EXAMPLES OF DIVINE GRACE DURING THE PROPHET’S (PBUH) RISALA PERIOD IN THE CONTEXT OF REVELATION-SIRA RELATIONSHIP

Yıl 2021, Cilt: 57 Sayı: 3, 785 - 811, 15.09.2021

Hasan Nas

Öz

The Holy Quran is a book that outlines the developments in the Prophet’s (pbuh) sira and contains the most accurate and reliable information. Within this scope, it is necessary to try and understand the Prophet’s (pbuh) experience in the risala period in the context of both revelation and sira. The Lord of the worlds supported the Prophet (pbuh) after He appointed him as His messenger and did not leave him alone, as He granted him many graces in his life before the prophethood. On one hand, with the first revelation, Allah alleviated the storms that shook the Prophet’s (pbuh) soul, on the other hand, He defended him by accompanying His messenger against the negative reactions of the notables of Mecca to this new invitation of tawheed, and various accusations and slanders. In this study, we will examine some examples of divine grace granted to the Prophet (pbuh) after being chosen as Allah’s messenger. We will try to show how in this difficult process, the Lord of the worlds granted graces to the Prophet (pbuh) during the troubles he went through, against the pressure from the notables of Mecca against him and the Islamic community, and in the battlefields.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Qur’an, Rab, Revelation-Sira, Grace.

VAHİY-SİRET İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA HZ. PEYGAMBER’İN RİSALET SÜRECİNDE İLÂHÎ İNAYET ÖRNEKLERİ

Öz

Kur’ân-ı Kerîm Hz. Peygamber’in siretindeki gelişmeleri -anahatlarıyla- ortaya koyan, en doğru ve güvenilir bilgileri ihtiva eden bir kitaptır. Bu çerçevede Hz. Peygamber’in risalet sürecinde yaşadıklarını vahiy-siret birlikteliğinde anlamaya çalışmak gerekir. Âlemlerin Rabbi, elçisine peygamberlik öncesi hayatında birçok inayette bulunduğu gibi onu elçi olarak görevlendirdikten sonra da desteklemiş ve yalnız bırakmamıştır. Allah Teâlâ ilk vahiyle birlikte bir yandan Hz. Peygamber’in ruhunda esen fırtınaları dindirmiş bir yandan da Mekke eşrafının bu yeni tevhid daveti karşısındaki olumsuz tepkilerine, çeşitli itham ve iftiralarına karşı elçisine refakat ederek onu savunmuştur. Bu zorlu süreçte Allah’ın Hz. Peygamber’in içinde yaşadığı sıkıntılara, Mekke ileri gelenlerinin tazyiklerine karşı ve savaş meydanlarında ona ve Müslümanlara yönelik ne şekilde inayetlerde bulunduğunu göstermeye çalışacağız. Biz bu çalışmada Hz. Peygamber’in Allah’ın elçisi olarak seçilmesiyle birlikte kendisine lütfedilen bazı ilâhî inayet örneklerini inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Rab, Vahiy-Siret, Rubûbiyet

