Ektodermal Displazili Hastaların Klinik ve İmmunolojik Özellikleri

Yıl 2025, Cilt: 52 Sayı: 1, 135 - 143, 14.03.2025

Hülya Köse , Akçahan Akalın

https://doi.org/10.5798/dicletip.1657560

Öz

Giriş: Ektodermal displazi (ED) ektodermal orjinli doku ve organları etkileyen bir belirtiler grubudur. Ektodermal displaziler hidrotik ve anhidrotik hipohidrotik olarak üçe ayrılırlar. Hipohidrotik ektodermal displazi (HED), öncelikle hipohidroz (terleme yeteneğinin azalması) veya anhidroz (terleme yeteneğinin olmaması), hipotrikoz (seyrek saç) ve hipodonti (eksik ve anormal dişler) ile karakterize edilir. Vakaların yaklaşık üçte ikisinde XLHED (X’ e bağlı hipohidrotik ektodermal displazi) X'e bağlı bir bozukluk olarak kalıtılır ve vakaların geri kalanı otozomal resesif veya otozomal dominant kalıtım gösterir. XLHED’e tümör nekroz faktörü (TNF) ile ilişkili ligand ailesinin bir üyesi olan ve transmembran proteini ektodisplazini kodlayan EDA genindeki varyantlar neden olur. Diğer formlar ektodisplazin reseptör geni EDAR, EDAR ile ilişkili ölüm alanı geni EDARADD ve WNT10A'daki varyantlardan kaynaklanmaktadır. İnkontinentia pigmenti (IP), IKBKG genindeki fonksiyon kaybı mutasyonlarından kaynaklanır, hastalarda doğal öldürücü hücre fonksiyon bozukluğu, hipogamaglobulinemi ve hiperimmünglobülin M sendromu dahil olmak üzere çok çeşitli bağışıklık bozuklukları tanımlanmıştır.
Yöntemler: Hastalardan genomik DNA izolasyonu alınan periferik kan örneklerinden gerçekleştirildi. Çalışmada Yeni Nesil DNA Dizi Analizi (YND) yöntemi kullanıldı. Varyantları değerlendirmek için ClinVar (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/clinvar/)(Landrum et al. 2014), The Human Gene Mutation Database (HGMD) (http://www.hgmd.cf.ac.uk/ac/index.php, ExAc (http://exac.broadinstitute.org/) veri tabanları kullanılmıştır. Tanımlanan tüm varyantların patojenisite sınıflandırması “American College of Medical Genetics Standards and Genomics (ACMG) Guideline’a göre sınıflandırılmıştır Ig G, A, M değerleri nefelometrik yöntemle ve lenfosit alt grupları flow sitometri ile çalışıldı.
Bulgular: Bu makalede altı ED, 1 inkontinensia pigmenti olmak üzere yedi hastamızın klinik ve immünolojik özelliklerini sunduk. Olgu 1,3,4,5 ve 7’nin ağırlık ve boy persentilleri yaşıtlarına göre geri idi. Olgularımızın hepsinde terleme azlığı mevcuttu. Olgularımızdan 1,4 ve 7’de total alopesi saptandı. Olgu 5,6 anhidroza bağlı hipertermi nedeniyle febril konvülsiyon geçirmişlerdi. Olgu 2,3’ de okul başarısında gerilik, olgu 5,6,7’de nöromotor gelişim geriliği, olgu 4’ de ise dikkat eksikliği hiperaktivite saptandı. IP’li hastamız panhipogammaglobulinemi nedeniyle İVİG (intravenöz immunglobulin) tedavisi almaktadır.
Sonuç: Çocukluk çağında tekrarlayan ateş epizodları, tırnak ve saç problemleri, terlemede azalma ve dental anomalileri olan hastalarda ektodermal displazi ayırıcı tanıda düşünülmeli, immün yetmezlik açısından tetkik edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ektodermal displazi, immün yetmezlik, inkontinensia pigmenti

