Yabancı dil / çeviri eğitiminde karşıtsal çözümleme: biçim-işlev-anlam üçlüsü

Yıl 2017, Cilt: 168 Sayı: 2, 65 - 82, 01.06.2017

Olena Kozan

Öz

Bu çalışmada yabancı dil/çeviri eğitiminde biçim-işlev-anlam üçlüsü üzerinde odaklanan karşıtsal çözümleme yöntemi ele alınmakta ve Türkçe-Rusça dil çifti üzerinde uygulanabilirliği gösterilmektedir. Karşıtsal çözümlemenin uygulanmasının sonucunda hedeflenen ‘semantik farkındalık’ kavramı ileri sürülmekte ve yabancı dil/çeviri eğitiminde bu kavramın önemi ele alınmaktadır. Semantik farkındalık öğrencilerin, dilbilgisel yapıların arkasında dil ötesi anlamsal gerçekliğin bulunduğunu ve bu gerçekliğin farklı dillerde farklı bir şekilde ‘yapılandırılabildiği’ni kavramalarını amaçlamaktadır. Semantik farkındalığı oluşturma sürecinde karşıtsal çözümlemede uygulanan ‘anlamdan biçime’ yaklaşımı kısaca tanıtılmaktadır. Karşıtsal çözümlemenin Rusçadaki ‘kotorıy’ bağlaçlı yan tümce ile onun Türkçedeki ‘Sıfat İşlevli Yan Tümce’ olarak nitelenen işlevsel karşılığına uygulanması örnek olarak gösterilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rusça, Yabancı Dil

Contrastive Analysis in Foreign Language Education and Translation Training: Triad of Form-Function-Idea

Öz

The article deals with the contrastive analysis based on the triad of form-function-idea and highlights the applicability of the approach as for Turkish-Russian language pair. A notion of ‘semantic consciousness’ aimed as a result of applying contrastive analysis is introduced and the importance of the notion in the foreign language education and translation training is underlined. Semantic consciousness aims at students’ comprehension of the beyondthe-language semantic ideas behind the grammatical structures and the ability of the semantic ideas to rearrange itself differently in different languages. ‘From idea to form’ approach applied ın the framework of semantic consciousness acquisition process is shortly introduced. Contrastive analysis of nonrestrictive clause with ‘kotoriy’ in Russian and its functional equivalent in Turkish, known as an adjective clause, is provided as an example.

Anahtar Kelimeler

Russian, Foreign Language

Kaynakça

• Akerson, F., Özil, Ş. (2015). Türkçede Niteleme. Sıfat İşlevli Yan Tümceler. Ankara: TDK Yayınları.
• Aksoy Alp, E. (2010). Çeviri Kuramından Uygulamaya, Uygulamadan Kurama... Türkçe ve Çeviri Sorunları Çalıştayı. 7-9 Mart 2008. Ankara: Türk Dili Kurumu Yayınları.
• Arakin, V.D. (1979). Sravnitelnaya Tipologiya Angliyskogo i Russkogo Yazıkov. Leningrad.
• Doğan, C. (2014). Arapça İsim Cümlesi ve Karşıtsal Çözümlemesi. İstanbul: Kesit Yayınları
• Gak, V.G. (1965). Oçerki Po Sopostavitelnomu İzuçeniyu Frantsuzskogo i Russkogo Yazıkov. Moskova: Vısşaya Şkola.
• Gak, V.G. (1966). Besedı o Frantsuzskom Slove (İz Sravnitelnoy Frantsuzsko-Russkoy Leksikologii). Moskova: Mejdunarodnıye Otnoşeniya.
• Gak, V.G. (1977). Sravnitelnaya Tipologiya Frantsuzkogo i Russkogo Yazıkov. Moskova.
• Gak, V.G. (1989). O Kontrastivnoy Lingvistike. Novoye V Zarubejnoy Lingvistike. Moskova: Progress.
• Gorohova, İ.M. (1985). Posobiye Po Sopostavitelnoy Grammatike Nemetskogo i Russkogo Yazıkov. Moskova.
• Karaağaç, G. (2012). Türkçenin Söz Dizimi. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Karahan, L. (2013). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ.
• Kibrik, A.A.(2010). Sovremennaya Amerikanskaya Lingvistika: Fundamentalnıye Naprsavleniya. Moskova: URSS.
• Koprov, V.Y. (2010). Sopostavitelnıy Sintaksis Russkogo i Angliyskogo Yazıkov. Voronej: Nauka- Unipress.
• Kozan, O. (2014). Kültürdilbilim Nedir? İçinde O.Kozan (ed.), Kültürdilbilim. Temel Kavramlar ve Sorunlar. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kozan, O. (2016). Yabancı Dil/Çeviri Eğitiminde İşlevsel Söz Dizimi Kuramı: Türkçe-Rusça Dil Çifti Örneği. İçinde A.Kaşoğlu (ed.), Prof.Dr.Altan Aykut’a Armağan. İstanbul: Çeviribilim.
• Mustayoki, A. (2006). Teoriya Funktsional’nogo Sintaksisa: Ot Semantiçeskih Struktur k Yazıkovım Sredstvam. Moskova.
• Şelyakin, M. (2006). Spravoçnik po Russkoy Grammatike. Moskova.
• Turgut, A. (2013). A Contrastive Study On Turkish & English. İzmir: Zeus.
• Zelenetskiy, A.L. (1983). Sravnitelnaya Tipologiya Nemetskogo i Russkogo Yazıkov. Moskova.