Emet Bor Fabrikası Filtre Atıklarının Buğdayda Çimlenme ve Erken Fide Büyümesi Üzerine Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 9, 30.04.2019

Ayten Eroğlu Süleyman Topal

Öz

Bu
çalışmada, Emet Borik Asit Fabrikası’na ait 101 ve 102 filtre atıklarının
buğday (Triticum aestivum L. var. Altay2000) bitkisinde çimlenme ve erken
fide büyümesi üzerindeki etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Buğday
tohumları filtre atıklarının farklı oranda çözeltileri kullanılarak (0, 100,
200, 400, 600, 800, 1000 ppm) kontrollü iklim dolabında çimlendirilmiş ve 7 gün
boyunca çimlenen fideciklerin vejetatif büyümeleri gözlenmiştir. 

Atıkların
buğday tohumlarının çimlenmesi üzerinde herhangi bir engelleyici etkisi
bulunmamıştır. Filtre atıklarından hazırlanan çözeltilerin konsantrasyon
artışına bağlı olarak, 101 filtre atığının 400 ppm ve üzerindeki uygulamalarda
fideciklerin uzunluk değerleri ile yaş ve kuru ağırlıkları önemli oranda azalmıştır.
Bu etki 102 filtre atığından hazırlanan çözeltilerin 600 ppm ve üzerindeki
konsantrasyonlarında görülmüştür. Filtre atıklarının vejetatif büyüme
üzerindeki negatif etkileri özellikle 101 filtre atığı kullanıldığında daha
belirgin olmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Buğday, Borik Asit Fabrikası atıkları, çimlenme

