STUDY ON THE USES OF “WORDS THAT ARE NOT TURKISH” IN TURKISH COURSE BOOKS

Yıl 2006, Sayı: 133, 7 - 20, 01.09.2006

Canan Aslan

Öz

The general aim of this research is to determine whether foreign words were used in Turkish course books. Questions found at the beginning and end of the contexts of 1st, 2nd, 3rd, 4th and 5th grade primary education Turkish course books were analysed with “content analysis” technique from the point of foreign words (words that are not Turkish) occurrences within the aim of the study. The number of the words determined in questions is approximately 4710. Findings revealed that there are 43 foreign words that Turkish equivalents were not used although they were used within the language. However, since some foreign words were used more than once, number of the words occurrences reaches to 273 (approximately 4.50%). According to the findings, the word “theme” was used most in Turkish course books and the rest of the words were as follows respectively: “word”, “name”, “story”, “shape”, “table”, “answer”, “sign”. Besides, it was seen that there are writing and punctuation mistakes and also expression mistakes. Finally, it can be said that Turkish course books that have special function and responsibility such as reflecting Turkish language’s own values were not prepared sensitively and carefully from this point of view

Anahtar Kelimeler

Turkish course books, Turkish word, foreign word

TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA “TÜRKÇE OLMAYAN SÖZCÜKLER”İN KULLANIMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Bu araştırmanın genel amacı, Türkçe ders kitaplarında yabancı sözcüklerin kullanılıp kullanılmadığını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, ilköğretim 1, 2, 3, 4 ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin başı ve metin sonu sorular, yabancı sözcüklerin (Türkçe olmayan sözcüklerin) varlığı bakımından “içerik çözümlemesi” tekniği ile incelenmiştir. Sorularda belirlenen sözcük sayısı yaklaşık 4710’dur. Bulgular, dilin çevrimine girmesine karşın Türkçe karşılıkları kullanılmayan 43 yabancı sözcüğün olduğunu göstermiştir. Ancak bazı yabancı sözcükler birden fazla kullanıldığı için bu sayı 273’e (yaklaşık %4.50) ulaşmıştır. Bulgulara göre, Türkçe ders kitaplarında en çok “tema” sözcüğü olmak üzere sırasıyla “kelime”, “isim”, “hikaye”, “şekil”, “tablo”, “cevap”, “işaret” sözcükleri kullanılmıştır. Bunun dışında kitaplardaki sorularda yazım ve noktalama yanlışları ile anlatım bozukluklarının olduğu da görülmüştür. Sonuçta, Türkçenin kendi öz değerlerini yansıtma gibi özel bir görevi ve sorumluluğu olan Türkçe ders kitaplarının bu bakımdan duyarlı ve titiz hazırlanmadığı söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitapları, Türkçe sözcük, yabancı sözcük