Kaynakça

• Abdülbaki, M. Fuâd. el-Mu’cemu’l-müfehres li elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm. Kahire: Dâru’l-Hadis, 1428/2007.
• Akçay, Mustafa. “Vahiyde Fetret Problemi Üzerine Bir İnceleme”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (2000), 79-88.
• Apak, Adem. Anahatlarıyla İslam Öncesi Arap Tarihi ve Kültürü. İstanbul: Ensar Yayınları, 2012.
• Balcı, İsrafil. “Bedir Savaşıyla İlgili Mucizevi Rivayetlerin Kur’ân, Hadis ve Tarih Verilerine Göre Kritiği”. İSTEM: İslâm San’at, Tarih, Edebiyat ve Mûsikîsi Dergisi 13 (2009), 85-124.
• Beyzâvî, Nâsırüddin. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahmân. 5 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi›l-‘Arabî, 1418.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiʿu’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. Medîne: Dâru tavkın-necât, 1422.
• Çelik, Hüseyin. “İslam Öncesi Mekke’de Ruh ve Cin İnancı”. Kur’ân’ın Anlaşılmasına Katkısı Açısından Kur’ân Öncesi Mekke Toplumu Sempozyumu. ed. Mevlüt Güngör. 315-332. İstanbul: İ.B.B. Kültür Müdürlüğü Yayınları, 2011.
• Derveze, M. İzzet. et-Tefsîru’l-hadîs (Nüzul Sırasına Göre Kur’ân Tefsiri). 7 Cilt. İstanbul: Ekin Yayınları, 2. Basım, 1998.
• Derveze, M. İzzet. Asru’n-Nebî (Kur’ân’a Göre Hz. Muhammed’in Hayatı). çev. Mehmet Yolcu. 2 Cilt. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2011.
• Derveze, M. İzzet. Kur’ânü’l-mecîd (Kur’ân’ı Anlamada Bir Yöntem Çalışması). çev. Vahdettin İnce. İstanbul: Ekin Yayınları, 1997.
• Gadban, Münir Muhammed. Nebevi Hareket Metodu. trc. Tarık Akarsu. 2 Cilt. İstanbul: Nehir Yayıncılık, 7. Basım, ts.
• Güler, Büşra Nur. “Sîret-Nüzûl İlişkisi Bağlamında Bedir ve Hendek Savaşı’nda Meleklerin Yardımı Meselesi”, Hadis ve Siyer Araştırmaları Dergisi 3/1 (2017), 43-74.
• Hamidullah, Muhammed. Hz.Peygamber’in Savaşları. çev. Nazire Erinç Yurter. İstanbul: Yeni Şafak Gazetesi, ts.
• Hamidullah, Muhammed - Avcı, Casim. “Uhud Gazvesi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/54-57. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr. 30 Cilt. Tûnus: ed- Dâru’t-Tûnusiyye, 1984.
• İbn Ebî Hâtim. Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Es’ad Muhammed et-Tayyib. 10 Cilt. Mekke: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 3. Basım, 1419/1999.
• İbn Hişâm, Abdülmelik. es-Siretü’n-nebeviyye. thk. Mustafa es-Sekka. 2 Cilt. Kahire: Şirketü Mustafa el-Babi el-Halebî, 2. Basım, 1375/1955.
• İbn İshak, Muhammed. es-Sîretu’n-nebeviyye. thk. Ahmed Ferid el-Mezîdî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 2004.
• İbnü’l-Kelbî. Putlar Kitabı. çev. Beyza Bilgin. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.
• İbn Kesîr, İsmail b. Ömer. Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm. thk. Sâmi b. Muhammed es-Selâme. 8 Cilt. Riyâd: Dâru taybe, 2. Basım, 1420/1999.
• İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru sâdır, 3. Basım, 1414.
• İbn Sa’d, Muhammed. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Ali Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-hancî, 2001.
• İsfahânî, Râgıb. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Safvan Adnan Davûdî. Dımeşk: Dâru’l-kalem; Beyrut: Dârü’ş-şâmiyye, 1412.
• Kahraman, Hüseyin - Şakar, Mehmet. “Hz. Peygamber’in İlk Vahyin Akabinde İntiharı Düşünmesi İle İlgili Rivayetlerin Tahlil ve Tenkidi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26 (2017/1), 151-189.
• Koca, Suat. “Aydınlıkta Saklanan Bir Âyet: Ve-inneke le-‘alâ hulukin azîm (68/el-Kalem:4) Âyeti Çerçevesinde Kur’ân’da Huluk Kavramını Yeniden Düşünmek”. AÜİFD 55/2 (2014), 27-58.
• Koçar, Musa. “Hz. Peygamber’in Savaşlarında Meleklerin Yardımı Problemi”. 4. Kutlu Doğum Sempozyumu. 57-68. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2002.
• Komisyon. Kur’ân Yolu. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2007.
• Korkmazgöz, Rıza. “Dinamik Tarih Algısının Kur’ânî İfadesi: Eyyamullah”. Kelam Araştırmaları Dergisi 10/2 (2012), 155-174.
• Kutub, Seyyid. Fîzılâli’l-Kur’ân (Kur’ân’ın Gölgesinde). trc. Bekir Karlığa v.dğr., 16 Cilt. İstanbul: Hikmet Yayınevi, 1970.
• Makrîzî, Ebü’l-Abbas. İmtâ‘u’l-esmâ’ bimâ li’n-nebî mine’l-ahvâl ve’l-emvâl ve’l-hafede ve’l-metâ‘. thk. Muhammed Abdülhamid en-Nemîsî. 15 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 1420/1999.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtu ehl-i’s-sünne. thk. Mecdî Bâsellûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 2005.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ. Tefhîmu’l-Kur’ân (Kur’ân’ın Anlamı ve Tefsiri). 7 Cilt. trc. Muhammed Han Kayanî v.dğr., İstanbul: İnsan Yayınları, 1987.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ. Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı. 3 Cilt. trc. Ahmed Asrar. İstanbul: Pınar Yayınları, 3. Basım, 1992.
• Mukâtil b. Süleyman. Tefsîru Mukâtil b. Süleyman. thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. 5 Cilt. Beyrût: Dâru ihyâi’t-türâs, 1423.
• Önkal, Ahmet. “Hicret”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 17/458-462. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Râzî, Fahreddîn. Mefâtîhu’l-gayb (et-Tefsîru’l-kebîr). 32 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-‘Arabî, 1420.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali. Fethü’l-kadîr: el-Câmi’ beyne fenneyi’r-rivâ ve’d-dirâye min ilmi’t-tefsîr. 6 Cilt. Beyrût: Dâru İbn Kesîr; Dâru’l-kelimi’t-tayyib, 1414.
• Şulul, Kasım. İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 5. Basım, 2014.
• Taberî, İbn Cerîr. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Kurʾân. thk. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. 26 Cilt. Riyad: Dâru âlemi’l-kütüb, 1422/2001.
• Ünal, Necdet. “Kur’ân-ı Kerîm’de Kevser Kavramı”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 10/48 (2017), 760-766.
• Vâkıdî, Ebû Abdullah. el- Megāzî. thk. Marsden Jones. 3 Cilt. Beyrut: ed-Dâru’l-‘âlemiyye, 3. Basım, 1409/1989.
• Vural, Faruk. “Sebepleri ve Sonuçları Bakımından Fetret-i Vahiy Meselesi Üzerine Bir İnceleme”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/8 (2015), 83-102.
• Yazır, M. Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 10 Cilt. İstanbul: Huzur Yayınevi, 2005.
• Zemahşerî, Cârullah. el-Keşşâf ‘an hakâikı gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kitâbi’l-‘Arabî, 3. Basım, 1407.