhittin 2010 , “Sıhhat u Maraz’da Ahlât-ı Erba’anın İşlenişi”, Mukaddime, 1, 125-141.
• GÖLPINARLI, Abdulbaki 1940 , Sıhhat ü Maraz, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü.
• KAÇAR, Mücahit ve Ahmet Akdağ 2015 , Tasavvuf-nâme, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• KARAGÖZ, Halil 2014 , Mehmed Lebîb Efendi, Dîvân-ı Eşâr-1: İnceleme-metin- sözlük, Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• KARAYİĞİT, Hasan 2014 , Cevâhir-i Mültekata: Keşfedilen Cevherler, İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
• ÖZTÜRK, Tuncay 2012 , “Lebîb Mehmed Efendi’nin Tuhfe ve Nuhbe’ye Tazmînâtı Metin ” Sosyal Bilimler Dergisi, 10/1, 197-220.
• YAZAR, Sadık 2011 , Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.