KRITISCHE GEDANKEN ZU HERKUNFTSANGABEN MANCHER LEHWORTER İM

Yıl 2007, Sayı: 136, 7 - 15, 01.06.2007

Hüseyin Ersoy

https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000074

Öz

Dieser Aufsatz befasst sich mit den Veränderungen der Herkunftsangaben griechischer Lehnwörter im TDK-Türkçe Sözlük (Wörterbuch der Türkischen Sprache) zwischen 1945 – 1998. Für viele Lehnwörter, für die in der 1945 publizierten 1. Auflage des TDK-Türkçe Sözlük eine griechische Herkunftsangabe gemacht wurde, wurden in der 1998 publizierten 9. Auflage andere Herkünfte angegeben. Durch diese Veränderung ist der Anteil, der aus dem Griechischen übernommenen Lehnwörter radikal zurückgegangen. Dennoch wurde solch eine große Veränderung in keiner späteren Auflage des TDK-Türkçe Sözlük betont. Aus diesem Grunde könnte man annehmen, dass der Anteil der aus dem Griechischen übernommenen Lehnwörter durch das Abhandenkommen dieser Lehnwörter im Türkischen zurückgegangen ist. Doch existiert ein großer Teil dieser Wörter im Jahr 1998 im türkischen Wortschatz immer noch. Dieser Aufsatz geht der Frage nach, in welchem Maße sich die Herkunftsangaben der genannten Lehnwörter verändert haben und welche möglichen Probleme durch den fehlenden Hinweis auf diese Veränderungen in späteren Auflagen dieses Wörterbuchs auftauchen könnten

Anahtar Kelimeler

Lehnwort, Herkunftsangabe, TDK-Türkçe sözlük, türkischer Wortschatz

TDK-TÜRKÇE SÖZLÜKTEKİ BAZI YABINCI SÖZCÜKLERE AİT MENŞE BİLGİLERİYLE İLGİLİ ELEŞTİREL DÜŞÜNCELER

Öz

Bu çalışma TDK-Türkçe Sözlükte 1945 – 1998 yılları arasında bazı yabancı kelimelerin menşe bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri konu edinmektedir. TDK-Türkçe Sözlüğün 1945 yılında yayınlanan 1. baskısında Yunanca’dan Türkçe’ye geçmiş gibi görünen birçok kelime aynı sözlüğün 1998 yılında yayınlanan 9. baskısında başka dillerden Türkçe’ye geçmiş gibi gözüküyor. Bu değişiklikle Türkçe’deki Yunanca kelime oranı çok büyük oranda bir düşüş gösteriyor. Böyle büyük bir değişikliğe rağmen, 1998 yılına kadar sözlüğün hiçbir baskısında böyle bir değişiklikten bahsedilmiyor. Bu değişiklikten bahsedilmediği için de Yunanca kelime oranının düşüş nedeni olarak, 1945 yılında Yunanca’dan Türkçe’ye geçmiş gibi gözüken kelimelerin Türkçe sözvarlığından çıktığı zannedilme olasılığı doğmaktadır. Oysa 1998 yılında bu kelimeler hala çok büyük oranda Türkçe sözvarlığında yer almaktadırlar. Bu çalışma sayılarla ve istatistiklerle söz konusu kelimelerin menşe bilgilerinde hangi oranda bir değişikliğin meydana geldiğini ve bu değişiklikten söz konusu sözlüğün hiçbir baskısında bahsedilmemesinden dolayı doğabilecek sakıncaları ele almaktadır

Anahtar Kelimeler

Yabancı sözcük, Menşe bilgisi, TDK-Türkçe sözlük, Türkçe sözvarlığı

Kaynakça

• ERSOY, Hüseyin (2005): Fremdes Wortgut im Türkıschen und im Deutschen. Eine Kontrastive Lexikographische Studie, Institut für Sozialwissenschaften der Hacettepe Universität Abteilung für Deutsche Sprache und Literatur, Ankara.
• MAYER, Gustav (1998), Türkische Studien, Die griechischen und romanischen Bestandteile im Wortschatze des Osmanisch-Türkischen (Türkçe İncelemeleri, Osmanlı Türkçesinin Sözvarlığındaki Yunanca ve Latince Ödünçlemeler, Hazırlayan Mehmet Ölmez), Kebikeç Yayınları, Ankara.
• SAĞLAM, M. Yaşar (2003), >>Kritische Gedanken zum Aufbau türkischer Wörterbücher
• TDK-Türkçe Sözlük (1945), 1. Auflage, Cumhuriyet Basımevi, İstanbul.
• TDK-Türkçe Sözlük (1974), 6. Auflage, Bilgi Basımevi, Ankara.
• TDK-Türkçe Sözlük (1988), 8 Auflage, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• TDK-Türkçe Sözlük (1998), 9. Auflage, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• TIETZE, Andreas (1999) Wörterbuch der griechischen, slavischen, arabischen und persischen Lehnwörter im Anatolischen Türkisch (Anadolu Türkçesindeki Yunanaca, İslavca, Arapça ve Farsça Ödünçlemeler Sözülğü, derleyen: Mehmet Ölmez), Simurg, İstanbul.