Salvia kurdica Boiss. & Hohen. ex Benth. ve Salvia pachystachys Trautv. Türlerinin Antioksidan Özellikleri ile Antibakteriyel Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 19 - 29, 31.12.2022

Mehmet Fidan Süleyman Mesut Pınar Mehmet Emre Erez Behcet İnal

https://doi.org/10.57244/dfbd.1222781

Öz

Bu çalışmada Salvia kurdica Boiss. & Hohen. ex Benth. ve Salvia pachystachys Trautv. türlerinin su ve etanol ekstraklarının toplam fenolik, toplam flavonoid içerikleri ile DPPH, FRAP ve demir şelatlama aktiviteleri araştırılmıştır. Ayrıca ekstraktların antimikrobiyal aktiviteleri de çalışılmıştır. S. kurdica, Cüdi dağından (Şırnak) ve S.pachystachys Artos dağından (Van) toplanmıştır. Araştırma sonucunda etanol ekstraktlarının, su ekstraklarından daha yüksek aktivite gösterdiği tespit edildi. Ayrıca S.pachystachys türünün S. kurdica türüne oranla çok daha yüksek fenolik ve flavonoid madde içerdiği hesaplanmıştır. Çalışılan türlerin yapılan anti mikrobiyal testinde, çalışılan bakteriler açısından pozitif sonuçlar elde edilememiştir. Buna rağmen hem etken madde içerik konsantrasyonları hem de antioksidan kapasiteleri göz önünde bulundurulduğunda çalışılan iki Salvia türünün farmakolojik özelliklerinin bulunduğu ve değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Salvia, Antioksidan, Total Fenolik, Antimikrobiyal

Destekleyen Kurum

Siirt Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeler Başkanlığı

Proje Numarası

2017-SİÜFED-34

Teşekkür

Bu çalışmayı 2017-SİÜFED-34 numaralı proje ile destekleyen Siirt Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığına teşekkür ederiz