Kaynakça

• Erol, Abdullah ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 1 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş) Devlet Kitapları 2. Baskı, İstanbul: Kelebek Matbaacılık.
• Coşkun, Osman ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 2 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, İstanbul: İhlas Gazetecilik AŞ.
• Ardanuç, Kebira ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 3 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, Ankara: Cem Web Ofset.
• Çanakçı, Hurşit ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 4 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, İstanbul: Star Medya Yayıncılık AŞ.
• Gören, Nalan ve diğerleri (2006) İlköğretim Türkçe 5 Ders Kitabı. (Editör: F. Güneş). Devlet Kitapları 2. Baskı, Ankara: Pelin Ofset.
• Adalar, Derya (2005) “Arapça ve Türkçe Ders Kitaplarındaki ‘Yardımlaşma’ ve ‘Arkadaşlık’ Konulu Metinlerin Karşılaştırılması: Bir Eşdizimsel Örüntüleme Çözümlemesi Örneği”. Dil Dergisi, 2005 (129), s.63-84.
• Aycan, Ş., Ü.H. Kaynar, S. Türkoğuz, E. Arı (2001) “İlköğretimde Kullanılan Fen Bilgisi Ders Kitaplarının Bazı Kriterlere Göre İncelenmesi” Fen Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, ODTÜ, Ankara.
• Aydın, Atilla (1999). “İlköğretim Beşinci Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sonu Sorularının Türkçe Öğretim Programında Amaçlanan Davranış ve Açıklamalara Uygunluk Derecesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demirel, Özcan (2007) Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesi” Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını. (Bu yazı, 06.02.2007 tarihinde http://www.aof.edu.tr/kitap/ IOLTP/2277/unite10.pdf bilgisunar adresinden alınmıştır.)
• Ceyhan, Erdal ve B. Yiğit (2004) Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Durmuşçelebi, Mustafa (2007) “Türkiye ve Almanya’da İlköğretimde Anadili Öğretimi. Eğitim Programları ve Ders Kitapları Açısından Bir Karşılaştırma” Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dündar, Ali (1993). “Türkçe Ders Kitaplarının Perişanlığı”, Çağdaş Türk Dili. 70: 24-26.
• Dündar, Ali (1994). “Genel Türkçe Ders Kitapları”, Çağdaş Türk Dili. 73: 28-30.
• Er, Süleyman (1983). “Temel Eğitim Okulları 6, 7, 8. Sınıf Türkçe Ders Kitapları Üzerine”, Öğretmen Dünyası. IV/44: 11.
• Eren, S., Kamuran (1994). “İlköğretim Okullarında Okutulan Türkçe Ders Kitaplarının Program Amaçlarına Ulaşabilirlik Düzeyi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: AÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Göğüş, Beşir (1991). “Milli Eğitim Bakanlığı’nın Türkçe Ders Kitapları”, Çağdaş Türk Dili. 93 45-46: 453-459.
• Göğüş, Beşir (1994). “Türkiye’de Anadili Eğitimi Kitapları”, Dil Dergisi. 25: 49-53.
• Günay, V. Doğan ve G. Aktuğ (2003) “İlköğretimde Kullanılan Bazı Türkçe Ders Kitaplarındaki Dildışı Göstergelerin İşlevleri Açısından Değerlendirilmesi” Ankara Üniversitesi Tömer Anadili Dil ve Eğitim Dergisi, Sayı:29.
• Karababa, Canan (2002). “İlköğretim 3. ve 5. Sınıf Türkçe ve İngilizce Ders Kitaplarının Temel Nitelikleri”, Dil Dergisi.113: 33-39.
• Kaya, Zekeriya (2006) “Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Türsel/ Yazınsal Niteliği”. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu.
• Küçük, Salim (1993). “Ortaokulların Birinci Sınıfları İçin Yazılan Türkçe Ders Kitapları Üzerine Bir İnceleme”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Küçük, Salim (1996). “Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi ve Önemi”, Dil Dergisi. 10-14.
• Oğuzkan, Ferhan (1993) Eğitim Terimleri Sözlüğü. 3. Baskı. Ankara: Emel Matbaacılık.
• Özdemir, Emin (1986) “Türk Dili ve Edebiyatı Öğretiminde Karşılaşılan Başlıca Sorunlar” Ortaöğretim Kurumlarında Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi ve Sorunları. (Yay. Haz.: N. Ergen) Türk Eğitim Derneği Yayını, Öğretim Dizisi No: 4.
• Parlakyıldız, Hayrettin (1999). “İlkokulların Dördüncü-Beşinci Sınıflarında Türkçe Ders Kitaplarındaki Çocuk Edebiyatı Metinleri Üzerine Bir İnceleme”, Yayımlanmamış Doktora Tezi. G.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pehlivan, Ahmet (2003) “Türkçe Kitaplarında Sözcük Dağarcığını Geliştirme Sorunu ve Çözüm Yolları”, Dil Dergisi, Sayı: 122, s. 84-94.
• Püsküllüoğlu, Ali (2005) Arkadaş Türkçe Sözlük. 9. Baskı. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Ruhi, Şükriye ve A. Kocaman (1996) “İlköğretim Kitaplarında Dil Kullanımı” Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi: 11.
• Sever, Sedat (2005) “2004 Öğretim Programında Türkçe Öğretimi Anlayışı” Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu. Eğitimde Yansımalar: VIII. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sabancı Kültür Sitesi.
• Tavşancıl, Ezel ve A. E. Aslan (2001) Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Tekin, Tekin (1997). “Türkçe ve Edebiyat Ders Kitapları I”, Çağdaş Türk Dili: 118: 12- 16.
• Yetkin, Düşlem ve Ö. Daşcan (2006) Son Değişikliklerle İlköğretim Programı 1-5 Sınıflar. Ankara: Anı Yayıncılık.