Kaynakça

• 1. Peschel N, Wright JT, Koster MI, et al. Molecular Pathway-Based Classification of Ectodermal Dysplasias: First Five-Yearly Update. Genes (Basel). 2022 Dec 10;13:2327.
• 2. Pagnan NA, Visinoni ÁF. Update on ectodermal dysplasias clinical classification. Am J Med Genet A. 2014 Oct;164A:2415-23.
• 3. Cluzeau C, Hadj-Rabia S, Jambou M, et al. Only four genes (EDA1, EDAR, EDARADD, and WNT10A) account for 90% of hypohidrotic/anhidrotic ectodermal dysplasia cases. Hum Mutat. 2011 Jan;32:70-2
• 4. Fusco F, Pescatore A, Conte MI,et al. EDA-ID and IP, two faces of the same coin: how the same IKBKG/NEMO mutation affecting the NF-κB pathway can cause immunodeficiency and/or inflammation. Int Rev Immunol. 2015;34:445-59.
• 5. Zonana J, Elder ME, Schneider LC, et al. A novel X-linked disorder of immune deficiency and hypohidrotic ectodermal dysplasia is allelic to incontinentia pigmenti and due to mutations in IKK-gamma (NEMO). Am J Hum Genet. 2000 Dec;67:1555-62.
• 6. Courtois G, Smahi A, Reichenbach J,et al. A hypermorphic IkappaBalpha mutation is associated with autosomal dominant anhidrotic ectodermal dysplasia and T cell immunodeficiency. J Clin Invest. 2003 Oct;112:1108-15
• 7. Wohlfart S, Meiller R, Hammersen J, et al. Natural history of X-linked hypohidrotic ectodermal dysplasia: a 5-year follow-up study. Orphanet J Rare Dis. 2020 Jan 10;15:7.
• 8. Guckes AD, Roberts MW, McCarthy GR. Pattern of permanent teeth present in individuals with ectodermal dysplasia and severe hypodontia suggests treatment with dental implants. Pediatr Dent. 1998 Jul-Aug;20:278-80.
• 9. Lexner MO, Bardow A, Hertz JM,et al. Anomalies of tooth formation in hypohidrotic ectodermal dysplasia. Int J Paediatr Dent. 2007 Jan;17:10-8.
• 10. Kawai T, Nishikomori R, Heike T. Diagnosis and treatment in anhidrotic ectodermal dysplasia with immunodeficiency. Allergol Int. 2012 Jun;61:207-17.
• 11. Hsu MM, Chao SC, Lu AC. A novel missense mutation (Gln306His) in exon 7 of the ED1 gene causing anhidrotic ectodermal dysplasia with prominent milia-like facial sebaceous papules. Br J Dermatol. 2003 Aug;149:443-5.
• 12. Anbouba GM, Carmany EP, Natoli JL. The characterization of hypodontia, hypohidrosis, and hypotrichosis associated with X-linked hypohidrotic ectodermal dysplasia: A systematic review. Am J Med Genet A. 2020 Apr;182:831-841
• 13. Mark BJ, Becker BA, Halloran DR, et al. Prevalence of atopic disorders and immunodeficiency in patients with ectodermal dysplasia syndromes. Ann Allergy Asthma Immunol. 2012 Jun;108:435-8.
• 14. Guckes AD, Roberts MW, McCarthy GR. Pattern of permanent teeth present in individuals with ectodermal dysplasia and severe hypodontia suggests treatment with dental implants. Pediatr Dent. 1998 Jul-Aug;20:278-80.
• 15. Lexner MO, Bardow A, Hertz JM,et al. Anomalies of tooth formation in hypohidrotic ectodermal dysplasia. Int J Paediatr Dent. 2007 Jan;17:10-8.
• 16. Fete T. Respiratory problems in patients with ectodermal dysplasia syndromes. Am J Med Genet A. 2014 Oct;164A:2478-81.
• 17. Motil KJ, Fete TJ, Fraley JK, et al. Growth characteristics of children with ectodermal dysplasia syndromes. Pediatrics. 2005 Aug;116: e229-34
• 18. Maxim RA, Zinner SH,et al . Psychoeducational characteristics of children with hypohidrotic ectodermal dysplasia. Scientific WorldJournal. 2012; 2012:532371.
• 19. Li X, Wu X, Elston DM, et al. Hypohidrotic Ectodermal Dysplasia with c.28delG Mutation in Ectodysplasin A Gene and Severe Atopic Dermatitis Treated Successfully with Tofacitinib. Acta Derm Venereol. 2021 Jan 4;101: adv00352
• 20. Wohlfart S, Meiller R, Hammersen J, et al. Natural history of X-linked hypohidrotic ectodermal dysplasia: a 5-year follow-up study. Orphanet J Rare Dis. 2020 Jan 10;15:7.
• 21. Kawai T, Nishikomori R, Heike T. Diagnosis and treatment in anhidrotic ectodermal dysplasia with immunodeficiency. Allergol Int. 2012 Jun;61:207-17.
• 22. Narayanan MJ, Rangasamy S, Narayanan V. Incontinentia pigmenti (Bloch-Sulzberger syndrome). Handb Clin Neurol. 2015;132: 271-80.
• 23. Minić S, Trpinac D, Obradović M. Systematic review of central nervous system anomalies in incontinentia pigmenti. Orphanet J Rare Dis. 2013 Feb 13; 8:25.
• 24. Harry Knights, Waseem Qasim, Winnie Ip, et al. Inflammatory bone lesions and inflammatory arthritis in a young girl with autosomal dominant anhidrotic ectodermal dysplasia with immune deficiency, Rheumatology, October 2018,57: key 273.012
• 25. Artac H, Emsen A, Ucaryilmaz H, et al. Infliximab therapy for inflammatory colitis in an infant with NEMO deficiency. Immunol Res. 2019 Oct;67:450-453.
• 26. Hall CHT, de Zoeten EF. Understanding very early onset inflammatory bowel disease (VEOIBD) in relation to inborn errors of immunity. Immunol Rev. 2024 Mar;322:329-338.
• 27. Mizukami T, Obara M, Nishikomori R, et al. Successful treatment with infliximab for inflammatory colitis in a patient with X-linked anhidrotic ectodermal dysplasia with immunodeficiency. J Clin Immunol. 2012 Feb;32:39-49.
• 28. Zhang J, Jin T, Aksentijevich I, Zhou Q. RIPK1-Associated Inborn Errors of Innate Immunity. Front Immunol. 2021 Jun 7;12: 676946.