Kaynakça

• Aksu, M., Abalı, Y., Erdoğan, Y., Taylan, N.Y. (1998). Fosforik asit fabrikası ve bor konsantratör atıklarının tuğla üretiminde kullanılması. I. Kızılırmak Fen Bilimleri Kongresi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri, Türkiye.
• Apostol, K.G., Zwiazek, J.J. (2004). Boron and water uptake in jack pine (Pinus banksiana) seedlings. Envi. And Exp. Botany, 51, 145-153.
• Ashagre, H., Hamza, I.A., Fita, U., Nedesa, W. (2014). Influence of boron on seed germination and seedling growth of wheat (Triticum aestivum L.). African Journal of Plant Science. 8(2), 133-139.
• Atique, R., Farooq, M.; Nawaz, A., Iqbal, S., Rehman, A. (2012). Optimizing the boron seed coating treatments for improving the germination and early seedling growth of fine grain rice. International Journal of Agriculture & Biology, 14(3), 453-456.
• Ayvaz, M. (2002). Bazı arpa çeşitlerinde borun büyüme ve gelişme üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Ayvaz, M., Koyuncu, M., Güven, A., Fagerstedt, K.V. (2012). Does boron affect hormone levels of barley cultivars?. Eur. Asian J. Biosci., 6, 113-120.
• Bentli, İ., Bursalı, L., Ediz, N., Tatar, İ. (2004). Emet-Hisarcık şlam atıklarının zenginleştirilmesi ve etiketlenmesi. II. Uluslararası Bor Sempozyumu, Eskişehir, Türkiye.
• Blevins, D.G., Lukaszewski, K.M. (1998). Boron in plant structure and function. Annu. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol., 49, 481-500.
• Brown, P.H., Bellaloui, N., Wimmer, M.A., Bassil, E.S., Ruiz, J., Hu, H., Pfeffer, H., Dannel, Römheld, V. (2002). Boron in plant biology. Plant Biol., 4, 205-223.
• Cömert, A., Çelik, S.K. (2017). Farklı toprak bünyelerinde sulama suyu bor düzeylerinin fasulye bitkisi verimi üzerine etkilerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(3), 323-331.
• DPT (2001). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Bor Tuzları-Trona-Kaya Tuzu-Sodyum Sülfat-Stronsiyum Çalışma Grubu Raporu ( DPT: 2608 - ÖİK: 619), Cilt:2, Ankara, Türkiye, 172 s.
• Dündar, M., Çepel, N. (1979). Emet yöresindeki boraks maden işletmeciliğinin çevredeki orman vejetasyonu üzerine yaptığı zararlı etkiler. Çevre Sorunları-Vejetasyon İlişkileri Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
• Ediz, N., Özdağ, H. (2001). Bor mineralleri ve ekonomisi, DPÜ Fen Bilim. Enst. Derg., 2, 133-152.
• Elbeyli, İ.Y. (2000). Boraks ve borik asit üretiminde ortaya çıkan katı atıkların çimento sanayiinde değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Ermiş, İ., 2002, Bazı arpa çeşitlerinin çimlenme yüzdesi ve antioksidant enzim düzeylerine bor stresinin etkisi.Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
• Farag, M. & Fang, Z.M. (2014). Effect of boron toxicity stress on seed germination, root elongation and early seedling development of watermelon Citrullus lanatus Thumb. Journal of Animal and Plant Science, 21(2), 3313 – 3325.
• Farooq, M., Atique., R., Aziz, T., Habib, M. (2011). Boron nutripriming improves the germination and early seedling growth of rice (Oryza sativa L.). Journal of Plant Nutrition, 34(10), 1507-1515.
• Gupta, U.C. (1979). Boron nutrition of crops. Adv. Agron., 31, 273-307.
• Jones, J.B.Jr., Wolf, B., Mills, H.A. (1991). Plant Analysis Handbook (1-213). USA, Micro-Macro Publishing.
• Karasu, B., Kaya, G., Yurdakul, H. (2002). Etibor Kırka Boraks İşletmesi konsantre ve türev atıklarının duvar karosu bünye özelliklerine etkisi. I. Uluslararası Bor Sempozyumu (224-228), Kütahya, Türkiye.
• Karasu, B., Gerede, E. (2002). Firitlendirilmiş boraks konsantre boraks atığının yer karosu sırlarının özelliklerine etkisi. I. Uluslararası Bor Sempozyumu (198-201), Kütahya, Türkiye.
• Keskin, H. (2010). Arpa çeşitleri (Hordeum vulgare) ile çorak çimi’nde (Puccinellia distans) bor toksisitesinin temel fizyolojik ve biyokimyasal özelliklere etkisinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
• Kocakerim, M.M., Boncukçuoğlu, R., Tosunoğlu, V. (1999). Utilization of industrial boron wastes in cement production for the stabilization. Energy Education Sci. and Tech., 3(1), 1-10.
• Marschner, H. (1997). Functions of mineral nutrition: Micronutrients. Mineral Nutrition of Higher Plants (313-404). London, England, Academic Press.
• Memon, N.N., Gandahi, M.B., Pahoja, V.M., Sharif, N. (2013). Response of seed priming on germination and seedling sprouts of broccoli. International Journal of Agricultural Science and Research, 3(2), 183-194.
• Mirshekari, B. (2012). Seed priming with iron and boron enhances germination and yield of dill (Anethum graveolens). Turk Journal of Agriculture and Forestry, 36, 27-33.
• Olgun, A., Erdoğan, Y., Yenikaya, C. (1999). Utilisation of the waste material of Etibank Bandırma Boric Acid Factory as a glaze raw material. 1st International Symposium on Protection of Natural Environment and Ehrami Karaçam, Kütahya, Türkiye.
• Oluk, E.A., Demiray, H. (2004). Bor elementinin Sambro no.3 ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşidinin büyümesi üzerine etkileri. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 41(1), 181-190..
• Ortaca, Ş. (2005). Borun ayçiçeği bitkisinde vejetatif büyüme, pigment, protein miktarı ve protein profili üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, Türkiye.
• Pişkin, S., Yalçınalp, S., Derun, E.M., Sade, B. (2000). Ham perlit agregalı hafif beton üretiminde endüstriyel borik asit atıklarının değerlendirilmesi. IV. Kimya Müh. Kong., Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
• Prathima, A.S., Rohini N. M., Shivaramu, H. S. (2016). Influence of boron seed treatment on seed germination, seedlig length and seedling vigor in sunflower (Helianthus annuus L.). International Journal of Science and Nature, 7(2), 273-276.
• Torun, A., Yazıcı, A., Erdem, H., Çakmak, İ. (2006). Genotypic variation in tolerance to boron toxicity in 70 durum wheat genotypes. Turk Journal of Agriculture and Forestry, 30, 49-58.
• Türe, C., Bell, R.W. (2004). Plant distribution and its relationship to extractable boron in naturally-occurring high boron soils in Turkey. Israel Journal of Plant Sciences, 52, 125-132.
• Uçar, A., Şahbaz, O., Yargan, M., Savaş, M. (2008). Emet Espey Bor Tesisi ince gölet atıklarının flotasyonla zenginleştirilebilirliğinin araştırılması. 2. Ulusal Bor Çalıştayı, Ankara, Türkiye.
• Wang, Q., Lu, L., Wu, X., Li, Y., Lin, J. (2003). Boron influences polen germination and pollen tube growth in Picea meyeri. Tree Physiology, 23, 345-351.
• Yılmaz, A. (2002). Her derde deva hazinemiz:bor. Bilim ve Teknik Dergisi, 414, 38-48.
• Zhao, D., Oosterhuis, D.M. (2002). Cotton carbon exchange, nonstructural carbohydrates and boron distribution in tissues during development of boron deficiency. Field Crops Research, 78, 75-87.