Falan sözlüksel biriminin dağılımsal ve ulamsal özellikleri

Yıl 2018, Cilt: 169 Sayı: 2, 39 - 66, 28.09.2018

Murat Özgen Batuhan Karataş

https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000254

Öz

Bir sözcüğün dağılımsal özellikleri, o sözcüğün ulamı ve dilsel özellikleri hakkında bilgiler sunar. Dildeki sözlüksel birimlerin bu anlamda, belirli biçimbilimsel ve sözdizimsel ölçütler çerçevesinde görünümler sunması beklenir. Sözgelimi, {-(I)yor} gibi sürerlik bildiren bir görünüş sonekinin sözlüksel ulamlardan yalnızca eylemlere eklendiği görülür. Çalışmanın araştırma nesnesi falan sözcüğü, Türkçe Ulusal Derlemi’nde (TUD) taratıldığında, 846 farklı metinde 47.641.688 sözcük arasında 3901 ayrı sonuç vermiştir. Bir milyon sözcükteki sıklık değeri TUD’da 81.88 olan bu sözlüksel birimin, dilbilimsel bulgular ışığında betimlenmiş çalışmalara göz atıldığında, dağılımsal ve ulamsal özelliklerinin ayrıntılı olarak ele alınmadığı gözlemlenir. Çalışmanın amacı da bu sorun çerçevesinde biçimlenir. Araştırmanın amacı, bu sözlüksel birimin dağılımsal ve ulamsal özelliklerini betimlemektir. Bu anlamda, ilk olarak sözdizimsel ve biçimbilimsel özelliklerini betimleyeceğimiz bu dilsel birimin ilgeç ve ad sözlüksel ulamlarının özelliklerini sınırlı anlamda aynı anda taşıdığını gösterdik. Buradan hareketle, bu dilsel birimin aslında Zwicky’nin (1985) sınırlarını çizdiği anlamda kaynaşık (ing. clitic) olabileceğini tartıştık. Son olarak ise falan sözcüğünün kaynaşıkların da dağılımsal özelliklerini tam anlamıyla yansıtmaması sebebiyle, konum tutucu (ing. proform) olabileceği üzerine sezdirimlerde bulunup çalışmayı sonuçlandırdık.

Anahtar Kelimeler

Falan, Dağılımsal Özellikler, Kaynaşık, Konum Tutucu, Sözlüksel Ulam

Kaynakça

• Ankara Üniversitesi -Ankara Üniversitesi Dil Dergisi