ABOUT THE ORIGIN OF THE WOREL “AXE”

Yıl 2013, Sayı 159, 5 - 11, 01.03.2013

Ahmet KARADOĞAN

https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000183

Öz

One of the words the etymological origin of which cannot be explained in Turkishis ‘balta’ (ax). No explanation is included in some etymological dictionaries while,in others, it is said to be of foreign origin. This study, considering the possibilitythat it is of Turkish origin, discusses how it could be derived. The result is that theword ‘balta’ could have come from the verb ‘bal-’, which means “to stab, to stick”

Balta kelimesinin kökenine dair

Öz

Türkçede kökeni izah edilemeyen kelimelerden biri de balta kelimesidir. Bu kelimeetimoloji sözlüklerinde ya izah edilmemekte ya da bir yabancı dilden alındığısöylenmektedir. Bu çalışmada balta kelimesinin Türkçe kökenli olma ihtimalindenyola çıkarak kelime Türkçede izah edilmeye çalışılmıştır. Sonuçta kelimenin “batırmak, saplamak” anlamına gelen bir bal- fiilinden türemiş olduğuna karar verilmiştir

Anahtar Kelimeler

Etimoloji, Balta, Bal- fiili, Of the Etymological Origin of the

Kaynakça

• Arat, Reşit R. Kutadgu Bilig III. İndeks. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü 1979.
• Arıkoğlu, Ekrem. Örnekli Hakasça – Türkçe Sözlük. Ankara: Akçağ, 2005.
• Ata, Aysu. Nehcü’l-Ferâdîs III. Dizin–Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 1998
• Atalay, Besim. Dîvânü Lugati’t-türk Dizini. Endeks. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1999
• Bayraktar, Nesrin. Türkçede Fiilimsiler. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2004.
• Caferoğlu, Ahmet. Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. İstanbul: Enderun Kitabevi, 1993.
• Clauson, Sir Gerhard. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Oxford, 1972.
• DS 8 = Derleme Sözlüğü VIII. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1993.
• DS 9 = Derleme Sözlüğü IX. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1993.
• Erdal, Marcel. Old Turkic Word Formation. A Functional Approach to the Lexicon. Vol. I, Wiesbaden, 1991.
• Eren, Hasan. Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. Ankara, 1999
• Gülensoy, Tuncer. Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2007.
• Gürsoy-Naskali, Emine ve Muvaffak DURANLI. Altayca – Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1999.
• Korkmaz, Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu, 2003.
• Nişanyan, Sevan. Sözlerin Soyağacı. Çağdaş Türkçenin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Everest, 2009.
• Räsänen, Martti. Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen. Helsinki, 1969.
• Ryumina–Sırkaşeva, Lyudmila T. ve Nadejda A. Kuçigaşeva. Teleüt Ağzı Sözlüğü. Çev. Şükrü H. Akalın – Caştegin Turgunbayev. Ankara: Türk Dil Ku rumu, 2000.
• Tietze, Andreas. Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugati. Sprachgeschichtliches und etymologisches Wörterbuch des Türkei–Türkischen. Birinci Cilt. A–E, İstanbul: Simurg – Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften. 2002
• Toparlı, Recep, Hanifi Vural ve Recep Karaatlı. Kıpçak Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, 2003.
• TS 5 = Tarama Sözlüğü V. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1996.
• Tuna, Osman N. “Kelimeler Arasında: Bez, Bezemek, Susam, Simit, Balta.” Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi 112. (1961): 212-214.