THE COMPATIBILITY OF THE TEXTS IN 8.GRADE TURKISH TEXTBOOKS TO THE TEXTUALITY CRITERIA

Yıl 2011, Sayı: 153, 7 - 23, 01.09.2011

Esra Lüle Mert

https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000153

Cited By: 11

Öz

The problem sentence of the study which aims to evaluate the compatibility of fictional and pragmatic texts in 8. grade Turkish textbooks with textuality criteria, isdetermined as “Are the texts in 8. grade Turkish textbooks compatible with textuality criteria?” This study is assumed to be important as it will provide feedbackregarding the determination of textualities of the texts in Turkish textbooks. Thedata source of this study which depends on scanning model are the pragmatic andfictional texts in Turkish textbooks that were distributed to 8.grade students in cityof Malatya in 2012-2013 academic year. There aare totally 19 texts in the book. 8of the texts that are going to be examined are fictional texts and 11 of them arepragmatic texts. In the study, the textuality criteria suggested by İşeri (2010) wasused as source. Only in 1 of the 19 texts (8 fictional and 11 pragmatic) (Memoriesand Documents about Ataturk) there is one to one compatibility with the determinedtextuality criteria. The texts being fictional or pragmatic did not effect their compatibility / incompatibility with textuality criteria. On the other hand the readability points of the texts are incompatible with student level except 5 texts. The readability levels of the 14 examined texts are below the student level. In this context, itis determined that the texts in 8.grade Turkish textbook were not created and selected by taking the textuality criteria into consideration

Anahtar Kelimeler

Mother language education and teaching, Turkish textbooks, text, textuality criteria, fictional and pragmatic texts

8. Sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları

Öz

Amacı 8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan öğretici ve kurgusal metinlerinmetinsellik ölçütlerine uygunluğunu değerlendirebilmek olan çalışmanın problemtümcesi “8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan metinler metinsellik ölçütleriyleuyumlu mudur?” olarak belirlenmiştir. Bu çalışma, Türkçe ders kitaplarındakimetinlerin metinselliklerinin belirlenmesine ilişkin dönüt sunacak olması nedeniyleönemli görülmektedir. Tarama modeline dayalı bu çalışmanın veri kaynağı, 20122013 eğitim-öğretim yılında Malatya ilindeki 8. sınıf öğrencilerine Türkçe derskitabı olarak dağıtılan kitaplarda yer alan öğretici ve kurgusal metinlerdir. Kitaptatoplam 19 metin bulunmaktadır. İncelenecek metinlerin 8’i kurgusal metin, 11’iöğretici metindir. Çalışmada, kaynak olarak İşeri’nin (2010) sunduğu metinsellikölçütleri temel alınmıştır. İncelenen 8’i kurgusal, 11’i öğretici olmak üzere toplam19 metnin yalnızca birinde (Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler) belirlenenmetinsellik ölçütleriyle birebir uyum söz konusudur. Diğer tüm metinlerde ölçütlerle uyumsuzluk belirlenmiştir. Metinlerin kurgusal ya da öğretici olmaları metinsellik ölçütlerine uyum/ uyumsuzluk durumlarını etkilememiştir. Metinlerin okunabilirlik puanları ise 5 metin dışında öğrenci düzeyiyle uyumsuzdur. İncelenen 14metnin okunabilirlik düzeyi öğrenci düzeyinin altındadır. Bu bağlamda, incelenen8. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin metinsellik ölçütleri dikkate alınarakoluşturulmadıkları ve seçilmedikleri belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Anadili eğitimi ve öğretimi, Türkçe ders kitapları, metin, metinsellik ölçütleri, kurgusal ve öğretici metinler

Kaynakça

• Şahin, D. (2011). İlköğretim Türkçe 8 ders kitabı. İstanbul: Tav yayınları.
• Akbayır, S. (2007). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Aksan, D. (1999). Anlambilim-anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. Ankara: Öteki Yayınevi.
• Ayata Şenöz, C. (2005). Dilbilim: metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Barthes, R. (1999). Göstergebilimsel serüven. İstanbul: Kaf Yayınları.
• Beaugrande, R. A. D. and Dressier W. (1981). Introduction to text linguistics. London: Longman Group Company.
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlı- lık ve metin elementleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Coşkun, E. (2007). Yazma becerisi. İlköğretimde Türkçe öğretimi. (Editörler: A. Kırkkılıç, H. Akyol). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıf- landırılması. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demir, T. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâye metinlerinde yer alan değer unsurlarının eşdizimsel örüntülemeler açısından görünümleri. Turkish Studies, 7/2, 1063- 1078.
• Erdağı, S. (2008). Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban” adlı romanının metindilbi- limsel çözümlemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Lyons, J. (1977). Semantics. USA: Cambridge University Press.
• Brinker, K. (1977). Modelle und methoden der strukturalistischen syntax: e. einf. Germany: Urban-Taschenbucher.
• Hartman, D. & Allıson, J. (1996). Promoting inquiry-oriented discussions using multiple texts. In L.B. Gambrell & J.F. Almasi (Eds.). Lively discussions: fostering engaged reading. Newark, DE: International Reading Association.
• Göçer, A. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin süreç yaklaşı- mı ve metinsellik ölçütleri ekseninde değerlendirilmesi (Niğde Üniversitesi Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 10/1, 271-290.
• Günay, D. (2007). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınevi.
• İşeri, K. (2010). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik özellikleri. Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (ed. Hakan Ülper). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Keçik, İ. ve Uzun, L. (2003). Türkçe yazılı ve sözlü anlatım, Eskişehir: Anadolu Üniversi- tesi Yayınları.
• Kılıç, V. (2002). Dilin İşlevleri ve İletişim. Papatya Yayıncılık, İstanbul.
• Kıran, Z. (2001). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2004). Türk milli eğitiminin amaçları. Tebliğler dergisi. Sayı: 2563.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6- 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• Oraliş, M. ve Özil, Ş. (1992). Metindilbilimsel yaklaşımla yazınsal bir metni çözümleme denemesi. Dilbilim Araştırmaları. Ankara: Hitit Yayınları.
• Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, metindilbilimsel bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “oniki- ye bir var” adlı öyküsünde metindilbilimsel bağdaşıklık görünümleri. Çukurova Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13/1, 167-182.
• Taşıgüzel, S. (2004). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında öğretici nitelikteki metinlerdeki eşdizimsel örüntülemelerin görünümü. Ankara Üniversitesi Dil Dergisi, 125, 72- 87.
• Toklu, O. (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (2012). Yazım kılavuzu. Ankara: TDK Yayınları.
• Uzun, L. (1995). Orhun yazıtlarının metindilbilimsel yapısı. Türk Dili Araştırmaları Dizisi- 7, Ankara: Simûrg Yayınları.
• Yılmaz, E. ve Jahic, N. (2007). Vire hikâyesi üzerine metindilbilimsel bir inceleme. www.turkoloji.cu.edu.tr adresinden 09.09. 2012 tarihinde saat 13:38’de erişilmiştir.