Son Devir Osmanlı Şairlerinden Mısırlızâde Ali Celâleddîn Efendi ve Dîvânçe’si

Yıl 2024, Cilt: 32 Sayı: 32, 741 - 761, 30.06.2024

Ayşe Parlakkılıç Mucan

https://doi.org/10.15247/devdergisi.1448854

Öz

Kayseri’nin Develi ilçesinde doğan Mısırlızade Ali Celaleddin Efendi son devir Osmanlı şairlerindendir. Develi’de medrese tahsili gören Mısırlızade; Seb’a, Sincar ve Resûlâyîn nahiyelerinde naiplik; Rakka, Leş, Tabriye, Hadim, Erbaa, Kevar’ da kadılık yapmıştır. Hayli hareketli geçen memuriyet hayatının ardından 1908 yılında emekli olup memleketi Develi’ye dönmüş ve 1909 yılında burada vefat etmiştir. Kaynaklarda Mısırlızade’ye ait bir divandan bahsedilmişse de yakın bir zaman kadar esere ulaşılamamıştır. 2019 yılında Kasım Kocabaş isimli bir araştırmacı bu eseri Niğde’de bir sahaftan satın aldığını, Kadir Özdamarlar ile eser üzerinde çalışacaklarını beyan etmiştir. Ancak böyle bir çalışma ortaya konmamıştır. 2023 yılı sonunda Konya’da bir sahafta tesadüf eseri bulduğumuz bu eser satın alınarak kütüphanemize kazandırılmıştır. Bu çalışma, Osmanlı’nın son devir kadı şairlerinden Mısırlızade Ali Celaleddin Efendi’yi, onun ulaşılabilen tek eseri olan ve hakkında henüz akademik bir çalışma bulunmayan Divançe’ sini tanıtmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla öncelikle Mısırlızade Ali Celaleddin Efendi’nin hayatı ile ilgili bilgilere yer verilmiş, akabinde Mısırlızade Divançe’si nüsha, dil ve üslup özellikleri, tertip şekli ve muhteva özellikleri cihetiyle tanıtılmıştır. Çalışmalarımız neticesinde eserde 150’den fazla şiirin yer aldığı görülmüş, klasik tertibe göre düzenlenmeyen nüshanın şairin farklı zamanlarda kaleme aldığı bir defter görünümünde olduğu anlaşılmıştır. Divan şiiri nazım biçimlerinin yanı sıra koşma, kalenderî, semai gibi Türk Halk şiiri nazım formlarının da yer aldığı bu eserle Mısırlızade’nin hayatına dair bilgiler elde edilmiştir. Divançe metninin tamamının neşri ile klasik Türk edebiyatı metin çalışmalarına yeni bir eser daha kazandırılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk İslam Edebiyatı, Son Devir Osmanlı Şairleri, Mısırlızade, Ali Celaleddin Efendi, Divançe

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• AHISHALI, Recep (2008), “Ruûs”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 35, 272-273, İstanbul: TDV Yayınları.
• ALBAYRAK, Nurettin (2009), “Seyrânî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 37, 37-38, İstanbul: TDV Yayınları.
• KÖKSAL, Mehmet Fatih (2014). "Celâleddîn, Mısırlızâde", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, erişim tarihi: 03.02. 2024, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/Celâleddîn.
• KÖKSAL, Mehmet Fatih (1998), Kayserili Divan Şairleri, Kayseri: Geçit Yayınları.
• MISIRLIZÂDE, Ali Celâleddîn (ts), Dîvânçe, Ayşe Parlakkılıç Mucan Şahsi Kütüphanesi.
• OKAY, Haşim Nezihi (1938a), “Everekli Ali Celâlettin Efendi”, Erciyes (Kayseri Halkevi Dergisi) 1/5, 130-134.
• OKAY, Haşim Nezihi (1938b), “Everekli Ali Celâlettin'e Ait Gazeller”, Erciyes (Kayseri Halkevi Dergisi) 1/10, 294.
• OKCU, Naci (2011), Şeyh Gâlib Dîvânı, Hayatı, Edebî Şahsiyeti, Eserleri, Ankara: TDV Yayınları.
• ÖZDAMARLAR, Kadir (2020), “Mutasarrıf Develizade Ferik Kasım Paşa”, Çağdaş Develi, erişim tarihi: 05.01.2024, https://www.cagdasdeveli.com.tr/kose-yazarlari/mutasarrif-develizade-ferik-kasim-pasa.html.
• ÖZDAMARLAR, Kadir ve Kasım Kocabaş (2019), “Develili Ali Celâleddin Efendi ve Dîvânçesi”, II. Uluslararası Develi-Âşık Seyrânî ve Türk Kültürü Kongresi, Kayseri.
• SARAÇ, Mehmet Ali Yekta (2006), Klâsik Edebiyat Bilgisi Belâgat, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla ve Ahmet Kartal (2007), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TONGA, Necati (2018), "Haşim Nezihi Okay", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, erişim tarihi: 06.01. 2024, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasim-nezihi-okay.
• ÜLKER, İbrahim (2023), “Osmanlı Ceza Yargılamasında Müstantik (Sorgu Hâkimi)”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 11/1, 41-57.
• YAYLA, Mustafa (1997), “Ebû Saîd Hâdimî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. C. 15, 24-25, İstanbul: TDV Yayınları.