Kaynakça

• Azaz, A.D., Irtem, H.A., Kurkcuoğlu, M. ve Baser, K.H.C. (2004). Composition and the in vitro Antimicrobial Activities of the Essential oils of some Tymus Species. Z. Naturforsch.59c, 75–80.
• Başyiğit, M., Baydar, H. (2016). Tıbbi Adaçayı (Salvia officinalis L.)’nda Farklı Hasat Zamanlarının Uçucu Yağ ve Fenolik Bileşikler ile Antioksidan Aktivite Üzerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(1): 131–137
• Bayan, Y., Genç, N. (2016). Salvia verticillata subsp. amasiaca’nın Toplam Fenolik Madde ve Antioksidan Kapasitesinin Belirlenmesi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(2): 158–166.
• Baytop, A. (1996). Farmasötik Botanik Ders Kitabı, 4.Baskı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 34637.
• Baytop, T. (2007). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Benzie, I., Strain, J. (1996) The Ferric Reducing Ability of Plasma (FRAP) as a Measure of “Antioxidant Power: The FRAP Assay”. Analytical Biochemistry, 239: 70–76.
• British Herbal Pharmacopoeia, 1983: B.H.M.A.: ISBN 0–903032–07–4.
• Çenet, M., Toroğlu, S. (2006). Tedavi amaçlı kullanılan bazı bitkilerin kullanım alanları ve antimikrobiyal aktivitelerinin belirlenmesi için kullanılan metodlar. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2): 12-20.
• Dinis, T.C.P., Madeira, V.M.C. ve Almeida, L.M. (1994). Action of phenolic derivatives (acetoaminophen, salicylate, and 5-aminosalicylate) as inhibitors of membrane lipid peroxidation and as peroxyl radical scavengers. Arch Biochem Bioph; 315 : 161–169.
• Evans, W.C. (1989). Trease and Evans, Pharmacognosy. 13th edition. Balliere Tindall, ISBN 0–7020–1357–9.
• Fasseas, M.K., Mountzouris, K.C., Tarantilis, P.A., Polissiou, M. ve Zervas, G. (2007). Antioxidant activity in meat treated with oregano and sage essential oils. Food Chemistry. 106(3), 1188–1194.
• Faydaoğlu, E., Sürücüoğlu, M.S. (2011). Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(1): 52–67.
• Fidan, M., Karaismailoğlu, M.C. (2020). Kenevirin Tarihçesi ve Sistematiği. Kenevir (Cannabis sativa L.). Palme Yayınları, pp. 1-14.
• Gray, J.I. 1978. Measurement of lipid oxidation: A review. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 55: 539–546.
• Greuter, W. (ed.), (1988). International Code of Botanical Nomenclature, Koetz Scientific books, D. 2640, Konigstein, Germany.
• Grieve, M. (1984). A Modern Herbal. Savvas Publishing.
• Gülçin, İ., Oğuz, M.T., Oktay, M., Beydemir, Ş. ve Küfrevioğlu, Ö.İ. (2004). Evaluation of the antioxidant activities of clary sage (Salvia sclarea L.). Doğa-TR. J. of Agriculture and Forestry, 28: 25–33.
• Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M. ve Babaç, M.T. (edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul.
• Hedge, I.C. (1992). “A global survey of the Lamiaceae”. Advencis in Labiatea Science, s: 7-18.
• Heinrich, M., Barnes, J., Gibbons, S. ve Williamson, E.M. (2004). Fundamentals of Pharmacognosy and Phytotherapy. Churchill Livingstone, Edinbrugh, pp. 245–252.
• İpek, A., Gürbüz, B. (2010). Türkiye Florasında Bulunan Salvia Türleri ve Tehlike Durumları. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19 (1-2): 30-35.
• Javonovic, S.V., Steenken, S., Tosic, M., Marjanovic, B. ve Simic, M. G. (1994). Flavonoids as antioxidants, J. Am. Chem. Soc., 116: 4846–4851.
• Kahraman, A., Celep, F. ve Dogan, M. (2010). Anatomy, trichome morphology and palynology of Salvia chrysophylla Stapf (Lamiaceae). South African Journal of Botany, 76: 187–195.
• Lewin, R. (2000). Modern İnsanın Kökeni, 10. Basım, Tübitak Yayınları.
• Lu, Y., Foo, L.Y. (2002). Polyphenolics of Salvia– a review. Phytochemistry, 59: 117–140.
• Moure, A., Cruz, J.M., Franco, D., Dominguez, M., Sineiro, J., Dominguez, H., Nunez, M.J. ve Parajo, J.C. (2001). Natural antioxidants from residual sources. Food Chem., 72: 145–171.
• Oyaizu M 1986. Studies on products of browning reactions: antioxidative activities of products of browning reaction prepared from glucosamine. Jpn J Nutr 103: 413-419
• Shahidi, F. Wanasundara, K.J. (1992). Phenolic antioxidants. Critical revievs in food science and Nutrition 32(1): 67–103.
• Shahidi, F., Naczk, M. (1995). Food Phenolics: Sources, Chemistry, Effects and Applications., Technomic Publication Co., USA, pp. 235-277.
• Slinkard, K., Singleton, V.A. (1977). Total phenol analysis: automation and comparison with manual methods. American Journal of Enology and Viticulture, 28: 49–55.
• Topçu, G., Tan, N., Ulubelen, A., Sun, D. ve Watson, W.H. (1995). Terpenoids and flavonoids from the aerial parts of Salvia candidissima. Phytochemistry, 40, 501–504.
• Topçu, G. (2006). Bioactive Triterpenoids from Salvia Species. Journal of Natural Products, 69: 482–487.
• Topçu, G., Ulubelen, A. (2007). Structure elucidation of organic compounds from natural sources using 1D and 2D NMR techniques. Journal of Molecular Structure, 834–836, 57–73.
• Yiğit, N., Benli, M. (2005). Ülkemizde yaygın kullanımı olan kekik (Thymus vulgaris) bitkisinin antimikrobiyal aktivitesi. Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi, 3(8):1–8.
• Zhishen, J., Mengcheng, T., ve Jianming, W. (1999). The determination of flavonoid contents in mulberry and their scavenging effects on superoxide radicals. Food Chemistry, 64: 555–559.
• Zou, Y., Lu, Y., ve Wei, D. (2004). Antioxidant Activity of a Flavonoid-Rich Extract of Hypericum perforatum L.in Vitro. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 52(16): 5032–5039.